Historisch Archief 1877-1940
Eerbied voor de letter
door Wybo Meyer
dc
Een belangwekkende methode
tot verbetering van bet hand
schrift
'wee waken aeleden zün wu naar
een rousaum oewa-ev . ScneApen, sale-.
monder», waterlekken er was van
allo». Da zeeëael w o» \*uVi. Die
nad xün mond beneden. Eln W
?cnoot stetwlYjea af. Andara zeedieren
deden datooU. De scW\p van de
wu\U was ooW aordia. J-J. g_y*o.r.
SLECHT schrift. Hoeveel on
aangenaamheden en ellende heb
ben deze twee woordjes al op hun
geweten! Wie onzer ergerde zich
nooit aan een reikhalzend verwachte
belangrijke brief, die zóó onduidelijk
geschreven was, dat we er nog niet
veel wijzer door werden? Slecht
schrift werd soms de oorzaak van
het afschuwelijkste" misverstand het
heeft aanleiding gegeven tot
hoogloopende ruzie, de beste humeuren
hopeloos verstoord, kostbaren tijd
doen verspillen.
Apothekers en correctors verschij
nen ons in het licht van het marte
laarschap wanneer we denken aan de
dokters en auteurs,,pootjes", die
?zij dagelijks moeten ontcijferen. Me
nigeen miste de kans op een goede
positie alleen door het slechte schrift
van zijn sollicitatie-brief.
En de oerbron van al dit kwaad?
Het meerendeel der menschheid heeft
in zijn onnadenkendheid vrij zeker het
bestaan van een essentiëeele oorzaak
Tiiet eens ooit beseft maar slecht
schrijven alleen gezien als een individu
eel euvel, waarmee de een meer, de
ander minder behept is. Want, zoo
zeggen zij, iedereen heeft toch op
school goed leeren schrijven en het ligt
dus aan onszelven wanneer we dat
later zijn gaan verwaarloozen. Is de
slechte schrijver maar een gewoon
mensen" dan noemt men het slordig
heid of zoo iets, staat hij wat hooger
?op de geestelijke of maatschappelijke
ladder, is hij een kunstenaar of een
persoonlijkheid, dan wordt de critiek
milder en spreekt van karakteri
stiek". En van den dokter beschouwt
men het als behoorend bij zijn ambt.
"We zijn er zelfs blij om als we niet
.schrijven met de schoolsche letters die
-we als kind leerden. Dit laten we maar
liefst over aan notarisklerken of
onderwijzers, we krijgen een lichte
rilling van de saaiheid, die uit dat
Tceurige schrift spreekt, we ruiken de
muffe lucht van het kantoor er uit.
Maar we benijden dengene die een
mooie hand schrijft met een persoon
lijk cachet.
* ** *
Dit te bereiken is het probleem,
?waarmee men in onderwijs-kriugen
?zich reeds lang bezig houdt. Ongeveer
30 jaar geleden^meende men de
opde
op
mai-kr ook een paar
voor Vv/IIerri
vriezer,. Nu Wr.
de. V\/f|le.r-o in huis
hoe Hu
L'n schaateen
<9ja
an
lossing ervan gevonden te hebben in
het Gerhard's Steilschrift". De grond
gedachte dezer methode was vooral
het bevorderen van een gezonder
lichaamshouding onder het schrijven.
Het schrift zelf verschilde van de
schuinschrift-methode alleen in den
loodrechten stand der letters. Levens
vatbaarheid had deze methode niet.
Zij werd al gauw weer van het leer
plan afgevoerd en de tot groote
menschen opgegroeide leerlingen van
toen schrijven nu grootendeels nog
rustig hanepooten.
