DE GROEN E AMSTERDAMMER 2 AUGUSTUS 1930 Toegepaste Kunst ? Jubileum van het Indanthrenhuis door Otto van Tussenbroek Vijf jaar Indanthren TOflJN destijds hst bekende Indanthren-Huis aan de Laidschestraat te Amsterdam officieel jgeopend werd heb ik iu de Groene Amsterdam-msr" van 3 April 1926 eenige opmerkingen mogen .maken, welke tevens als aanmerkingen bedoeld waren en het verheugt mij thans, na het verstrijken .van een vijftal jaren sedert het tijdstip dat ten onzent met de propaganda voor de kleurechte linnen, katoenen en kunstzijden stoffen een aan vang werd gemaakt, te kunnen zeggen dat men, .blijkens verkregen resultaten, van deze kritiek profijt heeft getrokken. De vrijheid nemend mijzelf te citeeren heb ik ioen. het volgende neergeschreven: Het is te hopen dat, meer dan bij de officieele opaning het geval was, de fabrikanten der ver schillende producten onder dit merk (Indanthren O. v. T. ) zich tot bekwame ontwerpers zullen wenden omdat, naar het mij voorkomt, juist voor de Toe gepaste Kunst deze vinding van het grootste belang is. Te betreuren valt des te meer dat de tentoon gestelde goederen, wat kleurcombinaties en ver sieringen betreft, wat al te traditioneel aandoen, .maar inderdaad is het toch ook weer een heel ding .als men een effen, fleurig en kleurig jurkje of wel «en aardig gestreept shirt kan dragen in de felste tzonnedagen, bij het wandelen op het strand, het varen op het water of het liggen op de heide met de ^zekerheid dat zoowel het jurkje als het shirt een "volgend seizoen even frisch na den winterslaap voor den dag komt en daar is dan ook al heel wat anede gewonnen, ook in oeconomisch opzicht". Ik heb daar toen aan toegevoegd het volgende : De belangrijkheid der nieuwe vinding legt mede <ie verplichting op om ook hier den sainengang van .Kunst en Industrie in de hand te werken. Het is ?voor de nijverheidskunstenaren zaak dat bij het .bedrukken van stoffen e.d. de opgebrachte kleur :niet aan verschieten onderhevig is en juist waar ?door meerdere zekerheid en daaraan gepaard veritrouwen der afnemers de vraag naar dergelijke producten ongetwijfeld zal groeien, kan in de Indanthren-stoffen een kans schuil gaan ter ?ontplooiing van menig rijk talent." Spreekt men na vijf jaren (hoe lang lijken deze als men ze voor den boeg heeft en hoe kort als ze voorbij zijn l . . . . ) over wat bereikt werd ; spreekt jmen over het Indanthren-Huis, dan is het onver.mijdelijk om ook den naam te noemen van den ?volijverigen Directeur, de heer J. P. J. Born, de man die zich met hart en ziel aan de hem toever trouwde taak heeft gegeven en die als ervaren. propagandist het koopkrachtig publiek wist voor «oogen te stellen dat goedkoop, duurkoop heeten .kan en dat wat duurzaam blijkt, veeleer billijk .-genoemd mag worden. De heer Born heeft weten te bereiken dat door fabrikanten de medewerking van Nederlandsche .Itunstenaren werd ingeroepen. Men kon op de ^gehouden Jubileums-Tentoonstelling daarvan de vaak zeer geslaagde resultaten bezien ; ook wist "hij in woord en geschrift belangstelling te wekken \voor het kleur-procédé(dat inmiddels meer en Amsterdam: Kalverstr. 136, Leidschestr. 78, Rozengracht60 Rotterdam, Utrecht, Haarlem, Nijmegen, Tilburg, Breda. Het SKI-CORSELET is een WONDER van SNIJKUNST. Overtuigt U door te passen, zonder eenige ver plichting. Onze filialen hebben een groot assorti ment in voorraad. meer tot volma'ung komt waar verschillende merken de zon-, wasch- en tropen-echtheid waar borgen). Dit alles is niet zoo in eens gegaan. Daar voor is veel werk noodig geweest en men heeft heel wat twijfel moeten overwinnen... . Aanvankelijk kon of wilde men de beweringen omtrent de onverschietbaarheid van diverse stoffen niet aanvaarden. Wij Hollanders zijn menschen met een voorzichtigen aard. Wij behooren tot het ras dat eerst den kat eens uit den boom kijkt en dat zich niet over n nacht ijs waagt! Wij zijn nu eenmaal niet zoo gauw gewonnen voor het nieuwe of het een regenmaker geldt, een reis naar de maan of. ... onverschietbaarheid van diverse stoffen. Men begon dan ook met volkomen scep tisch te staan tegenover de publicaties en annonce's vanwege het Indanthren-Huis dat het verschieten van stoffen grootendeels tot het verleden ging behooren, ja, dat zelfs het schriftelijk garandeeren mogelijk werd van verfstoffen en geverfd materiaal welke een eenheid vormden waarbij het een met het ander eerst dan ten onder ging wanneer dit laatste tot op den draad versleten en verbruikt zou zijn. Men was zoozeer overtuigd van de onmogelijk heid dit te bereiken dat'men botweg aan de mo gelijkheid niet kon of niet wilde gelooven. Men was zoozeer gewend geraakt,aan de gedachte en ver trouwd met de opvatting-, dat de almachtige zonnekracht alle kleuren op 4en