DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 AUGUSTUS 1930 No. 2774 Amerikaansche Boeken Ludwig Lewisohn, Wereldburger door Dr. A. Perdeck IN vele opzichten is de levensge schiedenis van dezen schrijver typeerend voor het lot van zoovele Joodsche schrijvers over de .geheele wereld. In hun jeugd gaan zij schijn baar geheel op in de beschaving, temidden waarvan het toeval hen ge worpen heeft. Wanneer zij ouder ge worden zijn, begint er iets onrustigs in hen te komen. Zij worden zich van een dubbelzinnigheid in hun bestaan bewust. Het leven in het land hunner geboorte kan hen niet meer bevredi gen; het gemis aan een werkelijk vaderland maakt ze dan tot wereld burgers, die van het eene land naar het andere trekken. Er zouden ver schillende Amerikaansche schrijvers uit onzen tijd te noemen zijn, waar op dit van toepas sing is, en Ludwig Lewisohn is een van hen. Als acht jarige jongen kwam hij met zijn ouders uit Berlijn, waar iij geboren is, naar het land der vrij heid. Maar inplaats van vrijheid von den ze slechts be krompenheid en , domheid in de kleine. plaats in een der zuidelijke staten, waar ze kwamen te wonen. Het ging hen ver der als de meeste immigranten: ter wijl de ouders vol Sehnsucht aan het oude land terug dachten, ging hun jongen maar al te gemakkelijk in het nieuwe leven op. Toch zijn de eerste acht jaren van zijn leven te Berlijn doorgebracht voor den schrijver van de grootste beteekenis geweest. De aangename herinneringen, die hij er 'van had be houden, maakten, dat hij zich zijn heele leven voor Duitschland en de Duitschers bleef interesseeren. Ten slotte zien wij hem eerst als leeraar, dan als hoogleeraar aan verschillende inrichtingen van onderwijs in zijn land verbonden. Hij heeft veel tot de kennis der Duitsche letteren in Amerika bijgedragen; o.a. heeft hij de werken van Gerhart Hauptmann in het Engelsch vertaald. Maar wat hij waarschijnlijk vroeger nooit had kunnen vermoeden: zijn Duitsche sympathieën zouden hem noodlottig worden. Want onmiddellijk na het uitbreken van den grooten oorlog werd er door de Entente in de Vereenigde Staten een op de meest geraffineerde wijze in elkaar gezette anti-Duitsche propaganda gevoerd. Ludwig Lewi sohn werd met zoovele anderen het slachtoffer van die Hetze. Hij kon in die heele campagne, die zijn land in den oorlog dreef, niets dan de grootste \ verdwaasdheid zien; een ongeluk voor ' Amerika. Die periode was het begin f van veel ellende en een geweldige l innerlijke worsteling voor hem. Hij s werd zich opeens van de waarde van heel die zoogenaamde christelijke be schaving bewust. Hij begon de toe standen in eigen land in geheel nieuw licht te zien; zijn land, dat het meest Ludwig Lewisohn onvrije en militairistische land ter wereld bleek te zijn. Men leze over die oorlogsperiode en het begin van de kentering, die ze in den schrijver veroorzaakte, in zijn autobiographisch werk Upstream, dat vier jaar na het einde van den oorlog verscheen en hem voor het eerst in ruimen kring bekend maakte. In een ander autobiographisch boek, een soort reisbeschrijving, Mid-channel ge titeld, openbaart hij ons nog verder, op een bijna naief-eerlijke manier, welke geestelijke worstelingen hij in die jaren heeft doorgemaakt en tot welke conclusies hij is gekomen. De man, die eens gemeend had Amerikaan te zijn, is tenslotte hoe langer hoe meer van eigen ras be wust geworden; de geschiedenis van het Joodsche volk heeft hem aange grepen en hij ziet voor den Jood nog slechts n uit komst: het Zionis tisch ideaal. Maar ook nu is hij niet eng nationalistisch: de heele menschheid heeft vernieu wing noodig en in een synthese van Hellenisme en Jo dendom ziet hij de eenige bevredigen de uitkomst. Zeer interessant is aan het slot van dit boek zijn studie over Jezus. Dit lijden en strijden vindt weer klank in al zijn latere werk, vooral in Israël, waarin de geschiedenis van zijn ras verheerlijkt wordt, in The Case of Mr. Crump 1), een roman die misschien de schoonste, in elk geval de diepzinnigste en ontroerendste van dezen schrijver genoemd kan worden, maar vooral ook in The