T NLEIDINX}. Onder spaansche l beeldhouwkunst verstaat men feite lijk die, welke in Frankrijk en wel in Parijs ontstaat, aangezien de meeste spaansche kunstenaars zich daar geves tigd hebben. De reden daarvan is begrij pelijk, wijl in Spanje zelf geen eigenlijk kunstleven bestaat en de meeste spaansche schilders en beeldhouwers naar Parijs trekken, zonder zelfs met hun geboorteland nog eenig contact te behouden. Gargallo, Picasso, Borès, Vinès, Torres-Garcia en vele meer gelden, althans historisch, als Span jaarden. Toch hadden zij zich nooit met dezelfde> vrijheid in hun eigen land kunnen ontwikkelen. Spanje is n.l. zeer conservatief en op mijn laatsten reis door Spanje heb ik weer opnieuw het groote verschil tusschen Cataloniëen Centraal en Zuid-Spanje kunnen constateeren. Het is merk waardig, dat de meeste kunstenaars die zich in Parijs een reputatie ver wierven Catalanen zijn en deze zijn er dan ook niet weinig trots op, dat de belangrijkste figuren in de schilder kunst en beeldhouwkunst van heden uit Cataloniëzijn. Spanjaarden en Catalanen voelen zich als twee zeer verschillende natio naliteiten. Hun taal is inderdaad zeer verschillend en hun kunst en hun levensgewoonten zijn dat niet minder. Er bestaat wederzijdsch een soort vijandschap en het is mij te Parijs reeds meermalen gebeurd, dat een als ,,spaansch" aan mij voorgesteld kun stenaar hiertegen protesteerde met de woorden: non, pas espagnole, catalan". Natuurlijk is deze locale volkstrots niet bevorderlijk voor een natio naal kunstleven en feitelijk is op de geheele wereld Parijs de eenigste stad, waar een kunstcultuur mogelijk is. De beeldhouwer Angel Ferrant, professor aan de kunstacademie te Barcelona, maakt op het hierboven gestipuleerde, een uitzondering. Hij is Spanjaard in den vollen zin van het woord, werkte voor hij als pro fessor aan de Kunstacademie te Barcelona kwam te Madrid, zijn ge boortestad. In Madrid oefent het Prado, meesters als Greco, Velasquez, Zubaran en Goya een te grooten invloed uit op het kunstleven om een vrije en nieuwe beweging mogelijk te maken. Barcelona daarentegen is in zekeren zin frisscher, jonger en indien ergens in Spanje, zoo is' slechts hier een kunstontwikkeling mogelijk. Doch de kunstenaars prefereeren het naar Parijs te trekken. Angel Ferrant maakt ook hierop een uitzondering. Hij tracht het spaansche wezen in een plastischen vorm om te zetten. Vandaar dat zijn kunst zich niet boven den traditioneelen vorm uit ontwikkelde. Of schoon zijn ontwikkeling duidelijk het verlangen naar den rein-plastischen vorm toont. Men heeft slechts de twee koppen hierboven met elkaar te vergelijken om hiervan overtuigd te zijn. Zij die in de kunst slechts een handwerkelij ke reproductiemethode der natuurvormen zien, zullen het kopje op afb. l wellicht hooger stellen dan de kop op afb. 2. De kunst van Angel Ferrant levert een uitmuntend domein voor oefening in het beeldend zien. Want op dit laatste komt het in de kunst slechts aan en zonder hier terstond de uiterste consequenties bij den kop te nemen zooals de werken van Brancusi b.v., waarin het beel dend zien een elementair schouwen van kosmische verhouding geworden is, is toch dit beeldhouwwerk slechts toegankelijk voor hen die het ver mogen bezitten liet beeldende" van het natuurlijke" te abstraheeren. Om tot de precisie van dit begrip te iPAANSCHE BEI De Beeldhouwer l komen, doet'het er feitelijk weinig aan toe tot welke geestelijke catagorie het kunstwerk behoort. De beeldhouw kunst is in zekeren zin schaarsch aan voorbeelden eener zuivere kunst creatie, aangezien in de beeldhouw kunst kunstvorm en handwerk zich veel moeilijker laten afscheiden dan in de schilderkunst. De materie is moeilijker te overwinnen en elke vorm verlangt een ander materiaal. Dit geldt zoowel voor de realistische als voor de zoogenaamde ,abstracte" DOOR THEO In de esthetische structuur is alle echter afgewogen en streng bepaalc rythmisch geordend. Wie in kunst werken slechts de deformatie ziet e) niet de rythmische orde, het repro ductieve en niet het scheppende is vai beeldend zien verstoken en kan daai om nooit tot het wezen van een kunst werk doordringen. Het reproductiev en het scheppende zijn lijnrecht aai elkaar tegen o ver gesteld Hieruit volgl dat het schep pende des t zelfstandiger e: des te sterke zal zijn, naai mate het zie van het units tieve volkome heeft losgt maakt. Van me dern standpun beschouwd is d reproductieve realistisch beeldhouwkuns slechts al handwerk" t be schouwer Kunst echte zet daar in waa de kunstenaai daartoe gedr< ven door zij scheppend init: atief, de vorme beeldhouwkunst. Wat in het kunstwerk interesseert is noch de optisch waargenomen vorm, noch het handwerk, noch de tendenz doch wat van eerstgenoemde afwijkt en boven techniek en tendenz uitgaat: de beeldend geestelijk" waargenomen vorm. Deze is nood wendig de kunstvorm, daar beeldend zien identiek is met scheppend uitdrukken. Kunst is geen imitatie. De kunstenaar reageert scheppend op zijn optische indrukken en deze scheppende reactie heeft steeds een getrans formeerd beeld der werkelijkheid ten gevolge. Alle transformaties der primitief-christelijke of chineesche kunst berusten eveneens op dit geestelijk vormgevoel. Het handwerk is daarbij van ondergeschikten, secundairen aard. Ditzelfde laat zich waarnemen in de ont wikkeling van AngelPerrants beeldhouwkunst. Hoe technisch beheerscht is niet het Schrij vende meisje" (midden), op het fotografische af zou men kunnen zeggen. In vergelijk hiermede schijnt de technische beheersching der figuur rechts onder veel geringer. Alles is uit de normale proporties gerukt, het boven lijf schijnt te lang en te tenger tegenover het overige gedeelte van het lichaam, enz.