Telefoon 37964 Postgiro 72880 Gem. Giro G. 1000 ONDER HOOFDREDACTIE VAN A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: L. J. JORDAAN, F. G. SCHELTBMA EN M. KANN. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 355, AMSTERDAM C. l -OPGERICHT IN 1877 No. 2777 ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1930 Een Departement van Volkswelvaart (< fc 'DE economische crisis, die de geheele wereld teistert en die in Nederland, zoowel als in Nederlandsch Indië, menige bron van volkswel vaart heel wat trager doet vloeien, heeft weder .groote actualiteit gegeven aan het oude vraag stuk : is de organisatie van onze regeeringsmachine, voor zoover zij bemoeiing heeft met de volkswel vaart, doeltreffend? Niemand, die over dit onderwerp met eenige kennis van zaken kan. oordeelen, zal een beves tigend antwoord durven geven. Toch blijkt een reorganisatie op groote moeilijkheden te stuiten. Vermoedelijk, omdat daarmede onvermijdelijk samenhangt, een reorganisatie der indeeling van de departementen van algemeen bestuur. Het meest voor de hand liggende oogenblik om in de indeeling van deze departementen wijziging te brengen, is het tijdstip, waarop een nieuw Kabi net wordt geformeerd. Op die oogenblikken is de ?aandacht van den formateur echter zoozeer in beslag genomen door allerlei politieke kwesties, dat Ihij geen tijd heeft aandacht te wijden aan een ?dergelijk veel omvattend probleem, dat meer econo mische, dan politieke beteekenis heeft. En zoodra liet ministerie eenmaal gevormd is, houden de nieuwe functionarissen zich in de eerste plaats tezig met de taak om de organisatie, waarover zij beschikken, zoo vlot mogelijk te laten werken. Eerst tegen den tijd, dat zij hun ambt neerleggen, hebben zij voldoende ervaring opgedaan, om de noodzakelijkheid van een reorganisatie te kunnen beoordeelen. Maar op dat oogenblik staat de af lossing gereed en een nieuwe machinist bestijgt ?de machine. Misschien dat daarom het tijdstip, waarop een economische crisis is uitgebroken, geschikter is dan dat, waarop een politieke crisis is ingetreden, om deze lang gewenschte hervorming tot stand te brengen. Op dit oogenblik ressorteeren de bronnen van onze volkswelvaart onder een groot aantal depar tementen: de nijverheid onder Arbeid, Handelen Nijverheid; de mijnen onder Waterstaat; de scheepvaart onder Arbeid, Handel en Nijverheid en Waterstaat ; de Landbouw onder Binnenland sche Zaken; de handel (met name de handels politiek) onder Financiën, Buitenlandsche Zaken en Arbeid, Handel en Nijverheid. Vooral de indeeling van de handelspolitiek onder zooveel verschillende departementen geeft tot groote moeilijkheden aanleiding. Dat komt juist in de huidige onstandigheden duidelijk aan den dag. Een tijdperk van malaise is tegelijkertijd een bloeitijd voor protectie. Elke bedrijfstak, die schade van de malaise ondervindt, maakt er aan spraak op hulp en bijstand van de overheid te verkrijgen. En hoe kan men die hulp gemakkelijker verschaffen, dan door de burgerij door het verhoogen van invoerrechten te dwingen aan bepaal de voortbrengselen, die van mindere kwaliteit, of duurder zijn dan andere artikelen, de voorkeur te geven boven gelijksoortige artikelen van hoogere kwaliteit of van lageren prijs? Omdat wijziging van ons tarief van invoerrech ten invloed heeft op de baten, die uit dat tarief voor onze schatkist voortvloeien, rnoet Finan ciën natuurlijk een stem in het capittel hebben. Zijn trouwens niet vrijwel alle verhoogingen van ons tarief van invoerrechten met een fiscaal doel aanbevolen denk aan Harte, Kolkman en Colijn omdat men met de protectionistische strekking der voorstellen niet voor den dag durfde komen ? Dat een wijziging van onze handelspolitiek onze verhouding tot andere mogendheden beïnvloedt, spreekt vanzelf. Buitenlandsche Zaken moet er dus in gemengd worden. Elke wijziging van onze handelspolitiek heeft rechtstreeks invloed op de takken van volkswel vaart, welke de artikelen, waarvan het invoerrecht gewijzigd wordt, vervaardigen. Aangezien echter alle takken van volkswelvaart elkanders afnemers zijn, beïnvloedt elke maatregel, die betrekking heeft op n tak, de geheele volkswelvaart. Bovendien, wie den invoer belemmert, brengt bewust of niet bewust schade toe aan den uitvoer. Het ligt daarom wel zeer voor de hand, zooveel mogelijk alle bronnen van volkswelvaart onder n bestuur samen te brengen, zoodat de leiding zich bij eiken maatregel ten behoeve van een bepaald bedrijf rekening moet geven van den weer slag op de geheele volkswelvaart. Dat beteekent kort en goed, dat handel, nijver heid en landbouw onder n departement van algemeen bestuur