f Wijjo ? 'i 'f r,Ta»T5^"' Toegepaste kinderzielkunde door Melis Stoke Teekeningen voor de Groene Amsterdammer" door E. Harmsen van Beek MATHJLDE snelde mij reeds in de vestibule tegemoet. Zijj scheen zeer ontdaan, en riep: , de kinderen zijn ziek . . . ." Wathebben ze... ?" Mathilde duidde op de scherven van de gangspie gel en een hoop ders de kinderen zijn ziek..., E-C, 15** 'S spaanwelke tesamen,nog dien morgen, een deel van de monumentale trapleuning hadden gevormd. De arme stakkerdjes ging zij voort IK maakten een gewéld als een oordeel. Ze zijn nog ' niet heel smaal beter, luister maar . .. ." Van de bovenétage drong een ontzettend rumoer tot mij door. Tromgeroffel werd afgewisseld door schelle kreten en trompetsignalen, begeleid door doffe bonzen en gekletter van brekend glaswerk. En plotseling renden de kinderen de trap af, in hun indianencostuums, en zwaaiend met knodsen. Stil .... stil maar, arme jongens, de dokter komt dadelijk ...." riep Mathilde bezwerend, maar zonder eenig resultaat want juist trof een knodslag de ganglantaarn die kletterend naar beneden kwam, en een andere den gangmuur waaruit een groot stuk verf en kalk op de trap treden plofte. De dokter riep ik verontwaardigd haal de politie .... de brandweer, alles wat je wilt, maar niet den dokter .... Naar bed vlegels .... !"' Ik wil niet zeggen dat ik prestige over de kinderen heb, maar in momenten van opwinding kan ik een stemgeluid en gebarentaal produceeren die nooit hun invloed missen. Na tien minuten was alles rustig. In de studeer kamer vond ik Mathilde, die mij verwijtend aan keek. Het is een schande zeide ze zooals je die stumperdjes durft te bruskeeien . . . ." Hier moet het verhaal worden onderbroken met de mededeeling dat Mathilde zich den laatsten tijd heeft toegelegd op toegepaste zielkunde, en in het bijzonder eene groote vereering heeft opgevat voor de werken van den zielkundige G. C. Ferrari uit Bologna. Deze geleerde betoogt o.a. in de jongste nummers van het Zeitschrift fuer Angewandte Psychologie" de verschillende uitingen van jeugdige baldadigheid, bijvoorbeeld het kapotgooien van lantarens etc., en zegt, dat de rechters behooren te weten, dat de kinderen daarvoor evenmin gestraft moeten worden, als een borstlijder voor zijn hoesten, enzoovoort. Deze en dergelijke wetenschappelijke publicaties hebben grooten invloed op het leekenpubliek, en met de korte onthulling omtrent ons huiselijk leven bedoel ik niet anders dan eene toelichting tot (die stelling. Want weinigen zijn er voldoende van doordrongen dat eene geweldige omwenteling zich in het opvoedingswezen bezig is te voltrekken. De Tucht-unie, eene vereeniging welke zich de be strijding van de excessen van zoogenaamde open bare baldadigheid ten doel stelt, blijkt door de jongste wetenschappelijke onderzoekingen geba seerd te zijn op een onzedelijke doelstelling, en erger dan dat, ze is niet meer of minder dan eene organisatie welke in strijd is niet de Nederlandsche wetgeving door, in het openbaar nog wel, en daar toe onbevoegd, de geneeskunde te beoefenen. Onze stumperdjes. Onze zieke stumperdjes, die auto's bekrassen, paarden aan het schrikken maken, voorbijgangers met modder ^ en steenen gooien en win kelruiten aan scherven slaan, zijn niet anders dan patientjes, slachtoffers van de gooi-^ kras- en smijt- * ziekte welke als zoodanig tot dusverre door de wetenschap onvoldoende erkend is. Door het licht dat Professor Ferrari ontstoken heeft zullen in dit alles spoedig heilzame veran deringen intreden en ik ben er fier op te weten, dat Mathilde, als eene van zijne eerste volgelingen in Nederland, tot de practische toepassing van zijne denkbeelden is overgegaan. Helaas echter staat de zoogenaamde officieele wetenschap wantrouwig en zelfs afkeerig tegenover de nieuwste onderzoekingen. Wij hebben reeds de droevige resultaten daarvan ondervonden. Dezer dagen verzochten wij onzen kinderdokter ten spoedigste te komen voor een acute ziekte van ons zoontje. Wat zijn de verschijnselen ....?" vroeg de geneesheer door de telefoon. Wij zetten hem uit een dat het arme jongetje een bord vol pap dat hij niet lustte in het gezicht van de juffrouw had geworpen dat hij vervolgens met een stoel de hanglamp had neergeslagen en tenslotte een begin van brand had gesticht in de bijkeuken. U zult het niet willen gelooven, maar de dokter heeft het niet de moeite waard gevonden om te komen kijken. Wij zijn vervuld van schaamte en ergernis wanneer wij dagelijks in de couranten lezen moeten dat jonge patientjes door de politie ruw worden bejegend wegens het in brand steken van hooi bergen of het doen derailleeren van treinen. En het feit dat het in een beschaafd land als het onze mogelijk is dat zoogenaamde kinderrechters, dus in wezen juristen die niets van de medische weten schap afweten, zonder schaamte optreden als zielkundig'fn, dus als het ware onder de oogen van de