DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 SEPTEMBER 1930 No. 2779 HET RESERVAAT IN HET GOOI SPREEKZAAL Ontspanningsoord voor Amsterdammers . » fty , Ecu hoofdstedelijk belang HET groote belang dat Amsterdam en de Pro vincie hebben bij het behoud van het Gooi als ontspanningsoord is reeds ingezien door oud commissaris van Leeuwen. Zijn denkbeeld om Crailoo aan te koopen heeft hij door het uit breken van den oorlog niet kunnen uitwerken. Verleden jaar zijn eenige autoriteiten bij elkaar gekomen om een dergelijk denkbeeld eens te be spreken. De Commissaris der Koningin Jhr. Roëll, de voorzitter van Stad en Lande van Gooiland de heer Luden, de burgemeester van Amsterdam, de burgemeester van Bussum de heer de Bordes, de heer van Tienhoven, de centrale figuur bij behoud van natuurschoon. Na eenige onderhandelingen is het volgende voor stel voor den dag gekomen: Amsterdam, de Pro vincie en de Gooische gemeenten koopen voor 2 millioen c.a. 1550 H.A. heidevelden van Stad en Lande van Gooiland. Het aandeel van Amsterdam dat wel twee derde van den koopsom zal bedragen, de mogelijke mede werking van de regeering, de wijze van beheer over de te verkrijgen terreinen, de toevoeging van par ticuliere gronden, al deze punten treden eerst op den voorgrond indien de koop kan doorgaan. Sinds oude tijden zijn de heiden en weiden in Gooiland gemeenschappelijk bezit van de bewoners. De geschiedenis van het Gooi kan in dit korte be'stek niet worden verteld. Het is voldoende om te weten dat door den toevloed van nieuwe bewoners de erf-gooiers uit de gemeentebesturen werden ver drongen, terwijl ook door de veranderde tijdsom standigheden oneenigheden uitbraken tusschen de boeren-erfgooiers en hen die het voorvaderlijk be drijf niet meer uitoefenden. In de eerste jaren van de 20e eeuw is het menig maal tot vechtpartijen gekomen en vele processen moesten worden gevoerd. Een staatscommissie be staande uit de heeren Mr. S. Gratama (lid van den Hoogen Baad), Mr. H. Dresselhuys en Mr. Quarles van Ufford ambtenaren aan het ministerie van Justitie, heeft tenslotte een wetsontwerp opge steld. In 1912 trad de nu nog vigeerende Erfgooierswet in werking. Als leden van de vereeniging Stad en Lande van Gooiland worden beschouwd allen die kunnen aantoonen dat zij afstammelingen zijn van hen wier namen voorkomen op de erfgooierslijst die in 1708 door de Staten van Holland is opgesteld. Zij moeten wonen in een der zes Gooische gemeenten , Naarden, Laren, Hilversum, Blaricujn, Huizen en Bussum (de volgorde is naar de belangrijkheid die de gemeenten in 1629 hadden, toen men het eerst van Stad en Lande sprak. Indien een lid een vrouw, een koe en een stal bezit heeft hij recht op het medegebruik van de gemeen schappelijke weiden of meenten. (Het schaapherdersbedrijf, waaraan het gebruik der heiden ver bonden was komt niet meer voor). Jaarlijks wordt vastgesteld hoeveel stuks vee ten hoogste ieder op die meenten mag brengen, welk aantal met een oud-Friesch woord schaar" wordt genoemd. Zij die dit recht kunnen uitoefenen heeten scharenden". Van de c.a. 2100 leden zijn omstreeks 350 scharenden. De rest bezit dus koe noch stal. Het aantal vrijgezellen is onder de erfgooiers zeer gering; het blijkt trouwens gemakke lijker om aan het bezit van de twee wettelijke vereischten dat van een vrouw te voegen, dan om als niet-scharende, bij zijn middenstands- of arbeiders woning een koe in een stal te houden. Daar de Erfgooierswet voornamelijk op het landbouwbelang is gericht, hebben de scharenden zes afgevaardigden in het bestuur van Stad en Lande. (Voor ieder der Gooische gemeenten n). De nietscharenden hebben gemeenschappelijk twee afge vaardigden. De zes gemeenten hebben ieder een vertegenwoordiger die door den gemeenteraad wordt aangewezen. Het vijftiende lid is de voor zitter die door de Koningin wordt benoemd. Dit bestuur mag o.a. grondverkoopen aangaan tot een bedrag van ? 