Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 SEPTEMBER 1930.
l-.
't r
dleoufprebenae metropola
des aeutfclwix Südweltens
Die grö&ic und bedeulendpe zeirung
?""""""?"^TUTTOABTEB
NEUES T AG B L ATT
ZAHLDER 1919
T&GUCHEAUHAGE:
ER5CHIENENEN ANIE1GEN!
Nuf noen 9 aoutltne BtaTter oufiernam Beriins awlferi
Dei tagiicri zu>eimaligem Eifc-ieinen aine foLcnu vertve>tung
nacft.ïiuiWwn FronKfijiraM. una züricn, iiuifcnen SirafiburJ
und Muncheri befiiit Reine Zeltung e iaën Anzeigen/eiL
wori glaich groftem. Umjbng.
DA» STUTTGARTER NEUC TAGBLATr. Oiawn dOnOOTren
" in. von indulïriellen u.gw.jsrbliawn.SOüffiriBri
.urtd von. Angehilri'gen f reier geruft
Helmut Schwarz, ie prijs
DOOR de Directie van het Stutt
garter Neues Tagblatt" werd
een prijsvraag uitgeschreven voor een
advertentie -ontwerp ten einde voor
dit blad annonces te winnen. Het
ontwerp moest dus dienen voor eigen
gebruik en geschikt zijn om te worden
?afgedrukt op gewoon krantenpapier
?door middel van de zgn. ster
o^typie-clichés".
Aan de deelnemers was betrekkelijk
weinig vrijheid gelaten; zij werden
gehouden aan bepaalde voorschriften
Eugen Kehl, 2e prijs
De Prijsvraag van het i
Stuttgarter Neues Tagblatt" J
door Otto van Tussenbroek
vanwege de prijsvraag-uitschrijvers
verstrekt; de tekst welke verwerkt
diende te worden was vrij omvangrijk;
hoofdzaak diende te blijven de naam
van het dagblad en de cijfers der
oplagen en der reeds geplaatste an
nonces.
Aanleiding tot het uitschrijven der
prijsvraag was de te Stuttgart ge
houden bondsdag van de Duitsche
reclame-teekenaren, de zgn.
,,Gebrauchs-graphiker".
Daar het betref
fende dagblad een
groot eigen gebouw
heeft, door een der
moderne architecten
ontworpen, dat voor
al door de karak
teristiek strakke lij
nen van denhoogen
toren in het stads
beeld opvalt, hadden
bijna alle inzenders
zich daarop
geinspireerd. Wat de
overige teekeningen
aangaat bleek het
meerendeel, behou
dens eene enkele ZW,SCH
uitzondering, niet
tweede prijs werd behaald door
Euyen Kehl met een, tot een bepaald
grillig motief uitgesneden, toren en
basis, driemaal herhaald in zwart,
halftint en wit, welk ontwerp juist
door de eigenaardige omtreklijnen (de
arabesk !} opvalt, terwijl de derde
prijs ging aan Carl Keidel met eene
strak en stevig geteekende annonce
welke geheel uit typografisch
zetmateriaal en rasterdruk is
saamgesteld.
Ook hierbij is de
toren hoofdmotief
evenals in de voor
latere toepassing
aangekochte teeke
ningen van Frau
Niethammer Mostert
en Bruno Gütensohn.
Eerstgenoemde gaf
in den stijl van het
bekende
Neurenberger speelgoed den
toren, gezien als uit
een vliegtuig, om
kranst door vier cir
kels waarin de torens
van bouwwerken uit
Frankfurt, Zürich,
RANKFURT A.M. UND ZÜRICH.
ZWISCHEN STBA5S8URG UND MUNCHEN Straatsburg en M
n1 ut aas Aljnganer Neue Tagblatt mil seinen 2X taglich ie 70000 Eiemolaran und mil -^ , ...
het nOrmale ,,,ronimJal,r.lgz»er,cMenenen2l<a«3A?,.,a.,,dieg-o3te,,ndbede,,t,nd,teZeitul,g ellen. De Delettel'lng
:haftllchen Berufe Süddeutschlands gelesen wlrd. . i .
geenerlei verband
bestaande uit
peil te komen van l
het gewone, gebrui
kelijke en. ...
all_>daagsche adverten
tie-type.
Toch had de Jury
bekende grafische kunsti-naivn, re
clamespecialisten en den Hoofd
redacteur van het blad geen gemakke
lijke taak in aanmerking nemende
het overgroote aantal inzendingen dat
oorspronkelijke en bijzondere eigen
schappen vertoonde. Na rijp beraad
werd ten slotte aan Helmut Sclnrarz
de eerste prijs toegekend die de stad
bij avond weergaf met de strepen en
stippen en sterren der fonkelende
licht-reclames met in den top van den
door neon-lampen omlijnden toren,
het herte-embleem der courant.
