DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 SEPTEMBER 1930 No. 2782: Sr, ''t De Moderne Kunst in Belgi door Jan Greshofi Van Hecke en de Ridder WANNEER men over een aantal jaren een terugblik zal kunnen werpen op de ont wikkeling van het beeldend begrip in België, zal men, onvermijdelijk, constateeren, dat twee schrijvers, door hun geschriften en door hun persoonlijke actie, op dit proces een overheorschende invloed ten goede hebben uitge oefend. Het zijn twee Vlaamsche schrijvers, de Gentenaar Paul-Gustave van Hecke en de Antwerpenaar Andréde Bidder. Op dit oogenblik wordt bun autoriteit hier nog niet algemeen aanvaard. En te Parijs worden zij meer en algemeener gewaardeerd dan in Brussel. Het is de oude quaestie van de profeet, die in het eigen land aiet wordt geëerd. Ze zijn in Brussel te zeer omringd door tegengestelde belangen enanimositeiten; anderzijds is er in hun persoonlijk optreden «n in hun karakter heel veel, dat het moeilijk maakt om hun juiste waarde daarvan vrij te maken en te schatten. Voor een onbevooroordeeld toeschouwer, die op een afstand het bedrijf aanziet, lijdt Met echter geen twijfel, dat VanHecke en De Bidder 4e bronnen van energie zijn, waaruit op dit oogenSKk een belangrijk deel van het geestelijk leven in Belgiëgevoed wordt. Vrijwel alles wat in Europa aieuw en jong, wat overmoedig en brandend van leven is, werd door hen te midden van het al tt rustige leven der provinciestad, welke Brussel au fond altijd gebleven is, geïntroduceerd. Zij stichtten tijdschriften, kunsthandels, salons, en dat alles met het doel om de nieuwe stroomingen in gedachte en kunst op nut tige wijze te propageeren. Zon der geld en zonder relaties, slaagden zij er in, door tal van mislukkingen heen, om een milieu te scheppen, en een ge meente te vormen, een gemeente welke zich geleidelijk heeft uit gebreid en die, op dit oogenblik, een actieve kern van leven vormt. Paul van Hecke De kunsthandel Le Centaure" is hun bolwerk; maar tal van andere kunsthande laren werden op den duur ge dwongen een andere richting uit te gaan en om hun tendens en hun stock te moderniseeren. Het Palais des Beaux-Arts" zou niet zijn wat het nu is, wanneer Van Hecke en De Ridder niet de weg gewezen en geëffend hadden. Het zijn twee echte snobs," zeggen de tegenstanders. Dat zijn het zonder twijfel, maar twee intel ligente snobs, die geen dupe worden. En bo vendien : is er ooit ergens ter wereld iets nieuws, wat het ook zij, doorgedrongen zonder de niet genoeg te waardeeren hulp der snobs? Voor de oppervlakkige betweters is snob een soort scheldwoord. Het behoorde een eerenaam te zijn. In den geestelijken strijd zijn de snobs de eliteAndréde Ridder 1 -.»<»Y.-<\. OP. %»\A .SS*. troepen, de tirailleurs, die op de gevaarlijkste plaats, door voorpost gevechten, de aanval en de overwinningvan de legermassa, i.c. het groote publiek, voor bereiden en mo gelijk maken. Zij weten geen maat te hou den," is eenan dere tegenwer ping. Destebeter! Want met maathouden heeft men nog nooit een positie veroverd. Het maat houden zij overgelatsn aan leeraren en notarissen. Kunstenaars behooren exuberant, een beetje krank zinnig en nonconformist te zijn. Zij behooren zich veel en hartstochtelijk te vergissen. En zij moeten den moed hebben om die vergissingen schaamteloos te erkennen, neen: te verheerlijken. Men kan mij nog heel veel andere bezwaren tegen Van Hecke en De Bidder opnoemen, niets zal mij beletten om de beteekenis van hun levenswerk naar waarde te sckatten. Wanneer zij er niet geweest waren, zou het leven te Brussel andeis en minder curieus zijn dan het er nu is. Van Hecke is altijd een typisch begaafd iemand geweest, maar De Bidder heeft zich pas later ontwikkeld. Zijn werkzaamheid van beteekenis dateert pas van na den oorlog. Hij debuteerde allerongelukkigst met een paar quasi-hooglitteraire boeken wel ke alleen maar belachelijk wa ren: Gesprekken met den Wijzen Jongeling," De Koude Eros", detweedeelen vanFilip Dingemans' levensroman. Tij dens den oorlog in Amsterdam verblijvende, schreef hij be hoorlijke, maar echt middel matige artikelen over Fransche