No. 2788 i '! SINCLAIR LEWIS door Jeanne van Schaick?Willing Winnaar van den Xobelprijs voor letterkunde E boodschap- van Stockholm is afgekomen. Dat beteekent dat het gigantische, somwijlen haas* stamelende, in zijn latente kracht aan schier ?elke definitie ontsnappende genie van Theodore Dreiser werd voorbijgezien voor een brilliant scherp vernuft, een mode-intellect, maar dan van ?de eerste orde, een schrijver, die op 't oogenblik, ?dat intellectueel Amerika zich tegen de fouten ?dezer te onevenwichtig uitgegroeide natie begint te verzetten, dit verzet precies, scherp en geestig ?uit in den vorm, dien men van hem verwacht. Sinclair Lewis werd in 1885 uit etn doktorengeslacht gebortn in Sauk Center, Minnesota, ?dat is 't zelfde stadje, dat hij later in Mainstreet ?als Gopher Prairie zal beschrijven. Hij debuteert met Our Mr. Wrenn, The Job", the Trail of the Hawk". De boeken wekken weinig belangstelling, maar in 1914 wordt Lewis bij 't verschijnen van Babbit op slag beroemd. Bij dit werk volgt hij een traditie van schrijvend Amerika. Het schijnt typisch te zijn voor Amerikaansche belletristen, dat zij hun carrière beginnen met ironische heke lingen en sarcastische definities gericht tegen hun landgenooten. Naast de vroege afstammelingen der Pelgrimfathers stonden reeds lospennige avon turiers, die het steil-orthodoxe idealistische expe riment hunner oer-deftige gemeenschap in pam fletten aan de kaak stelden. Washington Irving, de in Engeland en over heel Europa beroemd geTvorden literator verlaat den Ameiikaanschen bodem niet alvorens in de Salmagundi Papers" en Knickerbocker's History of Kew-York" zich In jeugdigen overmoed ten koste van het NewYork zijner dagen te vermaken. Is 't een gevolg van de cultureele geschiedenis der Amerikaansche 'Samenleving, die in kern, in opzet en in wezen ontstaan is als godsdienstig en maatschappelijk experiment, terwijl zij in feite het eldorado was en is van loszinnige gelukzoekers en avontuurlijke ? schavuiten, dat zich steeds libertijnsehe boh miens, niet de handen in den broekzak en een sigaret in den mond moeten zieklachen of zich ergeren over de neergeslagen oogen en saamgeperste lippen hunner bestuurderen 'i In elk geval is van deze categorie Sinclair Lewis een uiterst talentvol en geestig- vertegenwoordiger. In zijn boeken is de geest, dun wij hier in Holland kennen binnen de vier muren der Stude itensociteit, en wel van het intellectueelste en meest .sarcastische dispuut, naar buiten getreden. Met Sinclair Lewis mocht Amerika deel hebben -aan de studentenconversatie en uit erkentelijk heid verhief het 't tot caricatuur verscherpte portret van den platten materialistischen,waanwijzen s^ntimenteelen, dommen en goediger, zeker niet honderdkaraats zakenman Babbit" tot nationale figuur. Wij kennen zelf een verschuiving van de literatuur naar de werkelijkheid in de persoon van een nurks", in wieii we den onaangenamen mensen in de Haarlemmerhout niet meer herkennen. Iets dergelijks is in heviger mate met Babbit" gebeurd. Babbit zegt", Babbit lacht", Babbit weigert" luidt het in de Amerikaansche kranten. Na Babbit Mainstreet." Is Babbit een aanklacht tegen den stadsmensch in zijn geestelijke armoede, Mainstreet richt zich tegen de dorheid, de onoorspronkelijkheid van 't land. waar Carol Kennicot, de Bovary van 't Amerikaansche dorp, komt kwijnen. Waar zij vecht om de domme mede burgers tot leven te wekken en zelf overwonnen wordt. Zij eindigt kwaadsprekend, bridgend en het standaard-avondje in eindelooze refreinen her halend zooals de rest. Zijn zoowel Babbit" als Mainstreet" aanklachten in Arrowsmith komt Sinclair Lewis met een positief ideaal voor den dag. dat hij contrasteeren laat tegen de versjacher de doktorenmaatschappij, die hij over de gansche linie aanvalt. Het wordt belichaamd in Martin Arrowsmith, de onbaatzuchtige geleerde, die tegen het eind van 't boek de wereld met haar weelde en aanzien den rug toedraait om zich in een hutje in 't bosch aan de zuivere wetenschap te wijden. Arrowsmith zou men den heiligt n uit een atheïs tisch regime kunnen noemen. Ik mag dit boek niet voorbijgaan zonder te wijzen op de figuur van Arrowsmith's eerste vrouw Lenore. het meisje dat men nooit vergeet. Ze is niet mooi, niet knap niet charmant, ze heeft geen huis vrouwelijke qualiteiten. ze kan hem geen kinderen schenken, maar ze strijkt hem es door het haar en noemt hem onredelijkei-wijs ..Sandy" en trekt met hem mee naar 't pestgebied. waar ze sterft aan haar eigen wat slonzige onverschilligheid voor de wetten der