duur deed verflensen en verbleeken, verflauwen en vergaan, dat men de beweringen der chemici, fabrikanten en handelaren niet kon aanvaarden; men meende algemeen dat (behalve dan enkele Indische kleurstoffen, gebe zigd voor de echte batik*techniek) het nu eenmaal niet doenlijk zou zijn weefsels te produceeren van zoodanigen, gewaarborgden uitnemenden aard zonder daarvoor een aanzienlijke prijsverhooging te bedingen. Zoo was dan bij het pioniers-werk vooral een intensieve propaganda onmisbaar. Ook al toonde men stalen stof van verschillende makelij, al dan niet Idanthren geverfd, nevens elkander op zoo danige wijze dat het verschieten of onaangetast blijven ten duidelijkste zichtbaar werd (men be dekte bij de genomen proeven de eene helft der stalen met zwart papier en stelde de andere helft gedurende langen tijd aan de felle zonnestralen en inwerking van het daglicht bloot) dan nog waren er sommige achterdochtig geaarde elementen onder het publiek welke beweerden dat hier gegoocheld werd zonder dat men voldoende controle kon uit oefenen. . .. Dat lijkt wel zeer weinig beminnelijk en ook weinig wellevend, maar het is toch ook weer vergeeflijk, omdat men zoo vaak bedrogen uitkomt waar menigmaal schijn voor wezen wordt geboden en niet altijd van betrouwbaarheid kan worden gesproken wanneer het gaat om het inleiden van nieuwe uitvindingen. Trouwens het goede heeft steeds onder het kwade te lijden waarbij dit laatste het wantrouwen in de hand werkt. Dit heeft het Indanthren-Huis ten volle onder vonden te meer omdat destijds, voordat in Neder land met de propaganda een aanvang werd ge maakt, verschillende zaken zoogenaamd onverschietbare stoffen verkochten, welke naar waarheid niet in het minst aan deze hoedanigheid konden beantwoorden. Ook verzuimde men een waarborg-bewijs te eischen, met dit gevolg dat bij reclame's het pu bliek werd afgescheept met niets-zeggende argu menten. Hoe aangenaam is de zekerheid welke thans algemeen het wantrouwen heeft overwonnen, men weet wat men aan de stoffen heeft en. . . . men weet ook dat de zon in het binnenhuis geen zorg meer behoeft te baren. Wat overigens den kritischen beoordeelaar het meest belang inboezemt is het uiterlijk der in den handel gebrachte stoffen. Is een ontwerp leelijk, is het onbenullig van lijn en onsmakelijk van kleur, mist het karakter en beschaving, dan zou men eigenlijk wenschen dat er aan het tot stand komen zoo weinig mogelijk zorg ware besteed, immers hoe eer de versierde stof verschoot en verbleekte, hoe beter.... Er zijn waarlijk al leelijke dingen op onze wonderlijke wereld in overvloed. Elke poging om daarin verbetering te brengen dient te worden aangemoedigd. Er zijn nu tal van stoffen voor allerlei toepassingen welke in alle op zichten geslaagd kunnen heeten en ongetwijfeld valt er van een zekere wisselwerking te reppen. welker gunstigen invloed op den publiekeii smaak niet te onderschatten is. Zooals een fleurig ja ponnetje voor het vrouwelijk deel onzer samen leving een stukje geluk kan beteekenen, kan voor het sterke geslacht eene fraaie en practisch bruik bare meubel- of décoratiestof in werk- of studeer vertrek het leven veraangenamen en de uren van arbeid of ontspanning van grooter waarde doen zijn. Aldus zijn er tal van kanten aan het vraagstuk der schoonheid in de samenleving en ook daar waar de bereikte resultaten niet onmiddellijk te toetsen zijn is dikwijls iets gewonnen dat van veel grooter invloed en beteekenis is dan men oppervlakkig beschouwd wel had kunnen vermoeden. Doordat alles echter zoo snel in zijn werk is gegaan, doordat in slechts vijf jaren veel meer werd gedaan dan men kon verwachten, is het dunkt mij eene goede gedachte geweest op eene intieme ten toonstelling eene keuze van diverse voorbeelden op het terrein der kleurechte stoffen bijeen te voegen en al kan uitteraard niet alles evenzeer geprezen worden zoo kan men toch, bij dit overzicht van hetgeen zooal bereikt werd, gewagen van veel dat ten volle de schoonheid dient. Nieuwe Uitgaven Vreemde landen en landstreken, voor examenen zelfstudie, No. 5. Dr. J. H. Ronhaar, Palestina. A. C. W. van Es, Beginselen der Staathuis houdkunde. G. H. Mouw, Oriënteerend Handboek over de Staatsinrichting van Nederland, voor Hoogere Bugerscholen, Handelsscholen en voor zelfstudie, geïllustreerd, 3e druk. K. K. Gallas en C. R. C. Herckenrath, Fransch Woordenboek. Deel II: Nederlandsch-Fransch. Lyceum-Herdrukken, voor inrichtingen van voortgezet onderwijs, voor studeerenden voor de hoofdakte en voor zelfstudie. IX. Den Spyeghel der Salicheyt van Elckeiiijc, met inleiding, aanteekeningen en niet 9 platen benevens een titelprent, uitgeg. door Dr. J. Endepols, 2e druk. Uitgaven J. B. Wolters, Groningen. KENNERS KOOPEN BOTER VAN OUD-BUSSEM