No. 2783 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 OCTOBER 1930 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE Radio en Grammofoon ^ s>. Rt~L t',i fiDe koude Radiolamp door L. J. van Looi Toekomstmuziek O E radio heeft ons van veel dingen, die wij als vaststaand aannamen, afgebracht. In den beginne was een radiolamp inderdaad een lamp. Je kon er de radioprogramma's bij lezen en er bij schemeren. Heel lang duurde het niet of de radio lamp gaf geen licht meer, want de z.g. oxyddraden, die in de plaats van de helgloeiende draden waren gekomen, gaven geen licht meer, en zij zaten bovendien in een glazen omhulsel, dat van binnen een spiegelaanslag had. Als je door een gaatje in den spiegelaanslag keek, zag je nog een zwakgloeiend draadje, dus met eenige fantasie was er nog een lamp van te maken. Toen kwamen de ,,lampen", die met wisselstroom werden verhit, en daar was heelemaal niets vorlichtends meer aan te bespeuren. Want daar zat de gloeiende draad bin nen in een porceleinen buisje. Een lamp zonder licht! En nu? Het wordt nog erger. Hebben we al een lamp zonder licht, nu krijgen wij er nog oen zonder warmte, de z.g. koude lamp. Het wordt tijd, dat wij een andere benaming gaan gebruiken voor de radiolampen, want reeds thans deugt de benaming op geen stuk ken na meer. De koude lamp werkt tamelijk eenvoudig. Zij is eigenlijk het ei van Columbus. Maar zooals Oolumbus, (die het kunststukje met het ei overigens heelemaal niet moet hebben uitgehaald, al schrijven de geschiedenisboekjes het hem ook toe) daarvoor minstens een ei en een tafel noodig had, zoo waren er voor, de koude lamp eenige dingen noodig, die men bij het ontstaan der radio nog niet kende en voor een deel ook thans nog niet onder den knie heeft. De trouwe lezers van mijn artikelen weten nu wel, dat het geheim van de radiolamp zit in de eigenschap om van den gloeidraad naar de plaat, die met den gloeidraad niet in electrisch contact staat, een stroom van de allerkleinste electriciteitsdeeltjes, Rooster Kathode Volts lampje Zeist als Woonplaats» BOUWTERREIN TE KOOP In bet centrum van Zeist, aan den verkeersweg Utrecht Arnhem, in de onmiddellijke nabijheid van net Raadhuis, de Hotels Hermitage en Figl en het Slot van Zeist. Prachtig opgaand geboomte, stofvrije wegen, voorzien van rloleering, ga», water en electriciteit. Kadere gegevens worden verstrekt door de K.T. PARK KERSBEBetEN, Montanban?traat 4, Zeist. de z.g. electroiien te laten vloeien. De olectronen ontsnappen uit den gloeidraad, wanneer die wordt verhit door middel van electrischen stroom. Bij een bepaalden hittegraad behoort een bepaalde hoeveelheid electronen, die uit den draad treden en op de plaat, die rond den gloeidraad zit, terecht komen. Die electronen vloeien weer van do plaat af naar den gloeidraad terug, maar zij moeten daarvoor den luidspreker of den transformator van den versterker passeeren, waardoor zij geluid kunnen veroorzaken. Die electronenstroom wordt nu verminderd of gewoon doorgelaten, al naarmate de spanningen in do antenne zijn, die door het zendstation in onze ontvangantenne worden ver oorzaakt. De noodzakelijke eigenschap van oen radiolamp is dus, dat er oen electronenstroom in moet kunnen ontstaan. Het komt er daarbij niets op aan, of die electronen stroom door 0011 gloeidraad wordt veroorzaakt of door iets anders. Als wij oen electronenrosorvoir konden maken on daaruit oen stroom laten ontsnappen was het ook goed. Wij bezitten inderdaad zulk een electronenreservoir,waaruit wij naar willekeur electronen kunnen losla ten. Reeds lang geleden heeft men namelijk de eigenschap van verschil lende