DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 SEPTEMBER 1930 fa. Aft». Jv?' Tikblaadjes door Dr. R. Feenstra De groote eb STALIN, de onverzettelijke, die uit de Russische arbeidsmachine haalt wat er uit te halen is en bij hot vijfjarenplan volhardt al loopt het in hst tweede jaar langs de generale linie lichtelijk tegen ziet den ondergang van het kapitalisme" nabij. Het zijn niet alleen de beurs koersen; het is niet alleen de over productie; de onverkoopbaarheid; de felle kamp om de afzetgebieden niet alleen het stroomen in afdwaalriehting van het alles-draineerende goud; daar zijn nog andere teekenen: zOoils dat de werkeloosheid van een kwaad" en snal verergerende chro nische kwaal" gaat worden, die hem er toe brengen te zeggen: Houdt vol, mannen. Na vijf jaar zal Rusland een gesloten productie- en consumptiesysteem hebben; en de rest van de wereld kan naar de maan loopen." Da Russan.... moeten. Loopt het vijfjaarsplan mis, dan zou het zich noodzakelijkerwijs wreken, dat tegeIjjk de communalisatie van het boe renbedrijf werd aangepakt, mét de industrieale nieuwe orientearing; dan zou het tusschen vóór en achter-as glan wringen; en de communistische wigen haalde het met de slechte wegen vast niet. Deze we;jen zijn voor Rusland thans evenzeer slecht als voor ieder oud-kapitalistisch land. Rusland heeft de laatste twee jaar concrete dingen in mijn- en fabiieksbouw geschapen; het zijn ditmaal geen Potemkimsche dorpen; het is de boel die draait. Maar zij is nog pas aan het aan draaien. En nu komt er de groote moeilijk heid. Om het communistische Rusland verde? in de bullen te zetten, die tot een gesloten systeem zullen voeren, is geld noodig. Om dit geld te krijgen, g&at Rusland dumpen. Het verkoopt zyn lucifers, zijn olie, zijn broodkoren onder wereldmarktprijs. Dat daar woemde arbeiders nog werkeloozer door worden, dan zij reeds waren; om het even. Iedere werkelooze is immers een candidaat-Bolsjewiek. Maar dat de Russische arbeider die reeds honger leed om de concur rentie van zijn strenge bazen mogelijk te maken nu compleet van den flütter moet leven, is leelijker. Wel heeft Stalin verkondigd: het vijfjarenplan is een veldslag. Ik eisch discipline. Maar onder de soldaten zijn er naast helden ook altijd hazen, die er liefst tusschen uitdraaien; en er is altijd een gioote middenstiek, die marcheert zoolang het goed gaat; en die murmureert zoodra er het minder gunstig gaat uitzien. , .. Het zal met hit Russische arbeids leger niet anders gesteld zijn, en het is de vraag: hoelang blijft deze groote groep in de loopgraven. De paar helden houden er de stemming niet in. Alleen het eten vermag dat. Stalin heeft nu twintig geleerden ingerekend, waaronder de professo ren Kondratjew, Tschajanow en GroDE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 2.70 per kwartaal (fojo voor incassokosten) offio.?per jaar bij vooruitbetaling mann, vaders van het vijfjaren plan. Maar ook de vrees vult de maag niet van hen, die ten slotte de plannen moeten doorvoeren en reeds in het tweede jaar onder de maat der ver wachte prestaties moesten blijven. Toch zegt Stalin Het kapitalisme kapseist." En men hoeft niet eens lid van het Duitsche instituut voor Konjunkturforschung te wezen en in de lange Depressionswelle" te gelooven die ditmaal interfereert met de korte golf, die van den Amerikaanschen Krach is uitgegaan, om nattigheid te voelen en te zeggen: is dit misschien de zondvloed, waarin onzs