Harry Kooien (Tentoonstelling Aalderink) Landschap Amsterdamse h c Wijnknopers te München EEN Hollandsen fegenten- of Kchutterstuk in een buitenlandsch museum is een groote zeldzaamheid. Onze voorouders hebben onnoemelijk veel schilderijen van de grootste Hollandsche meesters verkocht, maar het geen er hing in de doelens, en in de regentenkamers van weeshuizen en hofjes, spinhuizen en gasthuizen, chi rurgijns- en andere gilden, is vrijwel compleet in ons bezit gebleven. Slechts een klein deel is door verwaarloozing te gronde gegaan of naar het buiten land verkocht. Sindsdien werd echter o.m. de Anatomie van Dr. Deyman, door Kembrandt, teruggekocht en ook HoogstratensDordtscheMuntmeesters, die in Münehen aan de markt waren. Gelijk men de Italiaansche kunst eerst terdege kan leeren genieten door in het land-zelf de fresco's te gaan bewonderen, zoo kan men ook on/.e grootsche prestaties op het gebied der representatieve portretgroep slechts leeren kennen door naar Holland te komen, waar weliswaar niet veel van die groepen meer hangen in de ver trekken waarvoor zij zijn geschilderd, maar waar de overheid en de besturen der stichtingen voor een waardige tentoonstelling en goede conservatie heeft zorg gedragen van het vele wat ons is gebleven. Zoo zijn dan, gelijk gezegd, Hollandsche regenten- en schutterstukken in 't buitenland of in den kunsthandel een groote zeldzaamheid. Wij herin neren ons, dat de firma Goudstikker jaren geleden een schuttersggroep in haar bezit had. Dezer dagen dook in het buitenland het portret van een vaandrig op en verleden jaar wist een Hollandsen handelaar een groote groep van overheden van het Amsterdamsche Wijnkoopersgild, doorEeckhout geschilderd, in het buitenland te koopen en, gelukkig, aan een par ticulier hier te lande te verkoopen. Dit gild heeft indertijd al zijn regentenstukken verkocht. Een tweede ervan, eveneens door Eeckhout, Hi57 gedateerd, bevindt zich sindsdien in de National Gallery te Londen, een derde, door Elias, is in den Engelschen handel, en thans heeft de Alte Pinakothek te München de hand weten te leggen op de prachtige groote groep van overheden, door Eerdinand Bol omstreeks 1605 geschilderd en hierbij afgebeeld. Dit schilderij behoorde tot 1850 tot de beroemde verzamelingvan onzen Koning Willem II en ging in dat jaar over aan den vorst van Wied. Gedurende tachtig jaren is het eigendom der vorsten van Wied ge bleven en nu heeft het voorgoed zijn plaats gevonden in een openbaar museum, dat door tallooy.e Neder landers pleegt te worden bezocht. Aldus sticht het meer nut dan voor heen. Het doek, dat voor het laatst pu bliek tar bezichtiging gesteld werd op de tentoonstelling van Oude Kunst te Dusseldorp in 1904, meet 194 bij 302 centimeter, is heel mooi van kleur en uitnemend bewaard. Zoo behoort München thans tot de weinig buitenlandsche musea, waar men een Hollandsch regentenstuk kan zien. Behalve de National Gallery, die wij reeds noemden, behoort daar toe ook sinds eenige jaren het Keizer Frederik Museum te Berlijn, dat door ruil met de gemeente Amsterdam in het bezit kwam van een groep van W. van der Valckert, voorstellende de overheden van het Grootkramersgild dezer stad. Ook Straatsburg herbergt in zijn door Boie gesticht museum een Amsterdamsen regentenstuk, nml. Thomas de Keyzers groep van Goud smeden, geschilderd 1(127. Dit is een benijdenswaardig bezit; immers als kunstwerk staat het zeer hoog en wij hebben, in tegenstelling tot Bol. Maes en vele anderen, niets van de Keyser in ons land. waarin hij /,ich zóó goed alsgroepschilder doet kennen. Vermelden wij nog een rcgentenstuk op naam van Aelbert Cuyp, dat zich in de verzameling ('ook te Richniond bevindt, dan is wel in hoofdzaak opgesomd hetgeen eraan Hollandsche regentenstukken het land is uitgegaan. Veel is het gelukkig niet en wij hebben immers onze glorie: Kembrandt, Hals en van der Helst, behouden, /oodat wij München met zijn nieuwe aanwinst van harte kunnen gelukwenschen. W. MARTIN In het Mteclelijk Museum: Socialistische Kunst. I DEZE tentoonstelling was te ver wachten, was zelfs noodig: en is gedeeltelijk een terugzien naar een vroegere, zuiver-revolutionnaire peri ode, gedeeltelijk is zij zuiver-revolutionnair. Wanneer wij haar met twee woorden moesten definieeren zouden wij zeggen, dat zij en socialistisch, n communistisch is. Zij vertoont, of wil het kunstwerk vertoonen, dat een stelsel verdedigt, een ander oekonomisch stelsel aanvat; zij is politieke karikatuur of politieke satyre; soms is zij 't aantoonen van een onrecht OUDE EN Schilderijen - ten toonste, Ferdinand Bo SCHILDERKU Prof. Dr. W. MARTIN tegenover de menschelijkheid. In het laatste geval is het meest blijvend kunstwerk het gemakkelijkst mogelijk, en is de daad van den teeke naar het grootst. Daarom is Kathe Kollwitz belangrijk; een onmisken baar onrecht tegenover de mensche lijkheid wordt daar toch openbaar in een kunstwerk. En kunstwerk beteekent voortduren ! Maar (órdat ik overga tot de afzonderlijken hier, de persoonlijkheden, die uitmunten en werkelijk /.ijn tusschen de anderen. is te vragen: met welke middelen werkt de politieke prent? Zij werkt het eerst met spot met lachen of met verachting, die zij spottend uit. Zij is een karikatuur van een wezen of van een toestand: zij kleineert cle.i voorgestelde door hem. met kleine daaglijksch heen behept. aan ons te doen zien. of door hem in kleine omstandigheden zijn belangrijkheid te doen verspelen. Deze karikatuur is natuurlijkerwijs eenzijdig; zij valt een bepaalden tegenstander ui'een be paalde groep aan; zij moet in een kunstwerk deze eenzijdigheid ons doen vergeten door een steeds zich schakeeren den geest. Zij kan een type scheppen (Hahn's Kuyper) en dat is n van de belangrijkste daden, die haar moge lijk zijn. maar zij magzulk type niet op den duur den dood aandoen door eentonigheid. De politieke prent is een kritiek, van uit een be paald standpunt, ten- HüTTy KoOt minste meestal is zij dat: komt het daardoor dat ik gaarne wat meer kritiek had zien toe-gepast op het ingezonden werk:1 Meer plaats voor de goeden, meer plaats voor de wezentlijk-politieke teekenaars (ei- zijn een aantal werken, die niets te maken hebben met socialistische kunst) zou deze tentoonstelling grooter kracht Ferdinand Bol. Het Amsterdamsche Wijnkoop