No. 2790 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 NOVEMBER 1930 OUSTRIC door C. A. Klaasse GIDDING 1TUYNENBURG MUYS| ISCHILDFDSI DE Oustric-krach .heeft niet alleen in Frank rijk, maar ook daarbuiten sterk de aandacht getrokken. De meest onwaarschijnlijke consequen ties zitten er zelfs aan vast. Immers het klinkt niet lieel erg plausibel dat de koers van het pond ster ling, een zoo internationaal georiënteerde valuta, «en gevoelige daling zou ondergaan tengevolge van het feit dat de heer Oustric pleite maakt. En toch is dat zoo. En wel langs dezen omweg : de Fransche spaarders en deposanten, opgeschrikt door de debacle bij de Banque Oustric en de met deze bank gelieerde finincieele instellingen, heb ben een zeer belangrijk deel van hun depots bij de groote banken opgevraagd. Deze konden aan die opvragingen slechts tendeele voldoen door herdisconto van portefeuille-papier bij de Banque de France, ondanks het feit, dat deze in verband met het belang eener vlotte uitbetaling hare anders vrij strenge eischen tijdelijk verzachtte. De Fransche discontomarkt is, alle pogingen der laatste jaren ten spijt, nog vrij slecht georganiseerd, en de banken zijn, indien zij plotseling alle tegelijk het hoofd hebben te bieden aan saldiopvragingen, op andere bronnen aangewezen. Nog steeds hebben sij omvangrijke sildi in Londen uitstaan al is daarvan in de laatste jaren een zeer belangrijk deel teruggetrokken en omgezet in Fransch bankpapier en daarvan hebben zij nu een deel afgestooten. Met als gevolg dat het pond sterling ten aanzien van den franc een flinke duikeling maakte. Had niet de Banque de France tijdelijk ingegrepen, dan zou de koersdaling wellicht nog sterker zijn geweest. Maar om nu tot het geval-Oustric zelf terug te keeren: dit is tot op zekere hoogte ongetwijfeld ?een teeken des tijds. Baisse aan de effectenbeurs en algemeene economische depressie plegen ge woonlijk gepaard te gaan met groote en kleine faillissementen. Deze zijn het juist die als de ty pische crisissymptomen beschouwd kunnen wor den. Depressie beteekent lage prijzen, dalende winsten, werkeloosheid enz. Crisis is een begrip dat men verbindt aan schokkende gebeurtenissen als financieele krachs, panieka-chtige koersdalingen aan de beurs enz. Allen die de beruchte crisis van 1907 hebben meegemaakt, herinneren zich onge twijfeld nog de krach van de Knickerbockertrust, die na een reeds zeer onrustige periode op de beurs andermaal de koersen op een ongekend laagterecord bracht. Die faillissementen zijn soms het gevolg van een val der goederenprijzen (handels ondernemingen en handelaars in stapel-artikelen) soms staan zij in verband met zuiver financieele transacties, bevroren credieten, daling van beurs koersen. Van moeilijkheden in verband met den val der goederenprijzen die toch buitengewoon sterk is is in deze crisis weinig of geen sprake geweest. De gewijzigde organisatie van den groot handel waardoor de voorraad vorming door den zelfstandigen handel van minder beteekenis is geworden zal daarop ongetwijfeld van invloed zijn geweest. Trouwens ook de zuiver financieele crisis verschijnselen zijn minder veelvuldig, en althans minder hevig dan in vroegere crises veelal het geval ~was. Weliswaar zijn heel wa,t financieele instituten van beteekenis over de tong gegaan zelfs groote onder de groote als bijv. de National City Bank hebben zich niet geheel aan geruchten kunnen onttrekken maar tot een krach is het maar in enkele gevallen gekomen. Favag, Bodenkredit, Hatry waren gevallen van