DE fjROENE AMSTERDAMMER VA OVEMBER 1930 Bij den schepper van Variét door L. J. Jordaan MEN kan zich een gelukkiger situatie denken, dan juist de huidige, waarin het weinig geslaagde Zwei Weiten" gedraaid wordt om Dupont te ontmoeten. Maar tenslotte is het niet *en gevierd meesterlijk" speler, die hier gefêteerd ?wordt, maar de door het puhliek nog veelal bot ?genegeerde regisseur en tenslotte is dit feit ?opzichzelf zoo verheugend, dat ik gaarne van de gelegenheid gebruik maak, den schepper van -?Variété" te ontmoeten. Ik tref hem tusschen het bad, waarin hij het atof van de reis afspoelde, en de feestelijke lunch, die hem straks zal worden aangeboden gezegend met al de hinderlijke en vermoeiende opmerk zaamheid, welke een filmberoemdheid ten deel valt. Het belooft geen succes te worden, zijn lijfelijke verschijning aanstonds voor een nieuwsgierig publiek, dat wanneer het geen Beeldschoonheid" wordt gepresenteerd, volgens de traditie der film toch op zijn minst een knap" of interessant" sujet wenscht te zien. Een groote, nog jonge man, met een allergewoonst gezicht en een zekere nerveuse tic in den linkerarm. Verder geen fil mische opzienbarendheden. A. E. Dupont. Wij robken sigaretten en monsteren elkaar, "voor de aanval begint. Ik zal hem niet vermoeien met bijzonderheden omtrent carrière en levensloop dat zal in de dagblad-interviews in extenso gepubliceerd worden. Maar toch branden mij «enige vragen op het gemoed, welke ik den merkwaardigen man, die den leeuw Jannings wist te temmen en uit het meest afgezaagde en allerbanaalste circusthema nog een kunstwerk van den eersten rang kon scheppen, wil stellen. Wij leven in een crisistijd" begin ik voor zichtig een tijd, waarin de groote vraag: wie praematuur is, de regisseur of de acteur, buitengewoon Smalfilm-Amateur-Kinematografie onder Kino-technische leiding van Joris Ivens Vraagt brochures en demonstraties CAPI 115 KALVERSTRAAT Amsterdam C. BC CAPI ? kkundlga raad «n voorlichting. dringend en actueel is. Mag ik hieromtrent uw meening vernemen?" Praematuur is naar mijn meening hoe zou het anders kunnen? de regisseur. Hij is per slot van rekening het intellectueele centrum, van waar uit de film ontstaat en de vraag, wat hij van zijn sujetten weet te maken beslist over het artistieke 'ot van de film." Levert dat niet dikwijls moeilijkheden op met beroepsacteurs en speciaal met spelers van naam?" Ongetwijfeld. Het is vaak een kwestie van tact en doorzicht.... dikwijls ook van wil. Een eerste vereischte is de persoonlijke ijdelheid der spelers de vraag of zij veel en belangrijk werk te doen krijgen of zij genoeg op den voorgrond treden e.d. vooraf den kop in te drukken. Veel hangt daarbij af van de intelligentie der sujetten en hun geestdrift om tot een artistiek geheel mee te werken. Overigens deel ik het standpunt der Russen, dat ruw materiaal" oftewel niet-beroepsacteurs de voorkeur verdienen geenszins. Voor hun speciale werkwijze en in hun omstandigheden gaat dat zeker op maar wij westerlingen, zijn voorloopig nog op den professional aangewezen, om duizend redenen en ik aarzel niet te zeggen, dat het van ons afhangt, wat wij met de spelers bereiken." Is het onjuist gezien, dat Jannings in uw werk Variété" onder een bijzonder strenge discipline stond veel meer, dan bijv. in de daaropvolgende film Faust" van Murnau het geval was? En heb ik het mis, wanneer ik van de veronderstelling uitga dat hij in dit werk zijn grootste hoogte bereikte, omdat hij door u gegeven werd in een karakter, dat het meest met zijn eigen aard en wezen strook te?" Toch niet u heeft gelijk; ik heb Jannings tot veel moeten bewegen, waarin hij weinig zin had en waartegen hij zich ook wel heftig verzette al moet ik er aanstonds bijvoegen, dat Murnau in zooverre in een veel ongunstiger conditie ver keerde, waar Jannings door zijn groot succes in Variété" er niet juist handelbaarder op was geworden. Verder klopt het, wanneer u zegt, dat ik uit Jannings zooveel mogelijk den mensch-zelf te