ft DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 NOVEMBER 1930 No. 2789 Fransche Boeken door J. Tielrooy Irene Némïrovsky, David Golder, roman, Parijs, (jrasset, 15 francs. Ned. vertaliny van A. Donker, verschenen bij van Loghiim, Slaterus. De geschiedenis van een Jood uit ;onze dagen. In zijn eerste jeugd, straatarm, nog Jiddisch sprekend, uit zijn Russisch geboortestadje de wereld ingetrokken, heeft hij overal hard gewerkt," dat is: gespeculeerd.Thans, in. Frankrijk, is hij rijk aan geld. maar arm aan geluk. Zijn vrouw ver acht en bedriegt hem, zijn dochter vleit hem om zakgeld een zakgeld dat in de tienduizenden loopt zijn zaken blijven altijd onzeker. Drie groote hartstochten beheerschen zijn bestaan: speculatiezucht vader liefde en het eenvoudig maar machtig verlangen om te leven, vooral nog maar niet te sterven.. . . Zijn speculaties echter bevredigen nooit; zijn dochter blijkt zelfs niet wer kelijk zijn dochter te zijn; door nie mand bemind, door allen schaamteloos misbruikt, zich niet eens meer afvra gend of hij over zijn leven voldaan kan zijn, sterft hij ellendig en alleen, op een vuil Grieksch bootje in de Zwarte Zee. De schrijfster kent de wereld der David Golder's blijkbaar zeer goed, deze wereld van ,,groote" zaken lieden, die nauwelijks iets anders zijn dan halfbarbaarsche spelers en om zich heen bijna niemand hebben dan parasieten, ,,beschaafde" sou teneurs, betaalde minnaars voor hun vrouwen en dochters.... Een wereld waarin geen enkel achtenswaardig criterium meer geldt: geen gemoeds beschaving, geen geestesontwikkeling, geen rang zelfs, of manieren, of tra ditie, niets. . . . Fortuin is het eenige wat daar iemand vrienden verschaft, omdat er licht wat afvalt." En in deze kringen bezit men paleizen uit deze paleizen beheerscht men mede onze fraaie samenleving van nu. Irene jSJémirovsky. zelf van Joodsch-Kussische afkomst maar te Parijs woonachtig,schreef dezen roman rechtstreeks in het Fransch. Angst wekkend knap en vermetel, bijna brutaal in haar keuze van tooneelen, van wendingen en woorden, bekwaam met sterke zinnen, korte, aanschou welijke hoofdstukken indruk te maken en soms zelfs een evenzeer esthetische als menschelijke emotie te wekken, laat deze jonge schrijfster niettemin nog twijfel over aan fijnere, diepere ziele-kwaliteiten. Alleen geeft zij dat moet erkend reeds dezen keer blijk zich boven haar onderwerp te kunnen houden (anders zou haar boek ook niet esthetisch voldoen) en haar mot d'auteur, aan een der personen in den mond gelegd, dat een levensweg als die van David Golder ,,long, dur et inutile" is, drukt inderdaad goed uit wat een onbevangen beschouwer er onwillekeurig bij moet denken en gevoelen. l'atiaït Istrati, Le jiêclieur d' ponyes. Pur ijs, Rieder, 12 fr. En hoe staat het met Panaït Istrati r1 Men herinnert zich het plot seling rondgaan van dien naam, nu oen zes, zeven jaar geleden: hoe Romain Rolland hem ontdekte, dui zenden in de heele wereld htm lazen, hoe hij ook in Nederland zijn publiek en zijn lofredenaars vond. l) In Kyra Kyrulina e.a. (het begin van de reeks Récits d'Adrien Zor/raffi) openbaarde hij een bijna onvergelij kelijk verteltalent; door een onbe perkte belangstelling voor mensche lijke lotgevallen, door een eigenaar dige dubbelheid die hem de harts tochten deed prijzen en de wijsheid zoeken, die hartstocht overwint, bleek zich zijn wezen te kenmerken. En zijn onderwerp: het leven in den halfbarbaarschen Ba.lkan van de 19e eeuw, had hij mee. Voortreffelijke, nu bijna autobio grafisch wordende vervolgdeelen van Adrien Zoymffi verschenen in la,tere jaren. Hij ging intusscheii, als be wonderaar der Revolutie, naar Rus land, kwam teleurgesteld terug en gaf van zijn teleurstelling openlijk blijk maar