* *
*
Den heer M. Vrij, Directeur der
Nieuwe Schoolvereeniging te Am
sterdam, komt de eer toe van de red
ding uit de perkara. Op een reis in
Engeland maakte hij kennis met het
zgn. script-writing" en hij werd door
die methode zóó getroffen, dat hij
ze op zijn school invoerde onder den
naam Blokschrift", Twee leden van
zijn personeel, Mej. M. A. Schalij en
de heer P. Bakkum namen de eerste
onderricht-proeven ermede
voorloopig in de 3 eerste schooljaren en de
Proef van een 6 jarige.
resultaten van deze proef legden zij
vast in een boekje, waarvan nu bij
de N.V. Gebr. Kikkers de 2e druk is
verschenen. 1)
* *
*
Met wijlen het steilschrift heeft het
blokschrift alleen dit gemeen, dat
het ook een gezonder lichaams
houding bevordert en dat de letters
loodrecht staan.
Met het schuinschrift breekt het
absoluut. Het lettertype berust nml.
op de oude Latij&sche lettervormen,
de ronde drukletters. Evenals deze
bestaat het geheel uit niets anders
dan strepen en cirkelbogen, de letters
zijn niet door haaltjes verbonden.
maar zij staan los van elkaar. Hierdoor
bozit het twee groote voordeelen, die
juist voor kinderen zooveel waard zijn:
het is hoogst eenvoudig en het is
duidelijk. Voorts vinden kinderen die
met drukletters al eenigszins vertrouwd
zijn geworden, dezelfde vormen hier
terug.
Ze begrijpen die dus sneller en ergo
zullen zij veel gauwer dan voorheen
ook geschreven schrift kunnen lezen.
Ook de vaardigheid in het schrijven
verkrijgen zij met veel minder moeite,
omdat ze alle letters kunnen maken
met dezelfde twee lijntjes. Reeds het
nog gebrekkig geschreven blokschrift
vertoont een zekere regelmaat, welke
natuurlijk grooter wordt naarmate de
bedrevenheid zich ontwikkelt. Dit
alles heeft bovendien nog een indirect
voordeel. Immers de zin voor orde eu
netheid die door het schrijven va*i
blokschrift automatisch worden aang
kweekt zal onwillekeurig zich ook
uiten bij het verrichten van andere
bezigheden. Het gemak waarmee dit
schrift wordt aangeleerd toont de
hier gereproduceerde schrijfproeve van
een 6(1) jarigen leerling.
* *
*
Als alle ingrijpende hervormingen
had ook het blokschrift te kampen
tegen aangevoerde bezwaren. De voor
naamste daarvan waren dat het zoo
weinig karakteristiek was en (dit
vooral) dat het zooveel minder snel
geschreven kon worden dan het
schuinschrift. Het is hier niet de
plaats om uitvoerig op deze beide
punten in te gaan. Slechts zij
gecontateerd dat in de twee jaren, die sinds
de invoering verliepen, al de opposan
ten geheel bekeerd zijn. De hierbij
gereproduceerde schrijfproeven toonen
aan dat het handschrift van meer
gevorderde leerlingen wel degelijk een
persoonlijk karakter krijgt. En wat
betreft de snelheid: O.m. op de
Philips-school te Eindhoven zijn proe
ven genomen tusschen volwassenen
allen ervaren schrijvers (Kan
toor- en onderwijspersoneel) waarbij
het blokschrift glansrijk won.
Eerbied voor de letter! Toen ik
dit hierboven schreef, dacht ik niet
alleen aan de practische voordeelen
van dit nieuwe schrift, maar vooral
ook aan de vér-strekkende gevolgen,
welke het zal hebben in meer ideëel
opzicht.
Wij leven in een tijd, waarin de
reclame hoogtij viert, de reclame&wnsi
neemt dagelijks in aanzien toe. En
wij zijn reeds zoover, dat goed ver
zorgd drukwerk wordt beseft als een
noodzakelijke behoefte, ook aan het
eenvoudigste bedrij f sdrukwerk: een
circulaire, een prospectus, wordt zorg
besteed. Welnu, het lijdt geen twijfel,
of het inzicht op dit punt zal door de
beoefening van het blokschrift ge
stadig groeien, mét den zin voor orde
en regelmaat die het den leerling bij
brengt zal het hem tevens de oogen
openen voor een smaakvol verzorgde
pagina druks.