5000.?. Bedragen boven de / 5000. moeten door de algemeene vergadering van leden worden goedgekeurd. Op deze vergadering die altijd in de Groote kerk te Naarden wordt gehouden hebben de niet-scharende leden dus verreweg de meerderheid. Deze hebben, in betrekking tot het bod van twee millioen, vóórvergaderingen gehouden. Zij zijn vereenigd in een vrijwillige organisatie Macht door Recht" en in alle af deelingen (in elk der gemeenten is een afdeeiing) heeft men zich bereid verklaard om het bod te aanvaarden mits hieraan kapitaals uitkeering" worden verbonden, m.a.w. mits de koopsom onmiddellijk wordt verdeeld. Volgens de Erfgooierswet 1912 moeten de wins ten die worden gemaakt ten bate van de landbouwbelangen worden aangewend. De niet-scharenden hebben dus nimmer in de winsten gedeeld. Zij kun nen dit pas bij de boedelscheiding, bij de ontbin ding van Stad en Lande. Een voorstel tot ontbin ding kan echter alleen door scharenden of een der gemeentenbesturen worden ingediend en het wordt aangenomen geacht als de helft der scharenden zich ten gunste hiervan hebben uitgesproken. De nietscharenden kunnen dus geen invloed op ontbinding uitoefenen. De voorzitter van Stad en Lande de heer E. Luden en Commissaris Roëll hebben met den minister van Justitie de mogelijkheid van een wetswijziging besproken waardoor kapitaalsuit keering zou kunnen plaats hebben. Mr. Donner is hiertoe niet bereid; hij acht de grondslagen van de wet hiermede te zeer aangetast. De minister wil niet verder gaan dan een wetswijziging waarbij winstuitkeoring mogelijk wordt en hij wil hierbij 20% van grondverkoopen als winst beschouwen. * * * De niet-scharenden zouden dus behalve aandeel in de winst (op zandafgravingen e.d.) 20% krijgen van deze twee millioen en van vorige grondverkoo pen. Dit zou hierop neerkomen dat zij binnenkort ineens een som van ? 250.?per man zouden ont vangen en voorts jaarlijks / 40.?a / 50.?. Bij kapitaalsuitkeering zouden zij een som ineens van ? 1000.?incasseeren. De opbrengst van de overblijvende 200 H.A. die voor bouwterrein be stemd zijn, willen zij door winstuitkeering (dus 20%) of bij uiteindelijke ontbinding regelen. Zij houden aan dezen eisch vast omdat zij zeg gen: wij geven ten bate van de gemeenschap 1550 H.A. a c.a. / 1300.?per H.A. maar dan moeten wij ook geld zien dat wij nu zoo goed gebruiken kunnen. Met een particulier onderhandelt de com binatie Amsterdam-Provincie-Gooische gemeente voor / 6000.?per H. A., weliswaar boschgrond maar het verschil is te groot dan dat wij nog maar eenigszins toegeeflijker willen worden. Er zijn nu in de leidende kringen van Stad en Lande drie stroomingen waarlangs men tot een oplossing wil geraken. De voorzitter c.s. zeggen: neem liever het halve ei (winstuitkeering); burge meester de Bordes heeft een voorstel ingediend waarin tot den verkoop wordt aangespoord, ten einde de twee millioen vast te zetten, den