bijna tegelijk van zijn blijvenden afkeer voor de WestEuropeesche maatschappij. En thans -?in afwachting dat hij weer de rust en den lust zal hebben om de reeks Adrien Zoyn/ffi te hervatten, heeft bij enkele herinneringen tot novellen verwerkt. De trekken van zijn schrijversgeest zijn dezelfde gebleven. Ken on uitroeibare liefde voor de vrijheid, geconcretiseerd in den Zwerver, die volslagen armoede verkiest boven de geringste gebondenheid; een geboeide. ontroerde verwondering over de ver scheidenheid der menschelijke lot gevallen: ccn streven naai' inzicht. naar wijsheid Plaats der hande ling is weer de Ualkan en de Levant ; ook de personen zullen niet verbazen, deze ongelukkige sponzen vissc-hor. deze aandoenlijke vaische-numter. dezeteedere seheepsbottelier, die overal de vriendschap zoekt. . . . Op zichzelf beschouwd zijn de menschen van Istrati zeker geen helden. Zooals n hunner zelf zegt: 't zijn menschcn met groote ver langens en geringe vermogens. Hun ideaal is vriendschap, schoonheidsbeleving, reizen en voor alles: vrijheid maar ze kunnen zich dit alles slechts verschaffen met middelen waaraan niots veïhevens of moois 1e zien is; integendeel. Dichters zonder gedicht tenslotte, en zonder de bescheiden heid, het geduld om zich dan maar tenminste als burgers te gedragen. In hun naieve. driftige ledeneering van naïve, Oosterlingen zijn ze overtuigd. dat al wie dat wel doet. al wie niet als zij zonder geld en paspoort door t'aïro zwerft, op zoek naar den mensch. noodzakelijk een slaafsch wezen of een laaghartig geldmaker moet zijn. Kunstzaal van Lier Rokin 126 Amsterdam. Oostersche & Europeesche antiquiteiten Oude en Modarne schilderijen en plastieken Negerkunst & Ethnographlca KIEST LOV OOSTERbEEK voor uw WOMIMGfMJtfCifrfNC Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr., Culemborg. Sea-Horse de allerbeste noulwynJefi mver M.P. POLLEN 6- ZOON ROTTERDAM STEUNZOLEH SYST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT FA J.A.M ASSING COMH.VENI O.Z.VOORBURGWAL334 Amsterdam V» HET BINNENGASTHUIS Een goede vriend in moeilijke dagen. Wie ooil in dagen van ziekte den verkwikkenden invloed van de "4711" ondervond, zal die ook na zijn herstel nooit meer willen missen. Verkoelend als de hand eener moeder is haar frissche geur voor het door koorts verhitte voorhoofd; levensvreugde schenkend als het vriendelijk woord van een goeden vriend is haar zenuwsterkende, opwekkende kracht. Bij koop lette men nauwkeurig op het wettig gedeponeerde "4711" en het Blauw-Goud-Eliket. 'Eau de /ogne S^S^iSgSg2^^^f21iliSi ... ?^--gggj'-'s "4711" Frozoclone(Koelstift van Eau de Cologne in vasten vorm) f 1.75 en f 1. King William iv SCOTS WHISKY VERTEGENWOORDIGD DOOR: N.Y. HOOGEWERFF, CHABOT & VISSER'S WIJNHANDEL. DEN HAAG ROTTERDAM ARNHEM Maar 7.00 '/.ouden wij y.e heoordeeleii als wij ze in levenden lijve tegenkwamen. Istrati heeft ons welen te doeri voelen, dat zij allen althans n. groote eigenschap bezitten en wel in sterk verhevigde mate: de wil om vrij te blijven. In hen -/et hij ons voorbeelden voor oogeii van metiselieii die rui eens niet de begeerten van vandaag altijd weer opofferen aan die van morgen, menschen. kortom, die in ieder geval weten te leren. Ondanks alles respecteeren wij hen als hij ze ons uitbeeldt. Dat heeft hij van ons verkregen doordat hij aan zijn personen -?zijn eigen vrijheids drang heeft uitgesproken: iets van zijn kracht ging over op hen. Hij i« zelf deze mensuhen. maar hij is de dichter met een gedicht. Indien wij dan ook van Istrüf i's boeken hou den, dan is 't omdat ei1 zich een ly risch gemoed in uitstort dat waard is gekend te worden. 1) Dirk Coster reedt '!>< ]',>'2\ ;/utei' A. M. d" .?/»!</; De (Iroene Anifitt'i" ({dunner <ijt Ki /-'ebt'. 192ti.