Historisch Archief 1877-1940
DE GRÖBXB AMSTERDAMMER VAN 12 JULI 7930
l
ONZE MEUBELS
«door Otto van Tussenbroek
DOOR de bekende fabrieken van gebogen houten
meubelen, het Thonet-Mundus-Concern, werd
«enigen tijd geleden eene internationale prijsvraag
?.uitgeschreven waarvoor een totaal bedrag van
"twee duizend dollar aan prijzen beschikbaar was
gesteld.
De samenstelling der Jury gaf allen waarborg
vvoor onpartijdige beoordeeling; tal van
kunstemaren van velerlei nationaliteit en richting hadden
«daarin zitting genomen (o.a. onze landgenoot
-Hietveld die reeds jaren lang zoekt naar
oor.-spronkeiujke en moderne oplossingen voor machi
naal te vervaardigen stoelen) doch, hoe belangrijk
iet pogen om tot iets geheel nieuws te komen ook
imoge zijn, de uitkomst der prijsvraag heeft helaas
aiiet aan de verwachtingen kunnen voldoen....
De prijsvraag
?omvatte in totaal
^vier groepen welke
ingedeeld waren als
?arolgt:
I. Zitmeubelen
"van allerlei soort
?voor huishoudelijk
?doel; uM
II. Stoelen met
of zonder a r
mleuningen voor
gebruik jn zalen,
«afé's, restaurants
?enz.;
III. Stoelen welke
?vooral bestemd en
.geschikt zijn om
ge:ruimen tijd achter
een te worden gebruikt bij het werk in fabrieken,
scholen, kantoren enz. en
IV. Kleine luxe-meubelen waarbij geheel of
gedeeltelijk het gebogen hout is toegepast.
Hoofdzaak bleef het zooveel mogelijk bezigen van
<de materialen beukenhout en triplex en de
geschiktIheid van het ingezonden ontwerp voor uitvoering
-als massa-artikel, waarbij dus het gekozen model
an zeer groot kwantum met aanwending der moderne
machinale hulpmiddelen kan worden aangemaakt.
De vervaardiging van gebogen houten meubelen
:«telt uitteraard bijzondere, nauw te omlijnen
? eisenen. Het te verwerken houtmateriaal wordt
bij gedeelten op ijzeren mallen bevestigd en door
l koken of stoomen in den gewenschten vorm
ge. bracht welke zich bij afkoeling handhaaft. Men
^is daarbij aangewezen op eene werkwijze waarbij
?de draad van het hout der hoofdconstructie-deeJen
? evenwijdig loopt met den omtrek dezer deelen.
De zittingen en leuningen worden afzonderlijk
.gemaakt en gewoonlijk eerst in het laatste stadium
der bewerking door middel van schroeven be
vestigd. Lijmen wordt dus niet toegepast, ook ver
vallen de gebruikelijke verbindingen met pen en
:gat, zwaluw-staart e.d. zooals de meubelmakers
dit plegen te doen.
Jacques Azema
Amsterdam: Kalverstr. 138, Leidschestr. 78,Rozengraeht60
Rotterdam, Utrecht, Haarlem, Nijmegen, Tilburg, Breda.
Het SKI-CORSELET is een
WONDER van SNIJKUNST.
Overtuigt U door te passen, zonder eenige ver
plichting. Onze filialen hebben een groot assorti
ment in voorraad.
Links: Eberhard Kraus. Midden:
Fritz Meister. Rechts: Willi Gaup.
Overigens mocht bij de ? beantwoording van de
prijsvraag ook riet- en stoffeerwerk voor de zit
tingen en leuningen worden benut. (Het heeft mij
verwonderd dat niet in groep IV ook glas werd
toegelaten h.v. voor tafelbladen!)
Oplegsels of fineeringen met andere houtsoorten
werden verworpen omdat deze de massa-productie
bemoeilijken, evenals te scherpe buigingen en
rondingen waarbij het houtmateriaal neiging tot
scheuren gaat vertoonen (vandaar dat bij gebogen
houten meubelen slechts kwast- en knoestvrij
materiaal kan worden verwerkt).
Ten slotte werd de grens der afmetingen van de
stukken of staven hout gesteld op hoogstens 2
meter lengte bij eene dikte van 55 bij 55 cM. Na
van deze eischen kennis genomen te hebben kon
men aan den arbeid gaan!....
