No. 2789 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 NOVEMBER 1930 Radio en Grammofoon Radiocritlek HET wil mij voorkomen, dat de radiobezitter die niet al te eigenwijs zijn muziek zoekt, in enkele jaren een bescheiden muziekgeleerde kan worden. Wanneer we nagaan wat wij in de afgeloopen weken al niet voor muziekwetenswaardigheden hebben kunnen vernemen, zal ieder dat moeten toe geven. We hebben in onze herinne ring de redevoeringen van den heer Tiggers over Symfonie en Concerto grosso, van Willem Landréen Hans Kindier resp. over Oud-Fransche mu ziek en J. S. Bach, om bij de Holland ache uitzendingen te beginnen. En dan wordt ons vooral uit Duitschland een lawine van muziekweten schap gezonden door professoren en minder-geleerden, die om strijd ons de geheimen van het vak trachten bij te brengen. Eén sprak over Das Tor Asiens" en vertelde ons over muziek en dans in Kaukasië. Anderen weer lichtten ons in omtrent het Vlaamsche volks lied, de gezangen van waschvrouwen en straatzangers, de klanken die tromJbones en tuba's voortbrengen, en het wezen der Japansche volksmuziek. We hoorden voorts de aller-onbekendste werken van Mozart, en Igor Strawinsky die zélf zijn pianosonate voor speelde. Dit alles verdiept stellig het muzikaal begrip van den aandachtigen luisteraar, en maakt hem tevens zeer critisch voor wat er in zijn naaste na bijheid door onze landgenooten alweer voor gruwelijks wordt uitgekraamd. Waarom geeft de Kro een Troubadour"-uitvoering, wanneer we deze opera toch zoo dikwijls van Italiëzélf en ook van goede gramofoonplaten kunnen hooren ? Al is het Bossche man nenkoor ook nog zoo goed bij stem en al blazen de Infanteristen van het zesde regiment op hun best, dit alles belet den operaliefhebber niet een ver gelijking te maken met een opvoering door vakmenschen, en zich daarna af te vragen waarom de Kro de uitzen ding gaf tot meerdere eer en glorie van het dilletantisme. En vervolgens vraagt men zich af waarom in de pauzes iemand Brabantsche schetsen moest voordragen, terwijl dit alles als volgt wordt aangekondigd: Opera en Dr (d.i. de Brabander) is gelijk Ernst en !Luim". Waarom ook moet een heer met 'baritonstem een geheele serie liederen van Tosti zingen, die per gramofoonplaat van Enrico Caruso toch gedeci deerd beter klinken? Sommige Duitsche stations brengen ter vervanging van middelmatige plaatselijke beroemdheden" platen De gedachten van Schopenhauer zijn zoo juist versche nen onder den titel CHARLVARIUS KLUSJES EN KLIEKJES naar Schopenhauer GEBONDEN f 2. Door den inhoud en de smaak volle uitvoering een prachtig ST. NICOLAAS - GESCHENK. In lederen boekhandel verkrijgbaar N/V. H. D. TJEENK WILLINK & Zn., HAARLEM van eersterangs kunstenaars, die dan zér Duitsch, maar niet ten onrechte worden aangekondigd als Meister ihres Fachs". Een goede gewoonte overigens. Zooals wij zagen komen uit het Oosten en uit eigen land veel muziek lessen. Doch Engeland onderwijst ook. en lang niet het slechtst, allereerst door het dagelijksch half-uurtje, dat het voornaamste uit de muzieklitteratuur brengt, en dan door de vele goede symfonieconcerten waarbij haast altijd eersterangs solisten optreden. De goede muziek in superieure uitvoering kan tenslotte ook beter voor zichzelf pleiten dan een zeergeleerde heer wiens woor den meestal wel den getrainden mu ziekliefhebber en juist niet dengene die opgevoed moet worden bereiken. In verband met door de Avro uit gezonden guitaarmuziek wijs ik er nog eens op hoe goed dergelijke, en over het algemeen alle werkelijke kamer muziek past in de beslotenheid van onze huiskamers. Ondanks afdemping is orkestmuziek eigenlijk te omvang rijk voor de kleine ruimte. De grootsche vormen die vaak een gecompli ceerde en zware instrumentatie mee brengen, verdragen het niet samen geperst te worden, zelfs niet tot het zachtste volume. Maar de bescheiden guitaar bijvoorbeeld, wanneer ze goed bespeeld wordt, verrukt steeds door subtiele nuances en een innigen klank, welke zeer eenvoudig is en door den aard van 't instrument nooit kan verworden tot smeltend geteem. Kr is ook een guitaarspeler met wónderlijken aanleg. Hij heet Andrea Segovia, en er bestaan goede gramofc -onopnamen van zijn spel. Wellicht hoo ren wij ook hem e^ns spoedig in onze kamers. . . . Til. TELEFOON door Cel 2 lHiok<*ii Wie zich ook voor de techniek van de grammofoon, voor haai' theo retische grondslagen en toekomstige ontwikkeling interesseert, vindt in twee zoo-juist verschenen boeken eeri uitmuntende oriëntatie en tal van waardevolle inlichtingen. Het eene is ,.Le phonographe et ses merveilleux progrès," door P. ll mardmquer. (uitgave van Maison et Cie. Parijs.) De schrijver behandelt de grammofoon in al haar toepassin gen, ook voor de filmbegeleiding. In bijna driehonderd bladzijden, met tientallen toekoningon en foto's ge llustreerd, krijgen wij achtereenvol gens een b reed e uiteenzetting van de geschiedenis van de grammofoon, waarbij ons o. in. zonder