letterkunde en historische com pilaties van een beetje ordinairelegante allure. Tot op dat oogenblik had riooit iemand iets bijzonders in hem gezien, noch iets goeds van hem verwacht. In Belgiëteruggekeerd, wierp hij zich op de kunstkritiek. En daarmede had hij zich zelf ge vonden. In den beginne was hij nog wat erg breedsprakig. Maar meer en meer vereenvoudigde en zuiverde hij zijn schrijfwijze. Tot ten slotte zijn nog kort geleden verschenen monografie over Zadkine" 1) de volle omvang van zijn capaciteit toonde. Het is een voortreffelijke studie. Direct, klaar en precies; geschreven met liefde, met juist begrip van de waarde der nuances en met een indringende scherp zinnigheid. Kortom, men mag het beschouwen als een der voorbeelden van een genre, dat moei lijker is, dan vele die zich geroepen wanen, wel meenen. Hij is naast Charles Bernard vrijwel de nige interessante kunstkritikus van België. Wanneer men de Nation Beige" dan ook uitzonderd, is de kunst voorlichting hier beneden ieder peil. Niet genoeg bekend is Selection" 2) indertijd als maandschrift gesticht door Paul-Gustave Van Hecke en Andréde Bidder; sinds eenigen tijd, door den laatste voortgezet in de vorm van een reeks cahiers", aan n belangrijke kunstenaars figuur gewijd. De eerste serie van tien nummers is deze week afgesloten met een uitnemend boekje over Pablo Gargallo. Achtereenvolgens werden afleveringen gemaakt over: Kaoul Dufy, Gustave de Smet, Ossip Zadkine, Edgard Tytgat, Fernand Léger, Mare Chagal, Giorgio de Chirico, Louis Marcoussis, Marcel Gromaire en Pablo Gargallo. Men ziet: de onderwerpen zijn met zorg gekozen. * * Deze kunstenaars behooren tot de allerbelangrijke figuren van het hedendaagsche kunstleven in AXMINSTER TAPIJTEN NIEUWE O.7O MTR BREED PER MTR DESSINS B ? ? Europa; de verschillende richtingen werden met een volkomen onafhankelijkheid naast elkatder vertegenwoordigd; en, wat meer zegt, de boeken werden, door de hulp van goede, ter zake kundige medewerkers, met zeer veel smaak en vernuft samengesteld. ledere aflevering bevat verschillende bijdragen. Ik acht d^t een goede formule. De fout van verreweg de meeste monografie n is, dat zij te lang zijn. Men moet om een boek van eenigeir omvang te kunnen maken een bepaald aar l el bladzijden met text vullen. En om dat tot een goed einde te brengen, is men verplicht vtel, heel veel. te veel stopsel te gebruiken ! Hit-r is dat gevaar vermeden. In meestal korte opstellen, worden de verschillende kanten dor i.ei'Ecor.lijkheden en hun werk aangegeven en uit het ensemble kan de lezer zich een beeld vormen. Het eene cahier is beter gelukt dan het andere, maar alle zonder uitzondering staan zij op een zeer behoorlijk peil. En de geheele serie, welke door een tweede gevolgd wordt, behoort in het bezit te zijn van iedere kunstenaar en kunslminnaar. Dit is zeer wel mogelijk, waar de prijs belachelijk laag is. Ieder boekje kost zeventig cents en daarvoor krijgt men bijv. over Chagall 64 bladzijden text en 87 reproducties ! Ik wil niet nagaan hoe het komt dat een zoo aantrekkelijke publicatie in Nederland zoo spaarzaam verspreid wordt. Zou het mogelijk zijn, dat de boekhandel weinig belang stelt in uitgaven, welke zoo goedkoop zijn j' Ik ben er in elk geval van overtuigd, dat ik vele lezers een dienst bewijs door hen opmerkzaam te maken op de schat van documentatie in deze boekjes tesamen gebracht. Wanneer men int eek ent voor de geheele reeks, dan krijgt men nog een aan zienlijke reductie. Voor de nieuwe serie komen nu allereerst aan de beurt: Pablo Picasso, Frits van den Berghe, Willy Baumeister, Oscar Jespers, Max Ernst. 1) A. de Ridder: Zadkine". Editions des Chroniques du Jour, Paris 1929. 2) Selection" Editions-Selection, 120 Karel de Preterlei Antwerpen. Nederlandsche Munt Holland's beste 10 cents sigaar Nieuwe Uitgaven A Is Schooljongen naar de Poolstreken met 47 platen buiten tekst, ing. / 2.25, geb. ? 3.25, door David Binney Putman, vertaald door F. Beyerink. Geautoriseerde uitgave van H. Meulenhoff. GARDE-MEUBLES DEN HAAG BATENBURG & FOLMER HUIJQENSPARK 22, TEL. 11030 Billijke Tarieven-Verzorging Garantie