Island Wilhin (in de Engelsche uitgave is de titel The Defeated), dat in 1928 verscheen en Lewisohn onmiddellijk tot een der meest gelezen schrijvers in Amerika en Engeland maakte. In dit boek wordt de strijd van den schrijver tot een symbool voor den strijd van het Joodsche ras. Hier pas seert als het ware de heele geschiedenis van Israël de revue, en het pleit in grooto mate voor den kunstenaar in Lewisohn, dat men, al lezende, het lot van dit volk als iets onvermijdelijk s en noodlottigs gaat beschouwen, veel eer dan als gevolg van do bekrompen heid en wreedheid der anderen. En in de geschiedenis van Arthur Levy vinden wij de geschiedenis van den schrijver zelf ook weer. Terwijl wij in de eerste hoofdstukken zien, hoe deze familie geslacht op geslacht in de landen van het oude tëuropa aan de; tradities en do cultuur van zooveel duizenden jaren oud heeft vastge houden, worden wij er getuige van, hoe in Amerika de laatste spruit, Arthur, geheel veramerikaniseert. Als hij dan tenslotte een medicus van aan zien is geworden, met een wereldnaam BEZOEKT DE lollandsche Badplaatsen In het voorseizoen tot 15 Juli zeer verminderd tarief ZANDVOORT: HOTEL D'ORARGE *D HOTEL DBIEHUIZEI" WIJK AAN ZEE: BADHOTEL«n ZEE-DÉPENDAHCE. STEUNZOLEH SYST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT FA J.A.MASSING COMM.VEHTI O.Z.VOORBURGWAL 334 Amsterdam Vo HET BINNENGASTHUIS Sea~Horse de allerbeste Moukfijn Jenever M.P.POLLEN & ZOON ROTTERDAM Zee/3/ %iLen hij *+***+ b,'J het Kon$sple,n. Vet. 43286 m& Jjepiilz Schoot of wnóuaóes. i/pa prospectus. f* F. SINEMUS Leidschesiraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f Q.5O PRIMA COUPE Eigen Atelier. ONZE SCHITTERENDE COLLECTIE RIJN- & MOEZELWIJNEN STELT ONS IN STAAT IEDER TOT VOLLE TEVREDENHEID :- TE BEDIENEN -: Prijscourant wordt op aanvrage gaarne toegezonden Ni HOOGEWERFF, CUABOT J VISSER'S WIINHANDEL DEN HAAG ROTTERDAM ARNHEM U ZULT VERMAGEREN op wolk gedeelte van bet lichaam TT ook wensclit zonder gymnastiek, zonder dieet, zonder geneesmiddelen in te nemen, zonder baden. Uit sluitend uitwendig gebruik. Het resultaat is na den zesden dag zicht baar. Schrijft aan Mme COLENBRANDER, Overtoom 445 B, Amsterdam, die IJ gaarne gratis het eenvoudige en doeltreffende recept zal zenden, dat zij zelf met veel succes heeft toegepast. VICTORIA-WATER Reeds meer dan 40 jaren OBERIAHHSTEIN in Nederland ingevoerd als psychiater, getrouwd niet de dochter van een evangelist, breekt in dezen Amerikaan door allerlei ge beurtenissen van buiten gestimuleerd, een rassenbewustzijn baan, waaraan hij langen tijd weerstand biedt, maar dat eindelijk alles voor zich uit veegt. Dan ziet liij zijn heele leven als een komedie; er is voor hem nog maar n roeping. Hij verlaat zijn vrouw en kind, geeft zijn schitterende praktijk, zijn Amerikaansche burgerschap, heel liet veelzijdige leven in de nieuwe wereld op voor een arm'/a.ligeii .loodschen zendingspost ergens op den Balkan, waar hij zijn vervolgde en verarmde rasgenooten niet zijn kennis gaat helpen. liet bock is iii vele opzichten op merkelijk en behoort ontegenzeggelijk tot de viel' o t' vijl' beste Kngelsclie romans uit de laatste jaren. Alleen reeds de manier, waarop de liefde en het huwelijk van Arthur en Klizahelh behandeld worden, bewijst met welk een fijngevoelig schrijver wij hier te doen hebben. Toch hebben de welmeenende critici misschien wel gelijk, die meenen, dat deze auteur zich ook nog in dit werk te zeer door zijn hartstochtelijk ver kondigde overtuigingen laat mee slepen, waardoor sommige passages door een te duidelijk voor den dag komende tendenz aan schoonheid inboeten. Aan den anderen kant kan men aanvoeren, dat het boek jnist aan die sterke overtuiging zijn diepte en levendigheid te danken heeft, een diepte en levendigheid, die overigens al zijn werk tot een immer belang wekkende lectuur maakt. 1} //tci'rtiii ri'/'Hc/ict'ii een nilxte/t'<'//<lt' rri'lft! i n</ i n f/f . l iiii'/'ikfiii nxf/ii' l ilillotltcflt' i'fin II. I'. Lft>[)t)hrx l'ilt/f ('f />? Mij.. l>t'n fff/fff/, (ntflfi' t'cti Itlcl t'fitl l>i' /</«/,? i i tii/tii.