DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 NOVEMBER 1930 No. 2790 fr'Nieuwe Duitsche boeken door Anthonie Donker Heinrich Hauscr. Die letzt;n SegelscMffe. (S. Ficher Ver lag. Berlin). Hauser is een uitstekend, sportief, onvermoeid reporter. Het bleek uit zij n boek over het Roergebied (Schwarzes Revier), het bleek ook uit zijn romans, die groote stukken reportage bevatten (Brackwasser, Donner ueber Meer). Hauser doet in dit nieuwste boek verslag, maar tienmaal beter dan elke artistiek gepreoccu peerde litterator, van een zeiltocht met de Pamir," een der laatste van de uitstervende groote zeilschepen, een viermaster van een Hamburgsche reederij, met een lading cokes, ijzer en stukgoed, van Hamburg naar Chili, een reis van 101 dagen. Van deze reis bracht hij een film mee en een dagboek, en aan het laatste merkt men, dat het werd geschreven met een hand, gewend het filmapparaat te hanteeren. Er is in dit helder, mannelijk, sober verslag maar n handelende persoon: het zeilschip. Bemanning, havens, wederwaardigheden zijn bij zaak; voortdurend rijst indrukwek kend voor onze oogen het schip, met zijn 3500 M' zeiloppervlakte, grootsch, edel, trotsch, als uitst?!1vende dieren. Om het schip is niet het onedel gestamp en gedruisch van machines, maar een hooghartige, ver heven stilte; hemelhoog rijzen de masten en zeilen, het schip komt aanstevenen als een gevleugelde ka thedraal. In stormnachten verheften die zeilen hun machtige stem. zij dreunen als scheepshamers, zij slaan als gigantische roofvogelvleugels, zij krommen zich als geweldige, duistere vlammen. ,,Das Alter, der Gebrauch und die Stellung der Segel zum Licht bestimmen den Farbton. Sie sind alle ganz verschieden. Jedes einzelne hat seine besondere. wundervolle Form." Schip en zee, wij worden het gewaar, hooren hier bijeen als paard en ruiter. En terwijl dit prachtig eenzaam zeil schip voor ons oprijst, laatste af stammeling van een ten doode ge doemd ras, overvalt ons het verlangen een vloot van zulke schepen te aan schouwen; een vloot van de Compag nie, het moet een der indrukwekkend ste schouwspelen zijn geweest, die de aarde, van oudsher een lustoord voor de oogen althans, ooit heeft geboden, aangrijpender dan de aanKWATTA'S Manoeuvre reepen = MELK EN PUUR= MEI GELDIG! KWATT1-SOLDAAIJES blik van Napels waarvoor men heeft willen sterven. Stoomschepen zijn vreemdelingen op zee, dwingelanden, het zeilschip is als uit de golven gegroeid, als uit zijn moedergi'ond. Al lezend betreurt men het steeds dieper dat deze zeil schepen uitsterven; en met hen hoeveel kunstvaardigheden, handen arbeid en (arbeidsliederen!), robuuste gebruiken en onverslijtbaar materiaal zooals het alleen in vroeger tijden werd gemaakt. Onze tijd van tech nische triomfen heeft het meester schap der handen verloren; de handen degenereeren met de verfijning der machine, zij raken hun eenmaal uiterst fijne bewerktuiging kwijt, cij fers en handles vervangen het tastend genie van de hand. * * * Ilauser's verslag opent diepe per spectieven. ... op het verleden. Dit scheepsjournaal is zonder eenige pre tentie, zonder de minste bijgedachte aan litteratuur geschreven, maar het hoort tot het beste werk der laatste jaren. Hauser werkt met de eenvoudigste middelen. Maar hij weet beklemmend de benarde situatie op te roepen van een geval van roodvonk op een schip zonder dokter, het draadlooze kruisvuur van angstige vragen en antwoord over den duisteren oceaan. Hij weet ons in spanning te doen meeleven, of het hern lukken zal zijn defecte filmtoestel met de primitieve scheepsmiddelen te repareeren. Met een paar woorden zet hij de bemanning voor ons: de kapitein, die op Lawrence lijkt; die niet gelooft dat iemand in de wereld veel goeds uitrichten kan zonder naam en stand der sterren te kennen, en die eens overboord sprong om zijn schip geheel te zien. met volle zeilen in volle zee (de hartewensch ook van den film operateur). Of die zeilmaker: ,,Das Erstaunlichste an ihm ist seine Beweglichkeit. Bei der Arbeit sind seine Hande wie Musik; ich kann es nicht anders ausdrücken. Seine .N'adel fliegt wie verzaubert durch das schwere Tuch. Er schafft soviel wie drei Matrosen zusammen. Ich habe ihn bei der Arbeit aufgenommen, aber ich habe gefunden dass seine Bevvegungcn für den Film zu schnell sind. Man müsste für ihn eine Xeitlupe haben." Alle wederwaardigheden, haaienvangst, scheepsongeltikken. een or kaan bij kaap Hoorn spelen zich af in de schaduw van het machtige schip ; al den tijd ziet men liet met zijn zeilen en masten voor zich. Men krijgt er een sterke genegenheid voor. Maar Hauser verzwijgt liet met al zijn geestdrift niet, dat deze zeilschepen zich overleefd hebben, zij deugen niet meer, economisch niet. maar buitendien, zij zijn te gevaarlijk, zij vergen noodelooze offers. Boeken als dit moesten in Holland geschreven worden. Men merkt het amper aan onze litteratuur, dat wij een zeevarend volk zijn. Onze schrij vers moesten ondernemender zijn en zichzelf minder aan alle kanten be kijken als een kostbare steen. Hol landers behoorden ook boeken te schrijven als dit kranige relaas van de .,Pamir", waarvoor men in geest drift komt als lange jaren geleden voor de spannendste avonturenver halen, die men als jongen las. Kr zijn weinig boeken zoo eenvoudig en ver overend geschreven als dit. LOV OOSTERBEEK IwONINGINRICHTlNGENl BETIMMERINGEN f* F. SINEMUS Leidschestraai 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat va na i f 0.50 PRIMA COUPE Eigen Atelier. Sea~Horse de allerbeste Moui^yn Jenever M.P. POLLEN 6- ZOON ROTTERDAM STEUNZOLEN SÏST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT' FA J.A.MASSING coMM.VErn O.Z.VOORBURGWAL 334 Amsterdam Vo TIET BINNENGASTHUIS HET SCHOONSTE GESCHENK l VOOR UW KINDEREN ? M^STUDIEBEURS VAN OLVEH ZIJ GEEFT KENNIS AANZIEN WELVAART T ONDERLINGE LEVENSVERZEKERING VAN EIGEN HULP DEN HAAG BIJKANTOOR-BATAVIA-VOORRJJ ZUID B AU'S OLIJF OLIE Onontbeerlijk bij dj bereiding van slaatjes, mayonaises, enz. in blikken van l en 15 kilo Prijs voor particulieren f 2.- en ff 27.50 Voor H.H. Winkeliers ruime verdiensten IMPORTEURS: H.V. HOOGEWERFF, CHABOT & VISSER'S WIJNHANDEL DEN HAAG ROTTERDAM ARNHEM GERARD B. RIJKE Jr. BINNEN ARCHITECTUUR KEIZERSGRACHT 559 - Telef. 30559 Complete Meubileering V l CTO R l A-WATER Opwekkend en gezond OBERIAHHSTEIN Natuurlijk Bronwater