DEJ3ROENE AMSTERDAMMER VAN 23 AUGUSTUS 1930 TOEGEPASTE KUNST door Otto van Tussenbroek letter-figuren B.U.M.O.t. Reeds vroeger heb ik over origineele reclame-middelen (in de Groene Am sterdammer" van 9 Juli 1927) iets K«Kgd over de z.g. letter-figuren zooals wij deze in" Holland onder oogen '. kregen van het bekende Amstelanannetje (Amstel-Rijwielen) en later ?ook van de assuradeurs Blom & van ?der Aa voor de A tot Z-polissen. Het laatste op dit gebied zijn de Jetterfiguren voor de R.U.M.O.L.Kadiowerken te Utrecht', geteekend ?door den Heer Veltkamp en Me j. -Koker welke (ik heb er een heel ?orkest van saamgesteld maar de teekeningen verschenen afzonderlijk) fcunne ontwerpen bestemden voor .«Qn dagblad-reclame-campagne. - Zeker, men neme deze dingen niet *e ernstig, de kunst met «en hoofdletter komt er aüet aan te pas al zijn zij iunstig verzonnen; toch zijn zij niet van geest ontbloot, het lijkt alles aoo gemakkelijk maar het is lastiger dan men wel süou meenen vooral ais men het gedrochteujke in «de figuren wil vermijden. Het best geslaagd zijn ?die figuren in welke de ?ontwerpers zich bediend 8xebben van de sterkst karakteristieke lichaamshoudingen der musici. De ?dirigent, de zangeres, de violist, cellist ?«IX harpist, zij allen zijn weergegeven ;ïii eene volkomen typeerende actie «en dit maakt dat men deze grappige ..gestalten met hoofden, armen, beenen «en instrumenten van lettervormen in ??herinnering behoudt en ook dadelijk ?opmerkt. De mans-figuren op de hierbij rgaande afbeelding zijn van den heer Veltkamp wiens koppen steeds op de 'beginletter van het woord R.TJ.M.O.L. tzijn geïnspireerd, Mejuffrouw Koker ?doet het anders in hare zangeres *{zij teekende ook een grappigen tromilxmist en banjo-speler) en het op: merkelijke is wel dat men aan het iledige ovaal (de letter O welke het Ihoofd vormt) zonder oogen, neus en mond toch de ietwat hemelsche uitidrukking meent te herkennen welke «sommige zangeressen eigen is als zij uaan het kweelen slaan.... % Wat van haar teekeningen zoo goed ~ïs dat is het vermijden van zwak aandoend bijwerk; zij teekent geen handen in naturalistischen vorm, ook de haarkiullen zooals men deze ziet aangegeven op de andere teekeningen, zijn onnoodig, alles bleef zuiver decoratief, als ik het zoo maar eens noemen mag met een voor dit soort Werk te zwaarwichtig woord, en zoo is toch elke letter niet alleen verant woord maar ook tot eene bepaalde functie uitgebuit. Aldus gaat er in dit soort puzzle-teekeningen nog meer schuil dan men wel zou vermoeden. Voor zoo iets is een bepaalde aanleg noodig en dergelijke dingen vormen dan ook de note gaie" in de toege paste kunst.... Een aardige Faber-reclame Ook bjj de teekening van een mij onbekende voor de Castell"-potlooden der be kende A. W.Faber-Fabrieken wordt een beroep gedaan op de verbeelding. Men ziet een stuk pa pier dat aan de uiteinden krult, gedeeltelijk w ggeknipt, zoodat duidelijk een kop te herkennen valt met achter het linker oor een potlood. Het goede is hier dat, ondanks de opvallende vormen van het tegen een zwart fond uitge spaarde witte vlak, het potlood in halftint toch hoofdzaak blijft en dit is nu eens een goed voorbeeld van wat een kundig en vindingrijk ontwerper bereiken kan met een minimum aan middelen. Het is altijd weer de eenvoud welke het sterkst aanspreekt. Men kan bij teekeningen voor reclamedoeleinden eigenlijk niet strak en sterk genoeg te werk gaan; kleinigheden zijn te vermijden en breedheid is in verband met het onmiddellijk aanslaan" van de gediende mededeeling wel zeer wenschelijk waarbij détailleering beter kan worden vermeden. Het gaat vooral om de idee en om oorspronke lijkheid. Geeft men zich rekenschap van hetgeen in een ontwerp als het onderhavige aantrekt dan is het de associatie: papier en potlood en deze vond zoo krachtig en direct mogelijk uitdrukking met Weglating van al wat bij het bereiken van den gewenschten indruk op den beschouwer gemist kon worden. Dramatische Kroniek door Henrik Scholte Schonwtooneel: 't Geheim zinnige Pension, door Frank Vosper DE venijnige teekenstift van Jo Spier heeft eigenlijk al de illus traties geleverd voor dit stukje. Daar was Meneer Sasman uit Ensched op het tooneel, daar waren ook die aardige jongeluitjes," waarom het natuurlijk begonnen was en waarop het dan ook uit liep. Het hoe wij ons vermaken" be stond hierin, dat een man, die er ten onrechte van verdacht werd, geen behoorlijk tooneelstuk te kunnen schrijven (een verdenking, die echter wel op velen onzer zal rusten), doch die op zijn beurt, terecht of ten onrechte, een jong meisje ervan ver dacht, verliefd op hem te zijn, ? dat