aardmetalen, zooals Cadmium. Kalium ook hot bekende Zink ontdekt om onder don invloed van licht electronen uit te zenden, liever gezegd: vrij te maken, los te laten. Van die eigenschap maakt men gebruik bij do televisie. Daarbij gebruikt men immers het electrischo oog", wetenschappelijker gezegd: een foto-electrischo cel. Zulk oen foto-eleotrische col bestaat uit een plaatje, waarop oen laagje van een aardmetaal is aangebracht, waartegenover een gaasje staat, dat de uit do oude radiolamp bekende ,,plaat" is. Die plaat krijgt door-middel van een batterij een positieve spanning on als er nu licht op de kathode" (hot plaatje mot kal'ium) valt, dan ontstaat er oon stroom van electronen van do kathode naar do plaat. Hoe moor licht er op valt, des te sterker is de stroom. Zulk een i'eto-electrische col past men nu voorloop ig nog in hot laboratorium -- toe bij do radio-ontvangst. Ik geloof niet, dat ik over do werking bij radio-ontvangst nog veel behoef te verklaren. Het lijkt mij nogal duidelijk. Wij hebben bij de foto-electrische cel oen voorwerp, dat voor een electrononstroom kan zorgen, precies zooals een normale radiolamp. Het eenige wat wij nu te doen hebben, is: te zorgen dat de electrononstroom vloeit en er dan, zooals bij elke andere radiolamp, oen zgn. rooster in te brengen, tusschoii do katbode Plaat en de plaat, opdat de antennespanningen den ilectronenstroom kunnen beïnvloeden. 1 Die electronenstroom veroorzaken wij door een zaklantarenbatterijtje te laten branden op wissel stroom op het lichtnet. Het is bij laboratovium,proeven gebleken, dat dit voldoende is om de foto-cel, waarmede men daar werkte, voldoende te belichten. Men heeft dus ongeveer de opstelling gekregen, die in het teekeningetje wordt geschetst. Hot voordeel van zulk een lamp is de bijna onk&grensde levensduur. Want voordat de lamp zijm electrononuitzending staakt, kan een enkel jaartje verstrijken. Van doorbranden van gloeidraden of breken heef t'men geen last. Of het moest dan zijn in het zaklantarenlampje, dat buiten de eigenlijke radiolamp is opgesteld, en dat voor een paar dubbeltjes kan worden vervangen. De constructie van de lamp kan veel goedkooper worden dan die van de tegenwoordige lampen. .. Voorloopig is men echter met de koude lamp nog niet klaar. Een groote moeilijkheid is nog het feit, dat de electronenstroom vél zwakker is, dan die van een normale lamp, wat een groot nadeel is. Kri verder: de industrie heeft aan de koude lamp nog geen behoefte ! Het zal dus nog wel even duren, voordat wij met koude lampen gaan ontvangen. HOOFIEN'S ROOMBOTER WORDT SPECIAAL BEREID Nieuwe Uitgaven Voor Vrij?, . . . Contact" van de Soesterbergsclte vlie</hei, door Li. Vlieger A. \'inily, uüijave Andries lilitz, Amsterdam. Dit boek ia wat men noemt een bondel novellen, maar een bundel heel frissche novellen. Er waalt iets van vrijheid en frissche lucht door heen, die weldadig aandoet. En daarbij is het onderwerp van al deze schetsen nieuw, want het gaat allemaal over het vliegen. De luitenant schrijft vlot on hier en daal- bepaald zeer onderhoudend. De eerste blinde passagier" is kostelijk. Maar waarom moest dit boek zoo gewichtig de wereld in? Hét begint met een inleiding van Hans Martin, dan komt een inleidend hoofdstuk en dan volgen de novellen, ieder als ..Hoofstuk" aangediend. Be penteckeningetjes zijn aardig on passend, maar vorder hooft hot boek tal van overigens zeer goede luchtfoto's, die eigenlijk met den inhoud niots te maken hebben on hot geheel een zwaarwichtig voorkomen geven. Aardige, luchtige kost dus, die door een te zware saus bedorven wordt. v. II.; VAM HELLES TABAK l'