Historisch Archief 1877-1940
No. 2773
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 26 JULI 1930
Hotel-Pension 'T VELT-HUYS"
Tel. 17. HATTEM. Tel. 17.
met eigen dennenbosch van 5 H.A.
Tennisbaan, Garage, kamers m. str.
water, centrale verwarming, enz. Geïll.
prosp. opaanvrage. Vóór en naseizoen reductie.
SCHILDERKUNST
door A. Plasschaert
Jan Llnse
Ik zag Jan Linse niet veel, maar dan 't meest
op feesten bij een paar vrienden, waarvan n
zich dan ontdeed (als van een jas) van het ambte
lijke, en op welke feesten wij het dionusische meer
eerden dan het apollinische, ofschoon de dans
ons toch dwong tot een herhaalde maat. Linse
kwam gewoonlijk laat; onverwacht, en met een
ongewone kleedij voor den dans. Het was of hij
wandelschoenen met dikke rubberzolen de voor
keur gaf voor die beweging, die, zooals ik u zeide,
maat-zeker en vol maat, ons toch een dronken
schap verwekte, een ijle maar vurige, die, zooals
ik u eveneens zeide, niet was van apollinischen
aard. Hij danste daar op zijn afzonderlijken trant:
lenig als een matroos en met ietwat vertoon erin
van het sterk door hem gevoelde rhythme. En
dat hij als een matroos danste, was niet zoo vreemd;
hij had toch gevaren, en nog was de Kaag de
plaats die hem trok; kort voor zijn dood begon
hrj, de zeilzieke, nog den bouw van een boot. Maar
op die dansavonden, die de fleur hadden van een
intellectualiteit, die weer gevoel werd, danste
Liuse niet alleen; hij had andere talenten. Wanneer
ge zijn hoofd zag kon dat niet verwonderen; hij
had den kop van een tooneelklant; en met zijn
grooten mond en met een komischen kop daarvan
kon hij zich in den bebloemden stijl van het
volkstooneel verklaren" aan een der dames, die op
zulken avond hem schoon en deftig leek, of bleek.
Want Linse had zulk respect; hij had in zich niets
van den bohémien. Soms moest hij als zoo eenen
leven, maar dat was versiering van het noodzake
lijke; het was geen lust tot het zeer vrije; het was
alleen een ontkenning van de moeiten des levens,
geen afkeer was het van het geordende; zijn
vroolijkheid en uiterlijke opwinding was een red
middel, dat niet alleen hij gebruikte om het zware
den schijn der luchtheid te geven. Want hij was
niet vroolijk. Het leven was hem niet
gansch-enal gelukt, en hij had zelf zich wel iets opgelegd,
waartegen hij niet gansch op kon. Hij was in de
theorieën inderdaad verzeild, en geestelijk was hij
niet opgebracht in zoo scherpe tucht, dat hij deze
theorieën beheerschte; hun spel werd hem tot te
zwaren ernst. Hij zette zich dan tot een taak, die
hij niet kon voltooien; de wil was grooter dan het
verworven inzicht; hij had geen vroolijkheid meer
over. En dat was ook het geval in zijn schilder
kunst; ook daar had hij de bevrijding der vroolijk
heid niet meer. Hij had eerst toch vele portretten ge
schilderd, waarvan n in mijn herinnering is,
dat van zijn doode grootmoeder op haar doodsbed.
Het was een schilderij van een eenvoudig maar
zeker realisme; een portret van een gestorven
mensch. Daarna, na dit realisme, had de lust tot
den stijl in de schilderkunst hem bevangen en
de zucht Ideeën" te vertolken in een
vlakgehouden teekening; de architecturale schilder
kunst, zwaar van symbolen etc. had een nieuwen
Na de ontbinding van den Rijksdag
Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan
Michel: Wie zal nu dit varkentje wasschen?'
prooi. De schilderkunst van Linse werd door
hemzelf een dwang opgelegd, die zij niet weer
stond. Het mathematische van den stijl was in
haar niet verfijnd genoeg en niet geschakeerd
genoeg ? en de koppen, de voornaamste dragers
der gedachten in ieder figur&al werk bewezen, dat
Linse (zie zijn wandschildering in den Haagschen
Schouwburg) eentonig was geworden zonder die
gelukkige verschuivingen in de uitdrukking, die
zulk soort werk verwant moeten maken met het
leven, en het de hoogere natuurlijkheid kunnen
geven. Toch was er in die wandschildering n
natuurlijkheid; de kleur had een bepaalde fijnheid,
en alles in de poging was eerbaar. Er kwam in
werk daar-na iets zelfs van de schemer, die des
sen jonheid wezentlijke omhulling kan zijn. . . .
Maar dat alles is nu afgedaan: het schilderen en
het dansen en het gebaar van den verklaarden
eerbied jegens een vrouw. Het leven gaat gauw
over; zooals een bittere kwaal gaat het soms over
en voorbij in den dood. En we weten nooit of de
dood geen goede helper soms is; wat na Linse's
kwaal voor hem te verwachten was het was
allicht geweest een voortdurender Dood. En
dat is het schriklijkste: niet meer te kunnen
werken; met de leege onwillige handen te moeten
zitten voor het witte doek; met een moe lichaam,
zonder gedachte, de herinnering te hebben, wat
eens kon. Dan is het beter weg te moeten gaan,
en te ervaren: die dans is voorbij; dat gebaar dat
wij ns deden, is toch, tot ons geluk, niet meer
dan wat te herhalen.
Op Reis
Ter verzachting en genezing van
stukgeloopen voeten, zadelpijn, schrijnen en
smetten der huid, muggebeten en zonne
brand, moet men op reis voorzien zijn van
Doos 30, 60, Tube 80 et.
PUROL
Tentoonstellingen
Kunsthandel Buffa en Zoon, Amsterdam.
Tentoonstelling Rodin. Tot l Aug.
Kunsthandel Aalderink, Singel-Oude
Spiegelstraat, Amsterdam. Tentoonstelling van kunst
van vreemde volken. Tot l Aug.
Kunsthandel J. H. De Bois, Haarlem. Schilde
rijen van W. Degouve de Nuncques. Tot_"l5 Aug.
Hotel Hamdorf, Laren (N.-H.) Tentoonstelling
van schilderijen, aquarellen en teekeningen. Tot
l Sept. j-j'
WEILIGEWEG 11-17 «AMSTEQDAM
Kleermakerij
Bij ons verkrijgbaar N.R.V. MONTA SCHOENEN