No. 2784 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN u OCTOBER 1930 MEIUGEWEG 11-17«AMSTEQOAM iden naar maat De plus-Fords en plus-Fords Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan Bi) ons verkrijgbaar N. R. V. MONTA SCHOENEN Dramatische Kroniek door Henrik Scholte .. l ii|>lens;iiit plays" 11 RAGEDIE en Comcdie, eens bij de Grieken zoo streng gescheiden, dat een speler van de eene soort nimmer in een stuk van de andere soort mocht optreden, hebben sinds lang hare maskers verwisseld. Shaw was tenminste nog eerlijk en liet nooit twijfel achter omtrent de motieven van zijn ironie. Het genus der tragi-comedie heeft altijd de tragedie tot vader, ook al weigert deze het kind te erkennen, hetzij met een sneer, het'/.ij met een minder nette exceptio plurium". Nu is heden ten dage uit zakelijk oogpunt de comedie te prefereeren. Wie het publiek de alleen zaligmakende factor bij het tooneel acht, zal het opvoeren van een werkelijke tragedie beperken tot de erkende feestdagen, in de comedie daarentegen alles onderbrengen, wat althans tijdens den duur van het stuk de lachspieren der bezoekers in be weging houdt, al is ook de totaalindruk die van een tragedie van de ergste soort. De tragedie is uit de mode, de comedie is aan de mode onderhevig. Nu de ,,thriller" als technische truc heeft uitgewerkt en specialiteiten als oorlogs stukken ook niet meer erg recu zijn, hebben de ingenieursgeesten van het tooneel er een nieuw foefje op gevonden: men bouwt een tragedie in een comedie om, als een oude paardentram in een eenmanswagen. De comedie is thans niet meer bepaald door haar,,stof",maar door haardialoog.Zij verdraagt alle toestanden, conflicten, alle zeven hoofdzonden, zij is bij voorkeur jenseits des Guten und Bösen". relativeert, psycho-analyseert een beetje en wie dan nog niet lacht, is een kniesoor. Het woord is aan het ,,unpleasant play", anders echter dan Shaw het bedoelde, omdat de bewuste hekeling ontkend, weggeschreven, weggegiegeld wordt. Ik heb helaas misschien nooit veel voor socialisme, of zelfs Pabian-socialisme kunnen voelen, ik heb nooit aanstoot genomen aan het al of niet gelijk van Constance of aan eenig .,zedelijk recht" van den man van Jacqueline, of aan andere dergelijke Fransche echtbreukgevalletjes. al dan niet voortgesproten uit overgare huwelijken, ik heb mij hoogstens, bij de veelvuldige herhaling en geringe originaliteit ervan, verveeld. Ik heb een Macht ook nooit veroordeeld, omdat een nietsnut er de sympathieke rol in speelt en het onwaar schijnlijkste fortuin op de onwaarschijnlijkste wijze deelachtig wordt. Ik verklaar, dat ik mij dan ook zeer vermaakt heb bij hetdeshabillé-gevalletje van dat soort, dat thans in het Centraal Theater gaat, om het geestige spel van Joh. Kaart en Theo Frenkel. Maar ik heb mij geërgerd, ondanks deels zeer goede opvoeringen, aan Vrouweninvloed" bij het Nederlandsen, en ..Zijn Tweede Ik", bij het Amsterdamsch Tooneel. . . . om de mentaliteit der stukken. * * * Vrouweninvloed" van Noil Grant is een vrij pretentieus blijspel, knap geschreven, en het legt CHAMPAGNE KRUG&CO REIMS IN KWALITEIT AAN DE SPITS! AGENTEN FONNES & ZOON GRONINGEN De triomphator in zijn zege-?car": Gooi dicht die kanalen, en maak er autowegen van!' zijn personages om de haverklap Engelsche conver satie-humor van de eerste soort in den mond. Het merkwaardige is alleen maar, dat al die personages, zonder n uitzondering, hier een dusdanig ,,foul play" bedrijven, dat men versteld staat over het succes van