hygiëne. Zij is wie ze is. zij is Lenore. zij is waar achtig en beantwoordt als zoodanig aan het eemgo positief ideaal, dat Lewis kent. Edoch hutjes in 't bosch kunnen de plaats zijn. waar een bijzonder leven zijn bekroning vindt, de desiderata, die een ernstig man koestert, na een blik op een verworden maatschappij, worden nooit door een hutje opgelost. In Dodsworth" komt de aap uit den mouw. Zooals vele Ameri kanen (zie de bloeiende Amerikaansche kolonie aan de cafétafeitjes van de Dóine) heeft ook Lewis de illusie gekoesterd dat in Europa liet oord was te vinden zijner droomen. Dat slechts in een rauw, onopgevoed land zonder traditie de wereld zoo bespottelijk was afgeweken van den goeden weg. In Dodsworth beschrijft hij de reis van het echtpaar Dodsworth door Londen, Parijs, Venetiëen Berlijn. Behalve dat het boek merk waardig is als reisbeschrijving, geschreven door een intelligent Amerikaan, aan de hand waarvan wij, terug redeneerend, meer leeren van Amerika .dan in lange brochures, is dit boek merkwaardig als document, waaruit we de kentering in Lewis' mentaliteit leeren kennen. Wil men'fair zijn jegens Lewis, dan mag men Babbit niet lezen zonder Dodsworth als correctief erop door te werken. Dit is niet meer de scherpe student, die fel durft aanvallen, omdat hij denkt dat de koek nog niet op is, dat het heerlijkste nog op hem blijft wachten. Dit is een ietwat vermoeid man, die juist niets meer heeft, waarop hij durft hopen. De droom van Europa is ontluisterd. Dat is een land meteen schoon verleden, maar etn ziek heden, zoo luidt Lewis' conclusie en aan 't eind van 't boek, oppert Lewis aarzelend de vraag: Zou dan niet, dat onbe houwen, waanwijze, onbeminlijke tn wat proletige Amerika, een jeugd vertegenwoordigen, van iets dat een prachtigen wasdom tegemoet gaat? Tot zoover is Dodsworth typisch om er Lewis' verhouding tot'de maatschappij, waartoe hij behoort uit te leeren kennen. De schoonheid van Dodsworth ligt echter in de huwelijksverhouding tusschen de echtelieden Fran en Sam en als we hierover onze gedachten laten gaan ont dekken wij iets heel merkwaardigs; we bemerken dat er eigenlijk nauwelijks schrijvers zijn, die het huwelijk uit Vondel's beroemde rei hebben ver heerlijkt. Het huwelijk wordt nooit beschreven, enkel de echtbreuken, of wel de leege dop van een huwelijk. In Dodsworth echter wordt bij monde van een superieur, hypermodern wereldling als Lewis is, ondanks de kwade afloop, die deze tweede huwelijksreis van de Dodsworths heeft, tot onze verbazing het huwelijk beschreven in zijn gioote positieve waarde. En zoo is ook Lewis in al zijn boeken, zelfs reeds in zijn boutade Babbit" de gave beschrijver van oprechte vriendschap tusschen mannen. Al was 't alleen al om deze reden is 't verwijt door sommigen geuit misplaatst als zouden zijn boeken meer als pamfletten dan als volwaardige, kunstwerken te beschouwen zijn. Ik noodig de Hollandsche scribenten uit De Ne.derland.sche Maagd" te beschrijven zoo dat wij ons allen in haar spiegelen kunnen en de smalende woorden zullen op hun lippen besterven, zoodra ze inzien dat ze nog niet verder zijn dan 't lauwerkransje op haar blonde lokken. Van Sinclair Lewis zijn in Hollandsche vertaling verschenen: Jïabbit, Amnrsiinih. (uitstekend ver taald door Arie Querido.) Dodsworih. Alle bij N .V. Van. Holkema en Warendorf's U.M. te Amsterdam. Rauwe melk van OUD-BUSSEM is betrouwbaar Tentoonstellingen K.K. Leeszaal, Eindhoven. Tentoonstelling van leer- en batikwerk. Tot 15 November. Hofstee Deelman, Amsterdam. Schilderijen van Charles Krapil. Tot 22 November. Kunsthandel Aalderink, Amsterdam. Werken van Harry Kooien. Tot 22 November. Kunsthandel P. de Boer. Amsterdam. Schilde rijen van Pijke Koch, Kor Postnia, Karel Willink. Tot 2(5 November. AMSTERDAM, Kalveastraat 133 LMdschestraat 78 Bozengraeht 60 ROTTERDAM, UTRECHT, HAARLEM, NIJMEGEN, BREDA, TILBURG La Néa, Ceinture Sangle du Dr. Frz. Glénard, de ontdekker der entéroptose (Glénardsche riekte), is een weldaad voor gezonden en zieken. Voor gezonden in zoover, dat hij voor hen, die veel ter been moeten zijn of sport beoefenen, den onontbeerïijken steun verleent, om vermoeidheid te voor komen; voor z'eken dat hij, bij verzakking der organen in de buikholte, dezs in hun goede ligging brengt. Uw Huis- of Speciaalarts zal U gaarne omtrent dez^n gordel de gewenschte ;nlichtingen verstrekken. Alleen het MERK La Néa waarborgt de oorspronkelijkheid. Voorhanden in Crème en Rose 20 c.M. hoog prijs,' 13.?; 25 c.M hoog prijs ? 17.?; 30 c.M. hoog prijs ? 20.?.