«UF
* *
*
. Van uit alle werelddeelen kwamen de inzendingen
binnen, let wel: zoo ongeveer vier duizend, in totaal! l
De jury, op 10 en 17 Sept. 1929 in Weerien
saamgekoinderdaad
makkelijke
besloot de
gen streng
en dit
drieHelmuth Weber
men had
geen
getaak. Men
inzendinte schiften
maal te
herhalen, waarbij, ter vereenvoudiging, de ant
woorden voor groep I en II bestemd, tot n
enkele groep werden vereenigd, eene handelwijze
welke m.i. alleszins te verdedigen valt omdat
immers de laatste jaren zeer vaak de ge
bogen houten café-stoelen (ook in effen kleur
met glimmende of doffe cellulose-lak bespoten)
een plaats in particuliere behuizingen verkregen
daar de ultramoderne woning-inrichters waar
deering hadden voor den strakkon eenvoud, op
merkelijke doelmatigheid, het licht gewicht ge
paard aan eene merkwaardige sterkte dezer meu
belen, welke daarenboven zonder eenigen
overtolligeii tooi een volkomen zakelijk karakter dragen.
Voor deze groep (I en II te samen) werden dus
thans acht gelijke prijzen bestemd, elk van 125
dollar. Daar was overigens des te eerder reden toe
omdat zich onder de inzendingen in deze rubriek
niets bevond dat door bepaalde bijzondere eigen
schappen grootelijks uitblonk.
Trouwens: Dit is niet alle antwoorden op de
prijsvraag het geval geweest. Iets werkelijk heel
nieuws, een door verrassende oorspronkelijkheid
opvallende vondst is niet gedaan!
In geheime stemming kwam men toen tot den
Volgenden uitslag:
dat de inzendingen onder motto: Basta. Dampf
Auf, Draagvlak (tweemaal), drie kenteekeneii
van twee omgekeerde l 's en eeii cirkel en K var
(tweemaal) voor een prijs in aanmerking kwamen.
Reeds dooi' liet feit dat zich onder deze inzen
dingen een Nederlandsche motto ..Draagvlak"
bevindt zal men begrepen hebben dat ook een
onzer landgenooten zich tot de gelukkige prijs
winnaars mag rekenen (hij verwierf twee prijzen!)
Het is de jonge kunstenaar A rie Verbeek te
Rotterdam. Hij maakte een goeden kans want
hij had niet minder dan 10 teekeningen ingezonden
(waaronder een buiten het program vallend bij
zonder geestig stuk kinderspeeltuig: een hobbel
paard! )
Verbeek, die op 27 April 1893 te Delft is geboren
verhuisde op 5-jarigen leeftijd naar Rotterdam,
ging toen hij 12 jaar oud was naar de Academie
aldaar ten einde decoratie-schilder te worden
maar het leven en
zijn talent voerden
hem in de richting
van het meubel
ontwerpen in de
binnenhuiskunst.
Hoewel de beide
bekroonde, door
hem ontworpen
stoelen (een gewo
ne- en een lage
ligstoel) sterk aan
de metalen meu
belen doen denken
(men bemerkt dui
delijk invloeden van
Breuer v. d.
Kohe en Rietveld)
schenken veeleer de
andere door hom geteekende ontwerpen de over
tuiging dat hij. als de gelegenheid zich voordoet,
zich zal kunnen ontwikkelen tot een kunstenaar
van talent. Dit echter niet voorbehoud van de er
kenning van het gevaar dat schuil gaat in het
doen van voorspellingen!....
De inzender Jacques Azema bleek het succes
nummer dezer prijsvraag te zijn. Ik hoop nader
iets meer van hem te kunnen mededeelen na
gewonnen inlichtingen.
Daar de opzet en opvatting der prijsvraag en
der Jury zoodanig was: dat slechts die inzendingen
welke in het ontwerp eene principieel nieuwe op
vattin;/ vertoonden in aanmerking konden komen
voor eene bekroning; dat bindende eisch was dat
zij in het werkprogram van het
Thonet-MundusConcern nog niet waren vertegenwoordigd (er waren
inzendingen die verbeteringen aantoonden van
bestaande stoeltypen); dat dus niet zoozeer de
waarde van het voldoen aan commercieele en tech
nische eischen werd beoordeeld doch veeleer de
oorspronkelijke bouw en het nieuwe karakter van
het werkstuk zijn en ten slotto bij al de bekroond1 e
modellen maar twee welke werkelijk practisch nut
hebben voor het Concern. Ook hier geldt echter
het aloude woord dat men niet den uitslag maar
wel het doel alleen moet tellen!....
Fritz Meister
KENNERS
KOOPEN BOTER
VAN OUD-BUSSEM