P I C T U or Volwassenen K SGHOLTE idete Kriminalbeamte) Zooals Sanders' Antlitz der Zeit" i zijn picturale schoonheid en (altijd ^eer picturale) cultuur-satyre zijn mpuls aan de Russische film onteende een album uit de "stills" van Richter 1940 (Mensurstudenten 1930) Eisenstein's Generallinie" kan men ladelijk in tien, even snijdende variaJes maken, met het voordeel van de beesten erbij, zoo staat Tucholsky's boeit naast de Amerikaansche ..jour nalen". In Tucholsky's J'accuse" zijn de ordinaire, de grijze, vergeten re portage-foto's, uit de prullemanden der dagbladen bijeen gesnord, uit onnoozel-onschuldig op een guéridon liggende familie-albums arglistig ont vreemd. Foto's, waarin niemand iets zag", tot zij plotseling, in deze rang orde, met dat bijtende motto er onder, de kroongetuigen werden van hun tijd. De titel van het boek, de bitter ware woorden van Hölderlin: ,,So kam ich unter die Deutschen" etc. vooraf. ... en de rest sprak voor zich zelf. Ik heb het boek van Tucholsky lang in mijn kast gehad voor ik ont dekte, dat het daar naast nog een(vaak onovertroffen licht en caricaturaal ge schreven) text bezat, die echter met de foto weinig te maken had of ten hoogste daarin een snelle start vond. Voor Tucholsky is slechts die foto te gebrui ken, die unm glich zu textieren" is, zij biechten" als men ze aankijkt. Als men in Sanders' boek het Lombrosogezicht van Paul Hindemith aan geduid ziet als Musiker 1930", dan kan men zijn schouders op halen op grond van een te subjec tieve visie, als men echter het mal lotige recruten-gezicht van den soldaat Schwejk, in de gedaante van Max Pallenberg (Piscator-opvoering) als Querschnitt" te genover het Prui sische bakkes van Ludendorff ziet, dan spreekt dat boekdeelen." Natuurlijk is dit boek eenzijdig, ne gatief, dat is het goed recht der satyre. Het hekelt, in de schrijnend ste contrasten, alles wat op de bier glazen van den roem" geconterfeit staat: dasMilitar" en de Babbitts, de Besitzkröten" zooals Georg Grosi ze zou noemen (en teekenen), het hekelt niet, zooals Georg Grosz dat in zijn nieuwste prentenboeken wel doet, ook den balk in eigen oog", waardoor men achter de vernielingstendenz, die aan alle caricatuur eigen is, een grootsche, smartelijk getroffen Kriegsbegeisterung 1914 het slot van zijn boek met hetzelfde materiaal, waarin zijn nega tieve sterkte lag, ook positief te willen zijn. Hij eindigde met een ode in foto's aan de TIeimat", leverilooze, in verband met het levend-voorafgaande nietszeggen de stemmingskiekjes", Gartenlauberomantiek, eendwaze pleister op de wonde, niet voor den toe schouwer, doch wel licht voor de geportretteerden zelf, die nu de suprise pas krijgen als ze het boek achteren naar voren lezen. séhn dich an *) Kurt Tucholsky, Deutschland, Deutschland ber Alles (Neuer Deutschcr Verlag, Berlin, 1930). Nieuwe Uitgaven B. E. Bouwman en Th. A. Verdenius, Hauptperioden der deutschen Literaturgesehichte, nebts Lesebuch, für höhere Lehranstalten, mit Portrats und kulturgeschichtlichen Bildern. Dr. F. A. F. C. Went, Leerboek der Algemeene Plantkunde, voorstudenten in de medicijnen en in de biologie, met 274 afbeeldingen. 2e druk. Uitg. J. B. Wolters, Groningen. Melis Stoke, Zoutwateiiiefde, Kro niek van een reis per mailboot, Tweede druk, Uitg. H. P. Leopold's U. M. Den Haag. Deutschland, Deutschland ber Alles !