snoek te strikken" en inmiddels te trachten den minister tot kapitaalsuitkeering te bewegen. Beide inzichten zijn niet aanvaard. Het derde voorstel ging uit van den burgemeester van Blaricum den heer Klaarenbeek, zelf nietNAAR aanleiding van wat de heer Jordaan over Lon Chaney schreef verzoek ik om plaatsing van het volgende: Dat de ontroering opgewekt door een filmkunst werk het gevolg zou zijn van .,een bepaalde, kunst vaardige ordening der zuivere realiteitsbeelden," m.a.w. dus van de montage, en niets meer, lijkt mij onwaar toe. Mijns inziens is dit standpunt zeer naturalistisch en te vergelijken met het impressio nisme der 19e eeuw. Een eerste vereischte voor welk soort kunst ook is: geef idee, geef zuivere gedachte, geef m.a.w. geestelijke abstractie van de werkelijkheid. Waar blijft nu het principieele ver schil tusschen film en tooneel? Dat is er niet ! En wat Lon Chaney betreft, ware hij tooneelspeler geweest, ook dan zou ,,De Man, die de klappen krijgt" zijn eenigste goede rol geweest zijn. WILLEM BON In het artikel van den heer Floris Vos over het Suikerwetje valt mij deze zinsnede op: Ieder, zoowel overheid als individu, tracht te sparen, minder te koopen, maar vergeet, dat men hiermee de overproductie welke in werkelijkheid onderconsumptie is, in de hand werkt." Is deze kritiek op sparen niet uitermate gevaar lijk en.... onjuist? Zeker die een gulden niet spaart maar uitgeeft, verhoogt de vraag; voor nmaal. Die omgekeerd een gulden niet uitgeeft maar spaart, vermindert de vraag; voor nmaal. Maar hij zet een arbeider aan het werk, die den gulden productief moet maken. Hij vormt kapitaal en arbeider en kapitaal produceeren. niet nmaal maar voortdurend. Dat maakt een groot, een ge weldig verschil. De consekwentio van des heeren Vos' stelling zou zijn, dat we alle kapitaal te gelde maakten en gingen verteren. Wat een vraag naar allerlei zou er dan zijn ! Maar de productie zou ophouden en we zouden snel verhongeren. M. C. M. DE GROOT Huiduitslag. Wasch de aangedane plaatsen met warm water en Purolzeep en doe er dan wat Purol op, en bij jeukende ot vocht-afscheidende uitslag en eczema bovendien nog wat Purolpoeder. Herhaal dit eiken dag, zoolang het noodig is. scharend erfgopier en dit beoogt ,,verkoop mits binnen drie maanden zekerheid is verkregen of alsnog kapitaalsuitkeering zal worden toegestaan". Dit laatste voorstel is reeds in de bestuursver gadering aangenomen doch moet door de algemeene vergadering van 20 September worden bekrachtigd en vervolgens door Gedeputeerde Staten. Pessi misten voorspellen dat de minister op zijn stand punt blijft staan zoodat Gedeputeerden het voor stel zullen terugsturen. Optimisten beweren dat de Gedeputeerden, die immers zelf het behoud van het reservaat van groot belang achten, den minis ter wel zullen bewegen tot kapitaalsuitkeering. Het gaat immers slechts om een wet die alleen geldt voor een vereeniging van 'n paar duizend leden. Tegenover het formalisme staat het behoud van een groot en schoon ontspanningsoord. Inmiddels zijn er als het voorstel Klaarenbeek door gedeputeerden wordt afgewezen, nog twee mogelijkheden: ontbinding en onteigening. Doch misschien zal het niet noodig zijn op deze veel meer tijd eischende oplossingen terug te komen. H. MINKENHOF Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. M ?« M DEN HAAG »*»*?? AMSTERDAM - ARNHEM Verz. van Tentoonstellinggoederen ?f <'