En als direct gevolg hiervan zal
nog een andere liefde sterker gaan
bloeien: Die voor het schoon? boek
Plet werk van mannen als van
Krimpen en de Roos, de waardee
ring waarvoor nu nog slechts bij de
minderheid wordt gevonden zal in
aanzien toenemen. En zoo zullen
wij wat oorspronkelijk slechts uit
practische en paedagogische argu
menten werd begonnen, in de naaste
toekomst kunnen constateeren als een
der krachtigste bijdragen voor de
smaak-ontwikkeling der massa.
* *
*
In aansluiting op het bovenstaande
wil ik niet nalaten te wijzen op de
uitvoering van het hier besproken
boekje, die allen lof te boven gaat,
zoowel de typografie als het papier
zijn first class". Te meer valt dit op
naast het onaanzienlijke uiterlijk van
den eerst druk.
Moge deze vooruitgang een sym
bool zijn voor den toenemenden bloei
der blokschrift- beweging.
1) Blokschrift.
Een nieuwe schrijfmethode met oude
lettervormen, door M. A. Schalij en
P. Bakkum. Uitg. N. V. Gebr. Rikkers,
Amsterdam.
ABONNEMENTSPRIJS
van De Groene Amsterdammer"
per jaar, bij vooruitbetaling
franco per post:
Voor Nederland . . .
Ned -Indiëp/mail .
?? ?> ti p/zeepost
,, ab. binnen Europa
uitgezonderd:
Engeland-Italië- l
Zwitserland . . J
,, Amerika . . . . 13.50
Zuid-Afrika. . . 11.50
Postgiro No. 72880
Gemeentegiro ,. G. 1000
f
10... 13.50
.. 10.
., 11.50
.. 13.50
BOEKBESPREKING
Het Nederlandsch Paviljoen U
Antwerpen.
Bij de Uitgevers Maatschappij de
Spieghel" te Amsterdam en het
Kompas" te Mechelen verscheen n
door den architect van het Neder
landsch Paviljoen op de tentoonstelling
voor koloniën, zeevaart en Vlaamsche
kunst te Antwerpen typografisch ver
zorgd boekje in vierkant formaat met
tal van welgeslaagde fotografische af
beeldingen, reproducties van
teekeningen en plans benevens eene in
leiding betreffende de deelneming van
Nederland aan deze tentoonstelling,
gevolgd door een fantastisch getint
artikel over het tentoonstellen zelf
door H. Th. Wijdeveld.
In tentoonstellen ziet de schrijver
terecht iets van een feest. Een feest
voor oog en hart: tentoonstel
lingen worden gemaakt voor de
minnenden, deherinneringzoekenden, soms
mogen zij even naar het bizarre neigen,
want wat kort van duur is kan die
vreemde sfeer verdragen. Soms voegen
we schalks bijeen, soms nonchalant,
maar steeds op den ondergrond....
het feest...." En dan zegt hij verder:
....zelfs planken en lappen eener
tentoonstelling kunnen tot waar
achtige architectuur groeien als de
geest het wil."
Dan volgen de talrijke af beeldingen,
waarvan, zoo men al zelf het pavil
joen niet heeft mogen aanschouwen,
valt af te lezen dat Wijdeveld zijn
woorden ook in daden wist om
te zetten.
Vooral is door hem en zijne hel
pers daar in Antwerpen iets bereikt
dat ten voorbeeld gesteld kan worden
aan vele vaderlandsche ondernemingen
op het gebied van industrie, handel
en verkeer. Mocht zóó iets ook eens
in Holland bereikt worden waar bijv.
op de Jaarbeurs al te weinig aandacht
wordt geschonken aan eene behoor
lijke verzorging der toonruimten die
men stands" noemt. Wat echter
het meest opvalt als men het boekje
beziet is ongetwijfeld de goede smaak
en oorspronkelijkheid van inrichting
en schikking. Het rommelige, dat vele
tentoonstellingen vaak eigen is, werd
hier glansrijk overwonnen en veeleer
kon hier van eene deftige rust sprake
zijn.
O. v. T.