dit zeldzaam onsportieve stuk in Londen en zijn even gulle ontvangst hier (50 voorstellingen gegarandeerd); ja zelfs, dat men zich gaat verwon deren of er niet toch, zér bedektelijk, een satyre op al deze onfrissche knoeierij en laffe overspeligheid bedoeld is. Helaas blijkt dat nergens, vooral niet uit het feit. dat de lang sympathiek gehouden hoofd persoon tenslotte ..toch maar" de bewuste vrouweninvloed aanvaardt. Erger, ik geloof indtrdaad, dat men het stuk aan flarden zou spelen als men deze comedie der upper ten ging persilleeren. Het motief van de Nederlandsche voorstelling was dan ook: Neem het maar niet zoo zwaar", er werd in een zeer zorgvuldige opvoering met plezier gespeeld en zoowel de rekening van den decorateur als van de diverse kleermakers zullen wel hoog zijn. Als ensceneering was deze opvoering zelfs belangrijk. De idee, dat een kamer op het tooneel altijd precies een rechthoek moet zijn en haaks op de vierde wand" moet staan, begint gelukkig af te sterven. Er was hier een kleine, scheeve hoek van een moderne flat.... keurig. Maar jammer was het, van de menschen. Zijn Tweede Ik" is tenminste; bewust onsympatiek" geschreven. Het behoeft zelfs een uitvoerige explicatie van Uefresrie in het programma. Niette min kan ik in den gespleten" hoofdpersoon niets anders zien dan een onbekookt en naar houding zoekend jongetje;, dat tusschen. den invloed van twee vrouwen doorslingert en oin geenerlei reden mér chaos en ontrafeling schept dan zijn eerste plus zijn tweede ik waard is. Het behoort tot die richting van het jonge Amerikaansche tooneel, dat zijn heil zoekt in eon ..gevoelig realisme", overblijfsel derhalve van een kortstondige; maar kwaadaardige pirandoilitis. waaraan grootoren geleden hebben. H et kart niet ontkend worden, dat die analyse zoo wel van den niotsnut-hoofdpcrsoori, a,ls vat) de naar exaltatie hijgende flapper", de braaf-onbelang rijke kamergeleerde en de dame in do dertig, die weet dat haar beste jaren voorbij zijn en die derD. G. SANTEE LANDWEER KUNSTHANDEL Heerengracht 396, AMSTERDAM C. Van 27 Nept.?27 Oct. TE1VTTOOKSTEH,I]VG TEEKEIVITVGEIV vaar Nederlandsche on Fransehe meesters Geopend 10?12 en 1','s 5 uur halve met ..half geld" heeft te rekenen, dat in deze breeduitgesponnen analyse verrassende details liggen. Inderdaad, zoo zijn er" (bij de vleet zelfs), doch waarom, waaróm zullen wij drie uur luisteren naar de zelfingenomen kletspraat van een type, dat met zijn Zwei Seelen wohnen. ach, in meiner Brust" alleen belangrijk is in de oogen van een opzettelijk ondergeschikt en klein gehouden om geving, een type, dat men elders een gigoio pleegt te noemen, bij ons. s.v.v,, een rotjongen? 8. N. Behrman, de schrijver, heeft verleden jaar in een hier, meen ik, nog niet gespeeld stuk, Meteor. ditzelfde egocentrische karakter belangrijk weten te maken, een soort positief-af druk van het nega tieve .Second Man", door hem boven het type uit in de sfeer van den vernielenden zelfkweller" te heffen. Het werd dan ook een drama. Ik weet niet of Zijn tweede Ik" van vroeger of later datum is. Als voorstudie of als lichtere" imitatie, in elk geval is het unpleasant" geworden om zijn halfslachtigeri totaalindruk, n'en déplaise Joh. de Meester, die; ons niet veel zorgvuldige introspectie van het belang van dezen Hamlet-in-confuctie en zijn goed recht tot het treiteren van zijn Ophelia trachtte te overtuigen. Maai- waarom, als men dan perségeen drama's wil, speelt men geen comedies:1 C3IDDING ITUYNENBUPG MUYS| ISCHILDEPSI