behooren te ressorteeren. Deze reorganisatie is ook daarom op dit oogen blik bijzonder urgent, omdat kort geleden ver schenen is het rapport der commissie-Posthuma^ dat betrekking heeft op de voorbereiding eener organisatie van den economischen voorlichtings dienst, een rapport, waarover de regeering binnen kort een beslissing zal moeten nemen. Deze commissie beveelt de oprichting aan van een centraal bureau voor economische voorlichting. waarin de bestaande departementale diensten, die met deze materie bemoeiing hebben, zullen worden opgelost. De kosten van dat bureau zullen nagenoeg geheel door het Rijk worden gedragen. Het bureau wordt beheerd door een raad van bestuur, bestaan de uit 9 leden. Vijf van deze leden vertegenwoor digen de departementen van algemeen bestuur; de overige 4 leden worden benoemd op voordracht van particuliere colleges en lichamen, die bij de economische voorlichting belang hebben. In het verband van mijn betoog past het niet op deze organisatie critiek te oefenen. Wel past echter in mijn betoog de opmerking, dat deze commissie het vraagstuk, dat zij poogde op te lossen, veel te beperkt gezien heeft. Het hapert aan de samenwerking der openbare diensten, die op de bronnen van onze volkswelvaart betrekking hebben. Dat is het uitgangspunt der commissie en mijn uitgangspunt. Is het nu doeltreffend een nieuwe organisatie te ontwerpen, die uitsluitend betrekking heeft op het bijeenbrengen van gegevens (..economische voorlichting") en de vegeeringsmachine zelf overi gens ongewijzigd te laten? Heel wat belangrijker, dan een doeltreffende organisatie voor tiet bijeenbrengen van gegevens, is een rneer doeltreffende organisatie van dat deel der regeeringsmachine, dat op het nemen van maatregelen betrekking heeft. De eerste functie is slechts een klein, niet al te belangrijk onderdeel van de geheele regeeringstaak. Uit een reorgani satie der geheele machine zal onvermijdelijk voort vloeien, dat ook het onderdeel, dat op het bijeen brengen van gegevens betrekking heeft, gereorga niseerd zal worden. DE GROENE AMSTERDAMMER Prlji per Jaargang ? 10.?bij vooruitbetaling. Per No. 25 Cent. Advertentiên ? 0.75 per regel, Postgiro 72880, Oem.-Oiro O 1000, INHOUD : 1. Mr. A. C. Josephus Jitta, Een Departement van Volkswelvaart. 2. Mr. Henrik Scholte, Tableau de la Troupe. 3. Dr. P. van Olst, Electronen-bombardement. Joh. Braakensiek, De Dagelijksche Oogst. 4. Melis Stoke, Kampleven, teekening door E. t. Harmsen van Beek. 5. L. J. Jordaan, Een inval van de radio-controle commissie. A. Plasschaert, Schilderkunst. Herman Middendorp, Nieuwe Uitgaven. 6. Dr. R. Feenstra, Tikblaadjes. 7. Dr. Jac. P. Thijsse, Texel. Frans Coenen, Kroniek. 9. Otto van Tussenbroek, Toegepaste Kunst. Mr. Henrik Scholte, Dramatische Kroniek. Voetlichties. 10?11 Jan Oreshoff, Koloniale avonturen. Dr. C. F. Haje, Taalschut. 13. L. J. Jordaan, Bioscopy. 15. C. A. Kiaasse, Het Zilver; Beursspiegel. 16. A. E. Peekema, Vrijhandel en Protectie. 17. Melchior Steelink. De raadselachtige diefstal, teekening door Is. van Mens. 18. Lqu Lichtveld, Kunstmatige filmbegeleiding. 19. Alida Zevenboom, Croquante croquetjes. Cel 2, Telefoon. Uit het Kladschrift van Jantje. 20. Chanvaria. Letterraadsel. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, De belangrijke" belastingverlaging. Ik bepaal mij tot de conclusie, dat het gewenscht is handel, nijverheid on landbouw onder het bestuur van n minister samen te brengen. Op de vraag, of deze minister tevens belast zal kunnen worden met de sociale voorzorg (arbeid, sociale verzekering, volksgezondheid) geel' ik geen antwoord, In veel opzichten zou dat gewenscht zijn. doch ik vrees, dat deze taak de krachten van n man te boven zal gaan, zelfs al zou hij zich door twee Direeteureii(ieneraal doen bijstaan. Het departement van Binnenlandsehe Zaken wordt, wanneer men daaraan den landbouw ont trekt, wel een zeer klein departement. I >esgewenscht zou men het met Waterstaat. Onderwijs of Finan ciën kunnen vereenigen. Wanneer de premier tevens Minister van Financien is, zooals met de heeren de Geer en Colijn het geval was. ligt die vereeniging zelfs zeer voor de hand. De nieuwe Comptabiliteitswet geeft aan den Minister van Financiën trouwens zulk een grooten invloed, dat het zeel' aannemelijk is, dat in de toekomst de Minister van Financien veelal als minister-presi dent zal optreden. Dit alles heeft echter slechts zijdelings met rnijn ondei'werp te maken. Hoofdzaak van mijn betoog is. dat een reorganisatie tot stand kome, waardoor handel, nijverheid en landbouw onder het bestuur van n minister worden samengebracht. A. C. JOSEPHUS JITTA J