LbHOUWKUNST of. Angel Ferrant N DOESBURG tar eigen goeddunken verandert. De mst is een geestelijke bezigheid, tarbij de natuurlijke vormen, auren of proporties niet als maatif kunnen dienen. Was dit laatste d het geval, zoo waren, El Greco, ichel Angelo, Rembrandt, Goya en in Gogh geen kunstenaars, want in werken wijken in alle opzichten Ji de natuurlijke vormen, kleuren propor es af. Nu kan .en de unst naturlijk niet nnen de -enzen van ;n bepaal3H graad in afwjjng opslui<n, daar dit i'mogelijk iidderontikkeling jrstikken ju. Men kan «i kunstelars niet >ggen: Tot jover kunt e gaan, laar niet wder, de raad l van fwijking iag de gren zen der begrijpelijkheid" niet over schrijden, enz. Vandaar dat er in onzen tijd kun stenaars zijn (ui de beeldhouwkunst b.v. Brancusi) die den tegenpool der imitatieve kunst bereikt hebbende een elementair-plastischen kunstvorm tot de uiterste perfectie ontwikkeld hebben. Angel Ferrant is aan deze uiterste grens weliswaar niet aange land en zijn werken zijn in zekeren zin klassiek, academisch, doch zij zijn het eerlijke resultaat van zijn schep pend denken. Elk nieuw werk is een probleem stelling. Zijn Man met den schop" be hoort eveneens tot een dier laatste werken, waarin het beeldend vormgevoel den naturalistischen vorm overtreft. Wie denkt, bij het zien dezer gestalte niet aan de figuren van El Greco, wiens religieuze levensbeschouwing ge heel met de esthetische structuur is samen gesmolten. Greco, die zich voor zijn compo sities zeer zelden van een model bediende, schiep in een extaze, die zoowel religieus als esthetisch was. Het handwerk was zoo weinig controleerbaar, dat vele zijner tijdgenooten hem als kunstenaar niet aux serieux namen. In Ferrant's mannenfiguur is Greco's invloed onmiskenbaar voorhanden. Ondanks dat de religieuze gestemdheid hieraan ontbreekt en plaats gemaakt heeft voor sociaal menschelijk gevoel, is in de geheele conceptie het spaansche wezen tot plastische uitdrukking gekomen. Deze vijfmaal levensgroote en in cement uit gevoerde figuur is op een hoogte van tien nieter, als onderdeel eener moderne constructie geplaatst en werkt zoodoende in werkelijkheid ruimtelijker dan zij het in de reproductie doet. Deze ruimtelijke werking" is in de beeldhouw kunst zeer fundamenteel. Een beeldhouwwerk, dat slechts frontaal" werkt kan ons nooit die esthetische voldoening geven, welke ons een plastisch naar alle zijden werkend kunstwerk geeft. Sinds de beeldhouwkunst zich uit zuiver esthe tische inzichten, dus als zelfstandige kunst een plaats in onze cultuur ver overde (van af Donatello b.v.), was in alle eeuwen dit probleem der ruimtelijke, drie-dimensionaal-wer kende plastiek van belang. Auguste Rodin, die de plastische uitdrukking, het wezen der beeldhouwkunst meer in de bewegelijkheid der uiterste oppervlakte, in de valeurs" der factuur zocht, noemde de beeldhouw kunst de kunst van het holle en bolle"; anderen, als Brancusi en Archipenko noemde haar de kunst der spheer", aangezien inderdaad de bolvorm alle kenbare afmetingen der ruimte omsluit. Vandaar dat deze, voorheen zeer bestreden, doch thans algemeen erkende beeldhouwers, op rijperen leeftijd, een figuur of kop in n grooten elementairen vorm (als cylinder, eivorm, bol, enz.) samen vatten. Angel Ferrant is in dit opzicht nog een zoekende, doch dat bij hem het bewustzijn eener mér dan fron tale, ruimtelijk werkende plastiek voorhanden is, bewijst ons het ver schil tusschen het min of meer vlak gehouden relief Schrijvend meisje" en de vrouwenbuste op afbeelding daarnaast. In deze laatste zijn de volumen (kop, romp, armen) in een zeer gespannen contour samengevat, terwijl door de houding der armen een ruimtelijke werking in de hand gewerkt wordt. De kunst van Angel Ferrant is in zekeren zin een ovcrgangskunst, d.w.z. dat zij zich zoowel uit de klassieke statische" plastiek ontwikkeld heeft en daarvan ook de kenteekens draagt, als uit de moderne beginselen eener dynamisch werkende beeldhouwkunst, waarvan de jong gestorven Italiaan Boccioni de vader is. Het begrijpen der hier gereproduceerde werken, moet echter noodwendig leiden tot het be grijpen van alle consequenties van het beeldend vormgevoel. Barcelona 1930 [_^De foto's, die dit artikel illustreeren, werden speciaal hiervoor ver vaardigd. Toegepaste kunst Voor eene tentoonstelling van kunst drukwerk en kunstzinnig-verzorgde boekuitgaven werd door de Drukkerij Leiter-Nijpels te Maastricht een aan plakbiljet gedrukt op zilverpapier in zwart en rood. Een typografisch biljet, waarop dus de plaatsing der letters en de indeeling van den tekst het geheel moeten doen. Door bijzondere ordonnantie en door de geestige afwisseling van rood en zwart in de naamsaanduiding der tentoonstellende firma, door het ge bezigde lettertype (z.g. blokletter) en niet het minst ook door de oor deelkundige beheersching der bedrnkte en onbedrukt gebleven vlak ken en het daardoor bereikte nood zakelijke evenwicht onderscheidt zich dit biljet door distinctie. Jammer is echter het niet te ver mijden euvel, dat op het glanzende zilverpapier de drukinkt wat vefe diende te worden opgebracht het geen ietwat onklaren indruk maakt, die echter wegvalt als men het biljet van op een afstand beziet, wat intusschen ook de bedoeling is. O. v. T.