Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 NOVEMBER 1930
No. 2788
We worden gedumpt
door Melis Stoke
Teekeningen voor de Groene Amsterdammer" door E. Harmsen van Beek
MOET je hooren zeide ik 's avonds bij de
thee tot mijne Mathilde hoe we ge
dumpt worden. ... !"
,,Ge-wat. . . . ?" vroeg zij verschrikt, en, naar
het mij voorkwam,
met een angstigen
blik naar de deur.
Nou, gewoon ge
dumpt, trachtte
ik uit te leggen.
De Russen hebben
zelf geen graan ge
noeg, maar nu
probeeren ze de markt
in het buitenland te
veroveren door
masGe-w&t....?"
sas Russisch graan, desnoods met verlies, aan te
bieden. ... Ik vind het tenminste een groote
schande. ... J"
Mathilde stemde niet aanstonds met mij in,
maar tenslotte zeide zij peinzend: Wij doen
eigenlijk niet anders. . . . Verleden week hebben we
tweemaal menschen ten eten gehad, en toen heb
jij gezegd, dat we de schade moesten inhalen door
de rest van de week eenvoudig te eten. ... !"
Vrouwen slaan alt'jd den spijker op den kop.
Mathilde hs/d volkomen gelijk. Ik herinnerde mij
eene aanwijzing van dien aard gegeven te hebben.
Eerst hadden we de Dingessen gehad, die we
absoluut moesten terugvragen, en den dag daarna
de Uweetwelletjes, omdat we gewoonweg niet an
ders konden doen na alle beleefdheden, die we van
ze hadden ondervonden. In beide gevallen was
het beste niet goed genoeg geweest, en er was
kwistig gesproeid met wijnen.
Als je alt'jd menschen te eten wilt hebben,
zeide Mathilde nog eens, dan dump je. ..."
* *
*
Ik heb lang over dit onderhoud nagedacht, en ik
ben tot de conclusie gekomen dat Mathilde
volkomen gelijk heeft. Wat in de handelswereld in
het groot geschiedt bedrijven wij elk voor ons
dagelijks.
Laat ik als voorbeeld den autohandelaar nemen,
die mij van de week negen maal bezocht heeft. F l ij
had een absoluut-unieke overjarige auto te koop.
Dat is een mo
del 1030, dus
absoluut ver
ouderd en toch
ook weer het
neusje van de
zalm, alles
vol? gens
dienmijnheel'. Hij wilde
dien wagen
verkoopen
met zulk een
enorme korting, dat hij er zelf niets op verdiende.
Sterker, hij verloor er op.
Ik weigerde, om redenen van menschenliefde
en billijkheid, hierop in te gaan. Deze man mocht
geen cent aan mij verliezen. Ook al was hij door
niets dan sympathie tot mij gedreven. Hij drong
lang aan, en het was pijnlijk om te zien hoe hij
met alle geweld dit offer wilde brengen. De wagen
was juist iets voor mij: gedistingeerd, simpel van
lijnen en niet-opvallend, doch inwendig een juweel.
Toen ik bleef weigeren kwam hij met een nieuw
voorstel. Ook echt iets voor mij. Een opvallende
wagen, iets beslist aparts; een wagen dit1 iedereen
in bewondering zou brengen. Ook op dezen wagen
zou h'j geld ver
liezen, hetgeen
bewees dat hij
mij waarachtig
liefhad.
Dit
dumpingsgeval wordt ech
ter nog overtrof
fen door het tref
fend voorbeeld
van eene vriendin
van ons, die bereid
is tot de grootste
opofferingen met het uitsluitend doel het oog van
hare medemeuschen te streeleri. Deze \riundiii
toch gaat zoo kostbaar en fraai gekleed dat liet
Hij drong lang aan
kostbaar en iraai (/Meed
een lust voor de oogen is haar te ontmoeten. Dit
genot bezorgt zij ons echter ten koste van zware
offers op het gebied van huishoudelijke zuinigheid.
Telkens brengt zij Mathilde in verbazing door de
geringe bedragen van haar slagers- en kruideniers
rekeningen. Het is zelfs ontroerend om te
constateeren hoe haar man en kinderen zuh hebben
vereenigd achter dit werk van naastenliefde. Haar
man rookt weinige en goedkoope sigaren, teneinde
mede te werken aan het tot stand komen van de
combinatie van stoffen en dierenhuiden welke ons,
gelukkige stervelingen, een sensatie van schoonheid
bereidt.
Dit is een zuiver voorbeeld van dumping met
schoonheid.
* *
*
Ook ikzelf heb aanleg voor dumpen. Toen ik
laatst met Hengelman in de sociëteit zat, en toen
we plotseling bemerkten dat het tien minuten
over half zeven was, heb ik hem zeven of acht
uitvluchten aan de hand gedaan, zeven of acht
hoogst aannemelijke en ondoorschijnende voor
wendselen en verontschuldigingen, welke hij in de
tram nog voortdurend resumeerde en repeteerde.
Bij de halte waar hij moest uitstappen dankte hij
mij nog eens ontroerd en zoo herhaaldelijk dat de
conducteur moest dreigen met doorrijden als
mijnheer niet uitstapte.
Welnu, toen ik zelf thuis kwam en mijne Mathilde
mij met strakken blik de vraag stelde waar ik
vandaan kwam, zakte ik bij de eerste leugen door
de mand.
Ik had mijn kostbaar verdedigingsmateriaal
ten behoeve van mijn vriend afgestaan en schoot
zelf jammerlijk te kort.