genoemde man in een en ander plotseling aanleiding vond om een stuk en flagrant délit" te schrijven door die allerwonderlijkst saaie en doodgewone en derhalve zeer natuur getrouw geteekende menschen van zijn pension te verdenken van alle misdaden, waartoe een mensch, ge woon of niet, in staat is. Dit laatste nu stellig ten onrechte. Want eigenlijk zou het stuk veel aardiger geweest zijn als deze klei in de hand van den pottenbakker nu ook maar gedaan had wat des kleis is, met andere woorden als hij leven in de brouwerij gebracht had door deze menschen te laten ageeren conform hun natuur en hun status quo. Wij hadden dan personages op zoek naar een auteur gekregen op welke truc het stukje, als zoovele Engelsche en Amerikaansche thrillers van de laatste jaren gebaseerd is, in plaats van een auteur op zoek naar psychopathen en ontoerekenbaren. Als men Ezerman ineens zijn gemoe delijk ,,martyre de l'obèse" ziet ver liezen voor een Jack the Kippergezicht (beiden niettemin even knap gespeeld), dan moet men daar toch even voor gaan zitten om het te gelooven, zelfs en juist in de ver beelding. Er is toch nog zooiets als lijn. De opvoering was echter lofwaardig en zal bij meerdere rolvastheid ook het juiste tempo wel krijgen. De pensiongasten waren vrijwel zonder uit zondering naar het leven, en hun nega tieffoto's waren even knap als ver rassend. Alleen de geheimzinnige In diër vond bij Jo Spier geen prototype, komt dan ook alleen in het buitenland voor, of sporadisch in Den Haag, wat toch al half het buitenland is. Wie het tenslotte gedaan had, doet niets ter zake, omdat het immers heelemaal niet gedaan was. Alleen is het altijd zoo vervelend, dat men na twee uur instantelijk luisteren vergeten is, dat iemand eens in z'n jeugd de Wolf op een kindermatinee van Rood kapje" speelde en dat in de Tante van Charley" zaliger gedachtenisse het woord Braziliëgenoemd wordt: veelzeggende détails, die dan ook den detective daarom niet kunnen ont glippen, omdat hij tegelijkertijd de schrijver van het stuk is. Deze man, die veel meer deed dan de" moord, nml. de man, die een stuk schreef en een stuk-in-een-stuk, dio er de hoofdrol in speelde, de oplossing voor vond en het meisje voor kreeg, was Ko Arnoldi. LINCOLN de meest volmaakte wagen JAN LIMBACH- Haarlem Voetlichtjes De verloren Zoon (ff) In de afgeloopen herfst eclipseerde Amerika's grootste tooneelschrijver, Eugene O'Neill, van wien hier in het afgeloopen seizoen Desire underthe Elms" en The Hairy Ape" werden opgevoerd. (Het zeemans drama Anna Christie" en de tweeacter Diff'rent" waren reeds voor afgegaan, resp. in 1926 door het Vereenigd Tooneel en in 1924 door Comoedia). Het grandioze negerstuk The Emperor Jones" die Tragödie eines Tyrannen so gewaltig, wie das seit Shakespeare's Macbeth" kaum irgendwo geschehen ist" (Julius Bab), wacht onder van Dalsum's leiding nog steeds zijn opvoering. Over zijn lijfelijke verdwijning nu heeft het publiek aan gene zijde zich niet bijster ongerust gemaakt. De avonturier, die O'Neill is, deed dat niet voor de eerste maal. Merkwaardig was echter ditmaal de motiveering, nl. dat de voortdurende mechanisatie van het leven der U.S.A. zijn fantasie doodde". Een andere lezing luidt echter, dat hij door de slechte ont vangst van zijn laatste werk Dynamo" (1929), een zwakke en cerebrale herhaling van zijn hoofd werk, waarin de electriciteit als allesbeheerschend symbool de wer kelijk magische symbolen uit zijn groote drama's moest vervangen, ? tot deze tijdelijke retraite genoopt werd. Het stuk werd met name door Amerika's besten tooneelcriticus, Georg Jean Nathan, die met H. L. Mencken samen het merkwaardig onafhankelijke en spiritueele tijd schrift The American Mercury leidt, scherp geanalyseerd en veroordeeld. (Joseph Wood Krutch daarentegen, wiens geestige, critische kijk in The Nation voor eerstgenoemden weinig onderdoet, heeft het stuk even vurig verdedigd). G. J. Nathan heeft thans O'Neill ontdekt, in Europa (uiteraard), in een der dorpen langs de Loire. O'Neill leeft er kerngezond (men weet wellicht dat hij tuberculose heeft), denkt er voorloopig nog niet aan om naar Amerika terug te keeren en werkt aan een drama, waarover Nathan (in The New York Herald) weigert bizonderheden mede tedeelen, doch dat hij meent te mogen be schouwen als hls . most important contribution to the theatre.... all the elements of one of the greatest dramatic ventures of modern stage." Het stuk zal in den herfst voor op voering gereed zijn. Voor Nederland, dat nog steeds met voorwereldsche premières" komt, ware hier een gelegenheid om er nu eens vroeg bij te zijn. KENNERS KOOPEN BOTER VAN OUD-BUSSEM