i»? L'C* Louis Saalborn K. V. Het Nederlandsen Tooneel : Shakespeare's ,,Ijiefde's I>ief en leed". SAALBOKN heeft geen aanloop willen ge bruiken en is het seizoen met een ,,daad". met een (gelijk dat bij deze plechtige gelegenheden heet) ,,ten tooneele gebracht" stuk begonnen: Sha kespeare als peet aan de wieg der herboren Ko ninklijke. Dat is verheugend, als geste, verheugen der nog was de vertooning, als geheel. Jammer is het alleen, dat naam en traditie blijkbaar zwaar der wogen dan de keuze zelf. Dat Saalborn, andere tradities voortzettend en Shakespeare, in het bizonder de blijspelen, gevend in een cyclisch verband, daarbij het recht der volledigheid kan doen gelden door ook naar ongewone" stukken te grijpen, spreekt vanzelf. Dat hij echter dan ook voor ondankbare opgaven komt te staan, waaraan een zuivere, zorgvuldige opvoering niets veranderen kan, eveneens. Er zijn in het Pantheon van Sha kespeare nog voldoende stukken, die opnieuw ontdekt of verrassend geënsceneerd zouden kunnen worden. Ten eerste echter kan ,,Love's Labour's Lost" toch alleen voor litterair-historisch geïnte resseerden een ontdekking zijn, en niet voor het schouwburgbezoekend publiek, dat elk stuk af zonderlijk wil waardeeren, er de noodzaak, de absolute" waarde van wil zien. Ten tweede heeft Saalborn's opvoering, goed, doch niet al te diep en op sterkere hulp van de text berekend, vooral in de bijrollen niet naar voren gebracht wat er dan nog aan te ontdekken was (en een als tegengif der verveling vlug doorgespeelde voorstelling kon dat dan ook wellicht niet). En ten derde komt zij, als voorstudie van Veel Leven om Niets", in omge keerde volgorde en met verzwakkende verge lijkingen, waaraan zelfs de warme kleur, de groo tere soberheid en eenheid van regie in deze jongste voorstelling niets veranderen kan. Zoo bleef het tenslotte een in strikten zin artistiek", n.l. aca demisch succes: love's labour's lost. Of het publiek, grillig, wreed en veeleischend als een kind, hiervoor omi'i. ... a twelvemonth and a day, that's too E Q P 17 A U 17* GT TIGT SJr JtLA.ilJtL S JLIJtL. Opgevoerd door de K. V. i long for a play", zegt de zeer reëele spotter Biron aan het slot. Men moet wel door dik en dun niet Shakespeare willen gaan, om deze ,,fantasie van een school jongen" (het woord is uit de altijd nog onover troffen Shakespeare-studies van Coleridge) naast het parallel-loopende ..Veel Leven om Xiets" en den Midzomernachtsdroom" te durven zetten. liet is Shakespeare. ... in stramien. Dezelfde groepen van verliefden, dezelfde mengeling van geest en wijsheid, in edelen zoowel als narren. Almenschelijke gedachten wijzen reeds den weg naar latere grootheid: aan het begin de afkeer des ijdelen, die het hof van Navarre op bevel van een niet al te genialen koning (bovendien ,,krolsch als een Maartsche kater") in peripathetische beschouwingen doet treden; dan echter op zij n beurt de afkeer voor deze valsche ongekunsteldheid, die aan het slot zelfs, geniaal ingevoegd, de schaduw van het drama over een klucht doet vallen. Doch wat zich hier tusschen voegt, is gelegenheidsballet, dat als schema voor het blijspel eerst door Molière geperfectioneerd zou worden, schoolsch en schematisch, met het starre barok der woordspelingen, waar Shakespeare's hang naar geleerheid verdiende, zichzelf ten derden male in den spiegel der narren te zien, inplaats van als een onvrije geest, stijf in brokaat, deze op de maat eener al te hoofsche menuet geschreven scènes door te dansen. liet welgevallen aan den goedkoopsten vorm van humor, dien van het woord en zijn uiterlijken klank, overheerscht hier de onvoldragen genialiteit der han deling, schraal in haar fabel, de eenige Dramatische Kroniek Teekeningen voor de Groene Am, Marie Hamel Jacqueline trouwens in het geheele peare's eigen vinding is. John Gobeau werk, die van ShakesOntwikkeld wordt hier niets, deze edelen en edelvrouwen werken niet op elkaar in, de ruimere vlucht, die Biron's ge dachten nemen (het geliefde autobiografische karakter van Shakespeare, de latere Benedikt), stuit af op de onpersoonlijkheid der prinsessen, eer ..belachelijke hoofsche juffers" dan de Shakespeariaansche vrouwengestalten, die in hun mengeling van supérieuren spot en weeke menschelijkheid Heine tot verrukking dreven. De narren, dolend in groepen door het spel als later, door zooveel meesterlijker bestier geleid, door het Ardennenwoud, zijn vaak ..te zonderling om zonderling te zijn", het zijn de weliswaar reeds latere narren van Shakespeare, doch. ... in training. In het laatste en langste bedrijf met de edelen eindelijk vermengd, bedrijven zij de zotternijen van een middeleeuwsch wagenspel, dat echter aan charme en verborgen wijsheid bij dat uit den Midzomernachtsdroom" niet halen kan. Wij blijven in een dwaze, maar niet in een fantastisch-geniale wereld, Shakespeare zelf, als altijd ethisch sterk, gooit dan ook bijna baloorig dit panopticum weer op slot, met de dreiging van den dood over zoozeer op de spits gedreven spel. Om tenslotte toch een gave zin aan dit ongelijk en halfslachtig spel te geven, zijn sommige commen tatoren, Tieck in het bizonder, in hun verdediging van Shakesperiaansche ethiek zelfs zoo ver gegaan, dat zij in de woorden, waarmee Kosaline Biron's ephemère liefde afwijst: de ,,zieken en gekken", die l.