Er zijn echter ook mogelijkheden om te
profiteeren van de dumpingsverschijnselen in onze
samenleving. Het
loopt weer tegen
Sint-Nicolaas en
Kerstmis. Zoodra
deze feesten achter
den rug zijn be
ginnen de uit ver
koopen. Alle leve
ranciers deelen ons
dan mede dat alles,
desnoods met ver
lies, moet worden
opgeruimd. Voor
de dingen die men
tpgett aanzienlijk verlaagden
prijs
alle winkelramen ziet men
als Sint Xicolaas of Kerstmis geschenken gekocht
heeft, tegen aanzienlijk verlaagden prijs.
Welnu.... ik zal K een geheim verklappen:
alle geschenken die ik dit jaar zal uitdeden, werden
door mij aangeschaft onmiddellijk na de feest
dagen van het vorige jaar.
Meeuwen
Daar dreven al de meeuwen weder.
Bewegend wit o)> nauw-beieogen vlak;
Soms spiegelde wat blauw zich teeder
AVre/i de schaduw van een ouden tak.
Wat zon, wat zachte regen... .over
De kruinen waait opeens de. frissche wind:
Licht-geel. we(/-wa<iiend zomer-loover
Drijft naar de gracht, waar het zijn vrede vindt.
Xoo kwam. hij en ik zag gebeuren
Wat telken jaar ik nieuw gebeuren wM:
H'is'ling van wolken, pracht van oude kleuren,
Al wat veri/aan zul in Noveinber-mist:
Ik zag. ik u'ist. . . , zocht ik tevoren
H'el ooit de rust 'm 't l(art, dat weemoed mud-1
Kn voelde in mij de groote rust geboren.
Zooals zij leeft in lierfst/ijk-stille» grand.
JAN J. ZELDUXTHUIS
SCHAKEL
MEILIGEWEG 11-17«AMSTEQDAM
lemden naar maat
Prof. Dr. C. Eykman
Bij ons verkrijgbaar^N.R.V. MONTA SCHOENEN
I>EN geleerde en onderzoeker van
wereldI-J reputatie hebben wij met het verscheiden van
prof. Eykman verloren. Hij is de ontdekker ge
weest van de zoogenaamde vitaminen (een naam
die later door Casirnir Funk aan Eykmajrs ont
dekking is gegeven) en aan zijn onderzoekingen is-.
het te danken. dat de gevreesde
Beri'beri niet meer zulk een groot aantal slachtoffers-.
eischt als A-oor Kykman's ingrijpen het geval was.
Na zijn promotie tot doctor in de geneeskunde
vertrok hij als officier van gezondheid nasi- Indië.
>!a eenigen tijd word hij door ziekte gedwongen
naar Europa te gaan. en gelukkig was het hem
daal' spoedig weer mogelijk de studie weder op te
vatten. In het instituut van Robert Kocli te
Berlijn, waar hij werkte, maakte hij kennis niet
<l<professoren Win kier en 'Pekelhaiing en bij hen.
sloot hij zich aan. toen zij naar de koloniën ver
trokken om een onderzoek te doen naai- de onder
de militairen slachtoffers eisehende-beri-beii-zie-kte.
Toen zijn commisssiegenooten na een jaai- naar het
vaderland terugkeerden, kreeg Dr. Eykman op
dracht het onderzoek voort te zetten en hij ver
richtte dit inhet doorhem opgerichte en bestuur
de laboratorium voor pathologische anatomie
en bacteriologie te Weltreveden.
Zijn conclusie was. dat de voeding met gepelde
rijst voor het kwaad Verantwoordelijk moest wor
den gesteld en de beri-beii voorkomt n ken worden
door het nuttigen van ongepelde rijst, omdat het
zilve-rvlie sje van de rijst een stof zou bevatten, die
het uitbreken der ziekte verhindert.
Thans wordt deze ,,Eykman's-zi< nswijze"
oveide geheele Wereld als juist erkend, doch in die dagen
sloeg men Eyknif.n's advies in den wind. Toen de
milita.ire autoriteiten in Jmliëweder overgingen
tot het Verstrekken van gepelde rijst st< nd Eyk
man op de bres. Hij werd heel spoedig in het gelijk
gesteld: uit verschillende gainizoincn kwamen
a.larmeerende berichten binnen, dat aan de
bei-iberi weder tol moest worden betaald.
Merkwaardiger wijze was ei n Amsterdamseli
arts. Dr. v;.n Dieren, terzelfder tijd tot dezelfde
conclusies gekomen, en wel zuiver door deductie en
reden 'ering. Tropem-rvsiing had hij niet, ma«:r hij
was uitgegaan van de redeneering dat beri-beri
blijkbaar daar voorkwam waar rijst volksvoedsel
was en speciaal in die milieu's. gainizoenen. straf
kolonies etc. waai- de ongepelde rijst het uitsluitend
menu vormde. Ken wetenschappelijke verklaring
van het ontstaan der beri-beri was hiermee echter
nog niet gegeven en het is juist de verdienste van
Kykms'.n geweest, dat hij. aan dit probleem
i-beidende. kwa.m tot <le theorie, die lii.ter de leer der
vitfimine-n ge-noemel werd.
In ISiMi ivpi'.t rieel-ele Kr. Kykmrn. 7.\',ï\
vooriienie-ii om nam- Indiëterug te gaan werd verijdeld
door zijne- be-noeming tot lioogleeraa.r in I'tre-ch'.