DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 16 AUGUSTUS 1930 RADIO EN GRAMMOFOON Radio niuziekpri tlck BAMMOFOONPLATEN nemen een voorname plaats in bij de dagelijksche uitzendin gen., en het loont de moeite eens na te gaan op ?welke manier de verschillende zenders de platen gebruiken tot vermaak en leering der luisteraars. Het is bekend dat de grammofoonplaat zeer goed geschikt is voor de reproductie per radio, en zelfs in de meeste gevallen buitengewoon veel daarbij wint. Bij uitzending van platen kan men boven dien, gewoonlijk zeker zijn van een onberispelijke uitvoering, zoodat men nooit gevaar loopt om naast <ie ergenis over het onbelangrijke muziekstuk nog te lijden onder die over de stuntelige weergave. Er worden heden ten dage de meest uiteenloopende soorten van. grammofoonplaten gefabriceerd^ «n het is door de radio dat men ze gewoonlijk het eerst te hooren krijgt; althans een bepaald gedeelte van de productie: opera's en sinfonieën, de succes stukken der beroemde solisten, operettes, jazz en andere lichte muziek. Door de verschillende opna men die er van een zelfde stuk bestaan, kan men de creaties der verschillende solisten nauwkeurig ver gelijken; de grammofoon maakt ons critisch en opmerkzaam:... . ook voor de mankementen van liet omroeporkest l Als dit inzet na een of andere ?uitstekende plaat, dan zijn de tekortkomingen .altijd dubbel opvallend en. hinderlijk, en is het tweede-rangsche van bijna al deze orkesten direct te bemerken. Een groote vraag is of onze omroepstations de .?kostbare grammofoonplaten genoegzaam uitbuiten, >en of de mogelijkheden, die deze manier van muziekverspreiding biedt, alle worden aangewend. Momenteel geeft de K.R.O. wel de meeste gramsnofoonplaten-concerten. Op een geheelen uitzend dag van ongeveer zestien uur wordt pl.m. vijf «uur aan grammofoon-muziek besteed. De andere Nederlandsche omroepen geven iets minder, maar ?wijken ten opzichte van de hoedanigheid der ge speelde platen niet veel af van de K.B.O. Van welke groote paedagogische waarde een der gelijke vijf-urige uitzending kan zijn, behoef ik niet -aan te toonen; het laat zich vanzelf begrijpen. Een .goede doseering van grammofoonplaten, zou dag -aan dag een onuitputtelijke bron van waar muziek genot, hoogstaande ontspanning en amusement .kunnen zijn. Eenvoudige, goedgespeelde klassieke orkest werken zouden uitstekend kunnen dienen om min-der ervaren luisteraars in te wijden in de rijkdom men van de muzieklitteratuur. Strijkkwartetten kunnen prachtig gebruikt worden om het gehoor in melodisch en harmonisch opzicht de noodigo scholing te geven, omdat ze do gecompliceerde instrumentatie van het orkeststuk missen en daar door dikwijls gemakkelijker te volgen zijn, terwijl men het voordeel heeft ze steeds te hooren uitvoe ren door een der vele eersteklas-kwartetten die .slechts voor de grammofoon spelen. Voor uitzending komen ook in de eerste plaats .in aanmerking de groote piano- en viool-composi ties, en de muziek der thans levende componisten, -waarvoor langs dezen weg het publiek door een ?dagelijksch luisteren ontvankelijk gemaakt kan ?worden. Juist de hedendaagsche muziek is in staat het meest afgestompte en verveelde gehoor-orgaan nieuwe prikkels te geven. Maar de werkelijkheid der grammofoon-uitzencdingen ziet er eenigszins anders uit. Men zou er uit >moeten opmaken dat de Mühle im Schwarzwald" <en de Weltflug" van de Zeppelin zich in een zoo : groote belangstelling van de luistervinken verbeu: gen, dat het niet meer mogelijk is ze van het profgramma te schrappen. En