welvaart verdrinkt. Gelukkig houden mannen als Ford den moed er in. Er is een heele school van economen achter hem aan het opkomen, die zeggen: twintig millioen werkeloozen; dat is nog weinig. Al zouden hot er veertig millioen moaten worden; zij die werken, doen nog noodeloos: vél te veel. De tech nische ontwikkeling is sneller gegaan dan de sociale aanpassing. Zij zal sneller blijven gaan; steeds meer menschen uitschakelen; machines in schakelen. Wij moeten het dwaze idee laten varen, dat wij aüen moeten werken om te eten. Wij kunnen gerust de hypotheek aanvaarden, die werkeloozen zorg en verzekering ons in steeds sterker? mate zullen op leggen. Heden twintig millioen weikloozen; met hun gezinnen: tachtig millioen menschen. Morgen honderd. Eii de rest, die aan een ai-beidsplaatsje blijft plakken; vroeger afgebeuld, tien twaalf uur; daarna te we^k gesteld, acht uur; slraks aan 't werk gehouden; vijf, zes uur ! En dan nog zal iedere werkelooze hygiënischer badwater in zijn volks badhuis vindon dan waarin de Zonne koning ooit poedelde; en beter licht zal over zijn boek opstralen, als hij slechts aan een knopje draait, dan de Zonnekoning in zijn troonzaal had; en betere lucht zal hij in zijn huis kunnen ademen. Het einde der welvaart ? Misschien ? Maar ieder einde is het begin van wat anders." Genève heeft thans 23 ministers van buitenlandsche Zaken op de Assemblee; maar nog niet de wer keloosheid op haar agenda. Dat is nog hoogstens een punt voor het in ternationale arbeidsbureau. Maar binnen een paar jaren zal men 23 ministers van Arbeidszaken" erheen moeten sturen. En wel niet om, gelijk thans in de 2de commissie, academische betoogen te houden en tijdschriftartikelen plat te dorsenen. Maar om te doen. Want een der grootste opgaven voor de politiek, en niet het minst der wereldpolitiek, gaat het probleem worden: de menschelijke massa's te verzorgen, die door de nijvcrheidsmachine, bij toenemende technische perfectie, op zij geveegd woiden. Het kapitalisme barst in zijn eigen rijkdom verkondigt Molotow. Wij zullen ons zat eten en het goed hebben, als de anderen met de handen in het haar door Genève hollen, alsof de Salève een vulkaan ware geworden en vuur was gaan braken. Een bluf? Een waarschuwing? nsimftsasF Vraag toezending van catalogus met beqrooKmq STEUNZOLEN SYST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT7 FA J. A.M A S S l N G coMM.VEim O.Z.VOORBURGWAL 334 Amsterdam Vo HET BINNENGASTHUIS G. J. DE KONINGSZOON ' S Keizersgracht 447, Opgericht Ao. 1739 COMPLETE BADKAMERS. Pendules, Horloges, Stijlklokken, Wekkers, Barometers, Gouden en Zilveren Werken Grootste Sorteering Goedkoopste Prijzen N.V. v/h, Gcbr, B RE E N NIEUWEND IJ K 172 HAARLEMMERSTRAAT 64 ROZENGRACHT 53 % Ateliers voor reparatiën aan Uurwerken, Goud en Zilver Sea~Horse i de allerbeste MoubynJenever M.P.POLLEN 6- ZOON ROTTERDAM TUIDEN ARTISTIEK HANDWERK VOOR DEN PRIJS VAN EEN MACHINE-PRODUCT NKELMAN P.C. HOOFTSTR, 28 AMSTERDAM ^^^= TELEFOON 25673 MODELBOEKJE WORDT GAARNE G EZON DEN f" F. SINEMUS Leidschesiraat 2O-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 9.50 PRIMA COUPE Eigen Atelier. ONZE SCHITTERENDE COLLECTIE RIJN- & MOEZELWIJNEN STELT ONS IN STAAT IEDER TOT VOLLE TEVREDENHEID :- TE BEDIENEN -: Prijscourant wordt op aanvrage gaarne toegezonden Ni HOOGEWERFF, CHABOT & VISSER'S WDNHJlNDtL DEN HAAG ROTTERDAM ARNHEM VICTORIA-WATER Uitstekend te vermengen OBEFUAHHSTEIM met wijn of vruchtensappen j3'