chauvinisme verteld wordt, dat Charles Cros alleen maar theoretisch iets voor de phonograaf beteekend heeft, en dat Edison moet beschouwd worden als .Je réaliftttteur" van het apparaat. Voorts wordt een bevattelijke, maar geenszins oppervlakkige uiteenzetting van de opname- en reproductietechniek gegeven, gevolgd door een beschrijving van de platen-fabricago. Zeer origineel is het hoofdstuk over de moderne apparaten, waarvan de hoofdtypen duidelijk ontleed wor den. De slothoofdstukken zijn dan gewijd aan electrische grammofoons. aan de gangbare werken, aan de cinematografische toepassing en. . . . aan het apparaat van de toekomst. Do ware grammofoonliefhebber zal er een schat van wetonswaardigs in vinden. Wie een weinig ingenieursaanleg heeft en niet bang is voor wiskundige formules, kan zich ook wa.gen aan het Bom, rom, tetteret, bom, bom ! Rataplan, rataplan ! ! -?Wat zegt u. juffrouw? Een tikje getikt? Heeft u dan niets gelezen? O, juffrouw ! Hoe kan het bestaan ! Heeft u dan uw hart niet voelen trillen toen u uw krant opnam waarin het stond? Of ik het heb over de huwelijksadvertenties ? Neen, edele juffrouw. Ik bedoel niets meer of minder dan de heerlijke samenkomst van de af stammelingen van de helden die in den Tiendaagschen Veldtocht zich met roem, lauweren en stof bedekten. Ja, juffrouw. Zij kwamen te Bergen-op-Zoom bijeen, vlak tegen de Belgische grens aan. Juist, nog al gevaarlijk, want hoe gemakkelijk zou het niet geweest zijn om n stap te ver te doen en dan... . Ik hoor zelfs dat het generaal Duymaer van Twist. . . . - Natuurlijk was die er bij. Die ontbreekt «ooit waar op omei vadeilaiidschen boden een heldendaad te verrichten is. Ik zei dat het den Generaal zelfs de grootste moeite gekost moet hebben do helden.... --- Nou. ja. do afstammelingen der helden maar volgens de wet van M ondel - - Neen. niet Mr. M endels. . . . In ieder geval heeft het hem do groot ste moeite gekost de hoeren te be letten de grens over te trokken en. . . . Ja, juffrouw, echt heldenbloed verloochent zich nooit en ik hoop maar n ding dat de Belgen in deze betooging geen reden zullen zien om ons den oorlog te verklaren hoewel. . . . Juist, juffrouw, spelen met vuur! H zegt het en heel het voorzichtige vaderland denkt hot, maai' houdt het vurige bloed maai' eens in toom als je overgrootvader tien dagen ach ter elkaar. . . . Natuurlijk lag hij de nachten in zijn bed want anders zou de reke ning niet kloppen. . . . Precies. Ik zei: als uw over grootvader tien dagen achter elkaar held is geweest, want onder ons ge zegd en gezwegen is er ter wereld niets zoo moeilijk als held te zijn en te blijven. Vooral te blijven. Maar n ding is gelukkig. Dat ze daar aan den overkant der grens tenminste gezien hebben dat de Nedeiiandsche leeuw nog klauwen heeft, dat het roemrijke heldengeslacht niet is uitgestorven en dat als morgen de dag mocht komen, de groote dag, onze afstammelingen van de Tiendagers, niet alleen tien dagen als het moet, maai' desnoods tien jaar in het veld zullen blijven ! De Kuyter leverde maar een driedaagschen zeeslag, onze overgrootvaders vochten tien dagen achtereen en wij, hun achtorkloinzonon zullen.... Of er van de tiendaa.gsche heldon iemand gesneuveld is? Neen, juffrouw maar er waren er wol een paar bij. die dronken waren, dronken van heldenmoed. l'ivoies, juffrouw, en daarom gaan ze in Borgen-op-Zoom ook niet vechten maai' eten en drinken de tionurige eetdag ! Hoera, hoera! hoera! Hataplan, rataplan. rataplan ! ! ! gedogen en waardevolle boek dat P. Wilson en (i. W. Webb. twee redacteuren van hot Kngelsche tijd schrift The Gramophone" schreven over ..Modern gramophonos and electrical reproducors." (Uitgave van Cawoll, Londori.) Het is stellig hot meest geavanceer de en theoretisch-doorwerkte boek over het onderwerp. Op zuiver-wetenschappelijke methode wordt eerst een uiteenzetting gegeven van de ge luidsleer, vervolgens worden de ver schillende opname- en woergavo-systemen besproken, en vindt men soundbox, hoorn <.-n toon-arm uitvoerig behandeld. Tenslotte wordt ook aan verschillende stoornissen aandacht- be steed. Hot tweede deel van 't boek behan delt do electrische toepassing: piokups, luidsprekers en versterkingsapparaten. Van veel belang is ook de uitvoerige bibliografie, welke achterin gegeven wordt, en vooral de lange lijst van patenten loopend tot 1928. Het geheel is meer voor specialis ten bedoeld, maar ik durf wedden, dat al menige enthousiast onder ons op weg is dat te worden. Adverteert m de G roene Dat is een zin dien ge dikwijls leest. Waarom juist in DE GROENE ? Omd* DE GROENE in hèt geheele /and gelezen wordt door hef besfe publiek door het pubiek dot iets fe besteden heeft. De adverteerder behoeft niet te betalen voor een ver spreiding, waarmee hij hon derdduizenden bereikt, die juist niet tot hef koopkrach tige publiek behooren, maar hel betaalt hem om in dit blad te adverteeren, dat hem direct in contact brengt met hef publiek dat hij zoekt.