regeering polikliniek houden zonder daartoe bevoegd te zijn, hindert ons meer dan wij kunnen zeggen. Nog zeer onlangs werd mijne Mathilde het slachtoffer van een paar zieke, wellicht reeds herstellende jongetjes. Zij hielden haar op straat staande met de vraag of zij kracht in hare handen had. en, zoo ja. of zij dan wilde probeeren een bepaalde, d ooideze stumperdjes aangewezen winkeldeur te ope nen. Mathilde opende de winkeldeur, doch de jongetjes snelden weg zoo haastig ze konden, zoodat mijne wouw een eigenaardig figuur sloeg tegenover het winkelpersoneel. De patientjes riepen van een afstand dat die mevrouw d'; winkel had opengemaakt en gaven, een beyin van brand eze st}imperdje$ verzochten Mathilde een finkeldew te openen VOETLICHTJES somethlng rotten.... (a") Nu met Bottber's opvoering van Stempelferiïder" het pièee / these" in verscherpten vcjrrn weer opgeld doet en andere stukken van het Duitsche Zeittheater" in dit seizoen ook hier te wachten zijn, mag wellicht de aandacht gevraagd worden voor het merkwaardigste dezer t ndenzstukken: Karl Maria Finkelnburg's Amnestie", dat met Zyankali" en Piscator's ,,§218" tot de grootste, propagandistische successen van het afgeloopen tooneelseizoen in Duitschland behoorde. De première viel begin 1930, in Juni speelden reeds 31 verschillende schouwburgen het tegelijker tijd, rondreizende troepen, voor wie dit stuk vaak het eenige repertoire vormde, buiten beschouwing; gelaten. 100 en meer opvoeringen waren reeds toen geen zeldzaamheid en de series" worden hervat. Kort na Wassermann's Pall Maurizius", Plattner's tendenzboeken en Lampel's stukken be toogde dit opnieuw, eenvoudiger doch daardoor wellicht overtuigender, de reformatie van den, humanitaire pogingen ten spijt, nog steeds op vergelding gebaseerden Strafrollzug". Het merk waardige is, dat dit pleidooi gehouden werd door. . de hoogste gevangenisautoriteit in het Duitsche: rijk, de man die meer dan 30 jaar onder het oude en nieuwe regime de Duitsche gevangenissen beheerde, Geheimer Begierungsrat" en Vortragender Rat" bij den Keizer was. Volgens zijn zeggen schreef hij dit stuk vóór den oorlog, onder het oude regime. Doch ook onder het nieuwe regime wachtte hij tot eenige maanden voor zijn wettelijke pensioneering voor hij dit stuk (het eenige dat hij schreef en dat geenszins origineel of meesterlijk van bouw is) aan de jongerengroep der Berlijnsche ,, Volksbühne'', onder zijn vollen naam, ter opvoeringgaf. Daarbij is dit stuk bewust revolutionair ge steld, de gevangenen en hun opstandige vrouwen als ,,menschen" contra de duivelen van Militar und Behörden." In den zwakken, bureaucratischen Regierungsrat", die na het oproer op regeeringsbevel de beloofde amnestie niet kan toestaan, (alleen zullen er op de binnenpaats, a la Daumier -van Gogh, eenige boomen geplant worden !) teekende hij een ironische zelfcaricatuur. De sym pathie voor den ideëel-revolutionairen jongen gees telijke, die daardoor het geloof in het moeilijke ambt verliest en de toga afwerpt, de hoonende spot van. het zwarte kruis aan den wand, de op ruiende taal der dialogen worden in verschillende opvoeringen nog aangedikt. Zoo vulde een zeer moderne opvoering in Würzburg de entr'acten met bittere gevangenis-pantomimen achter de tralies, elders werd Oscar Wilde's Ballad of Reading Goal" gereciteerd, bij een modelopvoering in Altona, die ik bijwoonde, moesten demoiistreerende personen van de galerij verwijderd wolden. Het stuk ontketende een ook voor het politieke tooneel uitermate interessant debat tusschen Arnold Bronnen in den ,,Lokalanzeiger" (contra-Finkelnburg) en Thomas Mann in Die Justiz" (pro). Het stuk heeft een merkwaardig pendant in het door den Amerikaanschcn acteur JohnWexley geschreven ..Last Mile," dat algemeen met het (ook hier uitvoerig besproken) negerstuk Green Pastures" als het artistiek-grootste succes van het New Yorksche tooneel der laatste jaren beschouwd wordt. Het behandelt op moordende wijze de laatste uren van een ter dood veroor deelde in de bekende cel, en het wordt thans, niet door de critici, doch door de politici aangewend als een der overtuigendste argumenten om de afschaffing van de doodstraf bij het Congres te bepleiten. Beide stukken zijn niet toegespitst op plaatselijke toestanden. Finkelnburg verklaarde zelf in zijn voorrede: Das Stück könnte seinen Grundprinzipien nach in allen Kulturstaaten gpielen". Het wordt thans opgevoerd in Engeland, Spanje, Finland en Rusland. door deze uiting, ten duidelijkste blijk dat zij inderdaad ziek waren. Het feit nu, dat de winkeljuffrouw, na eene aanvankelijke verdenking van samenspanning ten opzichte van mijne vrouw, hoofdschuddend tot Mathilde zeide dat de betrokken knapen kwa jongens waren zal u, even duidelijk als het zulks ons deed. demonstreeren hoe weinig de denk beelden van den heer Ferrari nog zijn doorge drongen tot hut Xederlandsche publiek. r ff r