heel bijzonderen aard die slechts in min of meer verwijderd verband tot de depressie stonden, het meest van deze mis schien nog de Hatry-krach. En in Amerika zijn ook wel een paar honderd bankjes fout gegaan, maar dat is voor dat land met zijn duizenden locale banken weinig bijzonders. Wat niet wegneemt dat toch de val van Oustric wel degelijk indirect samenhangt met de algemeene crisis. En wel in het bijzonder met de daling van de beurskoersen. Oustric was een financieel faiseur van vrij groot kaliber schoon met geen al te beste reputatie. Zijn operaties en het welslagen daarvan waren gebaseerd op een tweetal omstan digheden: ten eerste zijn overtuiging dat opdrijven van den koers van een aandeel een bijna zekere winstbron was omdat men altijd wel genoeg gekken vond om de fondsen zelfs na een enorme stijging te koopen; en in de tweede plaats de men taliteit van het Fransche publiek. De Franschc spaarder pleegt zijn kapitaaltje in. tweeën te vordeelen. Eenerzijds verreweg het grootste deel. dat hij zoo soliede mogelijk belegt in .,Rentes" en andere prima papieren. En een klein gedeelte waarmee hij aan de beurs dobbelt, maar dan ook absoluut hazard: rouge ou noir. Daarbij komt dan nog een soort van financiecle heldenvereering, en een min of meer blind vertrouwen. Wanneer iemand kans ziet om op behoorlijke schaal een paar speculaties door te zetten die gelukken, en waarvan hij het resultaat laat rondbazuinen, dan scharen zich de kleine spelers achter hem. en alles wat hij aanraakt wordt plotseling goud door het simpele feit dat dan ineens alle-kleine luyden datzelfde fonds koopen. Succes verzekerd ! Juist door die bijzondere karaktertrek van de Fransche belegger speculant konden een Kochette, een Madame Hanau, school maken. Hun speculaties worden gesteund door een uiterst volgzaam leger van bewonderaars, die bovendien een deel van hun geld toevertrouwen a-tn de ondernemingen, dii: als sneeuwbalsystemen ontstaan rondom de kern. Zoo heeft bijv. Oustric in den aanvang van zijn loopbaan kans gezien om een Boliviaansch zilverpapier waarop nog nimmer dividend was betaald: Huanchaca op te schroeven, en zich ervoor te doen betalen alsof het een. bloeiende platinamijn gold inplaats van een uitgemergelde zilvermijn. Zijn verdere operaties vallen voor een belangrijk deel in den Franscheninflatietijd, en het is niet zoo heel onbegrijpelijk dat in die periode de bovenomschre ven overtuiging bij hem heeft postgevat: dal lux een aandeel ook omhoog werd geheven, men. er altijd nog wel niet winst afkwam. In dien tijd was dat inderdaad hot geval, en wel om de zeer plau sibele reden dat de Francskoers voortdurend daalde. Door de daling van de valuta steeg de ..goudwaardc" van aandeelen uitgedrukt in papierfrancs met den dag. Kil de dolzinnigste speculatie kwam dus nog terecht. Totdat Poincaréen Bokanowski een eind aan dat spelletje maakten. Alleen Oustric zag niet dat dit het einde was. Tot op zekere hoogte was zijn opkomst aan de inflatie te danken, evenals dat bij een Stinnes, een Castiglioni het geval was. Ook m ander opzicht vertoont zijn methode, of juister misschien: zijn. gebrek aan methode over eenstemming met die van deze tijdelijke magnaten. Zij kochten alles wat los en vast was. zonder sy steem, zonder lijn. Schoenfabrieken. bioscopen, textiel, onroerend goed, automobielfabriekeii, electrotcchnische bedrijven. Alles door elkaar. Zulks in tegenstelling bijv. met het andere slag faiseurs dat zich bij enkele bedrijfsgroepen hield. De Amerikaanscho magnaten behooren meestal tot die laatste groep: Hockefeller-olie; Carnogiestaal; Gary-spoorwegen. Zoo ook bijv. I.