De duidelijk leesbare belettering
werd hierbij geestig in het kader
gesteld, ook de zwart- en
witverdeeling is goed en het geheel gaat
dan ook recht op het doel af. De
Frau Niethammer
met meer eenheid
gegeven is de inzending van Güten
sohn. die met het oog op het succes
der advertenties aan hengelen,
visschen en. ... vangen heeft gedacht
en daarvan een typisch Duitsch ding
maakte. Het aas is hier de annonce !
In het witte vlak links is de tekst
gedacht.
Zou, zoo vraagt men zich af. als
men zoo ziet wat onze Oostelijke
naburen weten te bereiken, een onzer
groote Nederlandsche dagbladen niet
eens eene dergelijke prijsvraag willen
uitschrijven voor ..Treffers", ..Speur
ders" of hoe deze annonces al /,oo
meer heften mogen ?
Ik geloof zeker dat men heel wat
goede inzendingen zou ontvangen !
Bruno Gütensohn
N.B. De heer en mevrouw Schaake
Verkozen verzoeken mij, naar aan
leiding van mijne bespreking van het
Reclame-boekje Tafelcharme" als
uitgave der Wellner-zilverfabriekeu
(in het nummer van de Groene" van
Zaterdag 13 Sept. 1.1.) alsnog te melden,
dat zij geenerlei verantwoordelijkheid
dragen van de daarin, door mij ge
wraakte, teekeningen, welke door de
drukkerij de Bussy werden bezorgd.
O. v. T.
Stuttgarter
Neues
Tagblatt
E Zwischen Frankfurt am Main und
?*???? Zürich,
? zwischen StraOburg und MUnchen
III d» Slu(ta«rl»r H*u* Ten bil tl mtt ??IHn
I U| ? a 'Ugllch |. 70000 C..«pl.r.
?? W lmllhr>191B*riEhl<n*|.M314
? nd f ?w«rbllc»»n
B*>»lh*Carl Keidel, je prijs
VOETLICHTJES
leentje leerde L,otje loopen
^<r) De eerste man het was Tieck. meen ik
?die voor Shakespeare's Love's Labour's Lost" de
thans helaas ook in het Nederlandsen overgenomen
.alliteratie Lieb3s Lust und Leid" uitvond, zal wel
?een heele dag met zijn mond hebben moeten wer
ken, voor hij die zinlooze drie ellen bij elkaar had.
.In het stuk zelf vindt deze ellomanie echter nog een
.superlatief, waar de meeste vertalers zich maar
.heelemaal niet mee bezig gehouden hebben. In het
knekelvers bij de jacht der prinses maakt de pedant
.Holofernes immers de volgende woordspeling (in
proza vertaald): neem een l van de veil"
deiJachthonden, plaats hem achter ..sore" (op zichzelf
VAM HELLES
TABAK
IS
al weer een woordspeling tusschen ,.sore" =
oudengelsch voor hert, ,-sorel" = driejarig hert. en
..sore" = gewond) en ge hebt. Komeinsch gezien,
L (= vijftig) herten; neem ze allebei en ge hebt LL
(= honderd).
(«oethe verhaalt in Aus meinem Leben" (III,
11), dat men in zijn jeugd den dichter Reinhold
Lenz met andere oogen aankeek toen het hem
eindelijk gelukt was om daarvoor de volgende
vertaling te vinden: ..Der Jagdhund boll (= verl.
tijd, oude vorm. w.w. bellen") ein L zu
Hirsch, so wivd es denii ein Hirschel; docli setzt
ein Komisch L zu Ilirsch, so macht es funfzig
Hirschel, etc."
Burgersdijk maakte er zich gelukkig makkelijker
van af. (iing hij in den titel al tot het veel zuiverder
Veel Gemin, Geen Gewin" (het latere Duitsehe
Verlorene Liebesmüh'') terug, de ellenlange
historie van het hert vereenvoudigde hij dooi1 de
jachthonden maar weg te laten en aan (e nemen,
dat het hert ..twee ellen lank was". Wel luiden do
aanvangsregels van hel onmogelijke vers ook thans
nog in hun alliteratie: ..De sehoone schietster span
de, en schoot een spitser (== vakterm voor een hert
met zijn eerste gewei), schuw en slank: een spitser
is gespitste nu. gespietst met hare spies" - maar de
onmogelijkheid, ook voor den besten acteur, om
een ij zoo te zeggen, dat de toeschouwer hem als
..vijftig" hoort (ziet?), is tenminste van de baan.
Ziedaar waartoe een dwaze vereering, die zich ook
tot de absurditeiten van des dichters (uit weinig
meer dan uit een aaneenschakeling van dergelijke
..hooispelen" bestaande) jeugdstukken uitstrekt,
kan leiden.
Omdat het ook Shakespeare is.
Wij weten dat u ook de
ongezouten boter van
OUD-BUSSEM
lekkerder zult vinden