dat karakterstukken van b.v. Ketelbey, die volgens een zelfde systeem «ons een Perzische markt of een kloostertuin . voor oogen tooveren", zoo diepen indruk maken, . dat men ze niet meer missen wil. Voor een enkelen keer is het wel amusant te hooren hoe de marktHet boycot-succes van den Zuivelbond Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Johan Braakensiek Boer Posthuma: Zoo heb ie eieren voor je geld gekozen"?" roep der Perzen lijkt op het Kyrie Eleison van do monniken. Maar als men daar eenmaal achter is wordt het steeds terugkeeren van dit moois slechts een bron van groot en wrevel om 'zulke, platen-ver spilling. Er is heusch wel fatsoenlijke en karakteris tieke muziek voor kleine ensembles geschreven, die in geen enkel opzicht minder welluidend of minder vroolijk is dan de Waldteufeleien en de Eerste hartkloppingen". Er bestaat geen twijfel dat het mogelijk moet zijn groote en verstrekkende verbeteringen te brengen in de grammofoonplaten-uitzendingen. Wanneer de muzikale bazen van Hilversum en Huizen hier eens duchtig hun belangstelling aan gaven;' En niet alles draaiden wat de handelaars hun welwil lend, maar slechts met puur commercieele oognierken, gelieven te leveren:1 Een enkelenkeer komt er van de Avro Htrawinsky's Petrouchka of Bavel's Bolero als concessie voor de lastposten die ook serieus" willen zijn. De praktijk behoort juist omgekeerd te wezen: het is niet erg een enkelen keer concessies te doen aan de minder verheven smaak der Ketelbey-maniakken, wan neer het gemiddelde pijl der uitzendingen maar hoog genoeg is. Maar dit zijn nog toekomstfanta sieën wier verwerkelijking wel heel wat langer op zich zal laten wachten dan die der vrijheidsidealen van onze ether-bestormers. Bij de Belgen is de wansmakelijkheid bij muziekuitzendingen zoo mogelijk nog erger dan hier. IJaar hadden we in deze afgeloopen periode weer een frappant voorbeeld van. De luisteraars van Leuven mochten zelf een programma samenstellen voor een zoogenaamd Licht concert". JS'aast de Arl sienne-suite van Bizet en Grieg's Peer Gynt-suite kwamen natuurlijk de" stukken van Suppé, Sarley, Ketelbey, Sibelius Berioit en Hullebroeck op de proppen. Dit programma werd vertolkt door het omroeporkest der K.V.K.O. niet slechter dan door andere omroepoikesten. Een beter systeem dan dit monsterlijk vlijen van de publieke onmondigheid lijkt mij liet instellen van een permanente prijsviaag voor betere pro gramma's van lichte concerten ! Laatstleden Zondagavond heeft de A.V.K.O. haar luisteraars weer hoofdpijn kunnen bezorgen door een extra rommelig programma. Waarom Kunstzaal Rokin 126 van Lier Amsterdam* Oostersche & Europeesche antiquiteiten Oude en Modarne schilderijen en plastieken Negerkunst & Ethnographlca moest f(>n goed soliste als Sepha Jansen optreden in zoo'ri overgroot gezelschap van Avro-orkestinannen, het dubbel mannenkwartet Harmonie" en nóg een zangeres:' Men schijnt het nog steeds tnooi te. vinden een enkele orchidee te steken in de dagelijkscho dalia- en klaprozen-boeketten. Van het overige noteer ik nog het half-uurtje Schuinann, gespeeld door den Heer Kritz Pfeiffer, een pianist dien ieder graag gehoord za] hebben. Ook Pierre Palla gaf een aangenaam halfuurtje vroolijko virtuositeit op het klavier. Vijf uren grammofoonmuziek per dag. . . . Ook wat et aan levende" muziek daartegenover staat is zóó weinig, dat wij voorloopig nog niet over een tegenwicht mogen spreken. Ph. OEN HAAG AMSTERDAM ROTTERDAM B O U C L LOOPERS 50 CM. BREED PER MTR. 1 .95 70 BREED 2.75 STALEN FRANCO £ ZONEN