öwenstein. die zich beperkte; tot kunst zijde en electriciteit. Do Oustric-groep daarentegen had belangen in do meest uiteenloopen.de takken van bedrijf. Zulks via een paar holding-companies welker aandeden duchtig gemanipuleerd werden., <>n waarvan de koersopdrijving als lokaas voor de spaarders dienst deed. De voornaamste waren de StéExteiision pour l'Industrie Francais en de Holding Francais (Holfra). Toen bovendien in 1928 Oustric nog kans zag de oude Banque Adam, welke door een groot aantal nederzettingen beschikte over om vangrijke depositos, in zijn concern op te nemen, konden do operaties op nog grooter voet worden voortgezet. Temeer omdat ook van buitenlandsche ,,vrienden" ruimo middelen toevloeiden. Tot de invloedrijke financiers die Oustric bij zijn operaties achter zich wist behooren: Michel Sarovitch. Martinez do lloz, en Hiccardo (ïualino. Deze laatste was zelfs in Italiëeen tijdlang een bekende figuur in do financieele wereld. Ook hij heeft eenigen tijd geleden het. onderspit moeten delven, en zijn val zal zeker niet vreemd geweest zijn aan het Oustricdebacle. Toen eenigeii tijd na de stabilisatie van den franc bleek dat de koersopdrijverijen niet meer zoo wilden vlotten, raakte Oustric eenige malen in een moei lijke positie. Zeer ten gonoege van de groote Fran sche banken overigens, die al sedert de oprichting van. d-: Banque. Oust.vie de ontwikkeling met leede o:>gen hadden gadegeslagen, en die niets liever zagen dan een krach, vooral sedert Oustric het oog geslagen had op n harer: het Comptoir National d'Escompte. een avance die mislukte. Werd niet ook Löwenstein door de Belgische ban ken met scheeve oogen aangekeken, sedert hij getracht had zich in de Banque de Bruxelles te dringen? Maar toch word tot tweemaal toe steun verleend van min of meer onverwachte zijde: do Banque de Franco. Blijkbaar meende men daar dat een verscherping van do beurscrisis zoo mogelijk vermeden moest worden (kwade tongen hebben naar aanleiding van het geval l'óret al weer he.olo fantasieën ook over deze steun klaar), maar tenslotte ging het toch niet langer. Do aandeelen Kxtension. duikelden en het heele kaartenhuis viel in elkaar. Rechtstreeks heeft de debacle mot de algemeene crisis niet zooveel uit te staan: alleen de zwakke houding van do beurs heeft het ineenstorten ver haast. .Maar in zijn consequenties bestaat er na tuurlijk oen moer enge samenhang. .Juist omdat in dit stadium van depressie en beursbaisse de psy chologische invloeden van zoo groote beteekenis zijn. en elke nieuwe schok weer vorkoopon uitlokt, on de daardoor ontstane koersdaling weer ge dwongen liquidaties, vormen al deze verschijnselen tezamen de typische crisissymptomen. Kn als men daar nog midden in zit heeft een opleving, indien daarvoor aanleiding is. heel wat weerstanden, te overwinnen. Heel langzaam, en heel geleidelijk, telkens met nieuwe tegenslagen zal hot voorwaarts moeten gaan ! SMAAKVOLLE GESCHENKEN MODEQN GLASWERK AQTISTICKvSADDEWEBK WIDVEQ5IEQIN6 KLEEDJES-LAMPEN KLEINE MEUBELEN .1? rjABKSTRAAT \(~\ V DEN HAAG \\J t: De Groene gratis tot 31 December a.s. voor hen die zich thans voor 1931 als abonnéopgeven. Deze week voor het laatst zenden wij nog aan een aantal adressen proef-exemplaren van ons blad en wij verzoeken de geadresseerden thans tot het nemen van een abonnement over te gaan. Invulling en verzending van de coupon op pag. 4 van het Groene omslag is daartoe voldoende.