voorschijn heb trachten te halen." Een andere vraag: Stond u, die als journalist uit zulk een geheel ander millieu kwam, aanvan kelijk niet zeer vreemd tegenover het filmbedrijf?" Misschien niet zoo vreemd als u denkt. Ik had een belangrijke carrière als scenario-schrijver achter den rug en het is mijn overtuiging, dat dit dikwijls onderschatte onderdeel der filmische conceptie, een belangrijken grondslag legt voor den regisseurs loopbaan. In den tijd, dat ik mijn eerste detective films maakte met Max Landa als ,,Joe Deebs", kwam mij die ervaring als scenarist wonderwel te stade. Niet alleen om de prestaties, welke in dien ouden tijd gevergd werden (ik maakte toen zes films per winter, waarvoor ik 's zomers de manu scripten schreef !) maar ook wel degelijk vanwege den kijk, die het scenarioschrijven op den bouw en mogelijkheden van de film geeft. Als ik dien kijk op de beteekenis van het scenario niet had. zou ik nooit Variété" hebben durven doordrijven tegen den wil van velen in speciaal tegen dien van Jannings, die vreesde, dat hij met zijn gezette, bonhomme figuur als de acrobaat Bosz een dave rende en ridicule mislukking zou worden." Nog n vraag: Wat denkt gij van Amerika en de klankfilm?" Men zoekt, waarde heer. men zoekt ! Uit tien mislukkingen wordt wellicht n geval van blijvende waarde geboren wij moeten geduld hebben. Kn wat Amerika betreft ik zou een scherpe scheiding willen maken tusschen het moderne Hollywood en dat uit de voorbije perioden. In den tijd, dien ik in Amerika doorbracht, kon ik mij met den daar heerschenden geest absoluut niet vereenigen. Gegeven het feit,"dat een eerste film in het bedrijf altijd een mislukking mag zijn en het ook veelal is, zag ik toch al heel spoedig in, dat ik voor de Amerikaansche werkwijze en opvattingen niet geschikt was. D.w.z. voor de opvattingen van dien tijd. Wrant het moet mij van het hart, dat sindsdien de Amerikaansche film een merkwaardige metamor fose ten goede heeft doorgemaakt hetgeen ik voor geen gering deel toeschrijf aan het innige SIGAREN voor "HEM"? Koopt dan WANT hij zou die zelf ook koopen contact der laatste jaren tusschen Hollywood en Neu-Babelsberg. Overigens geloof ik absoluut in de toekomst der klankfilm, zooals u trouwens duidelijk kan zijn, uit mijn jongste films. Heeft u mijn laatste werken gezien?" Ik voel de fatale vraag naderen en zeg ont wijkend: Atlantic beviel mij buitengewoon en van uw nieuwste film Menschen im Kafig" hoor ik zeer veel goeds." ,.Ja maar Zwei Weiten"?" Ik kan er niet meer omheen. En ik zeg zoo voor zichtig mogelijk, hoezeer mij dit laatste werk een teleurstelling was. Dupont lacht royaal. Misschien staan we er te dicht op en kan een definitieve waar debepaling eerst over eenige jaren gegeven worden. Ik voor mij, zou er nog geen oordeel over durven vellen maar ziet u, ik ben cenigszins partij in dezen !" Men komt Dupont waarschuwen hij moet zich gereed maken voor de plechtige lunch en de radiospeech en de huldiging in het theater en al de zaligheden die het métier van beroemdheid aan kleven. Met een lichten zucht staat hij op en ik verbeeld mij, dat hij een weemoedigen blik werpt op de blocnotes, die ik in mijn zak steek. . . . het symbool van zijn oude, vrije beroep .' Ik wensch hem sterkte en hij ziet mij een oogenblik nadenkend aan. alvorens den weg te gaan der Janningsen, der Torn Mix'en en der Dagover's. Dan wendt hij zich met een ruk om: ,,Also los !" Nieuwe uitgaven ,,De ticee Visschers ran de rijj Sluizen^ door Charles Jïr i enen, geïllustreerd door J. G. Kesler. Uitgave Gebr. Kluitman Alkmaar. Het verhaal speelt om twee jongens, waarvan n soms wat al te braaf aandoet eti daardoor onnatuurlijk is. We leeren er een onderwijzer in kennen, die ook al een uitzondering is en een guitigen veldwachter, die eigenlijk niets lijkt op den dorpsveldwachter, zooals men dien gemeenlijk aantreft. Ken jongen van tien jaar zal zich wel goed amu seeren met dit boek. voor een van veertien is het te weinig spannend en t" braaf. KMMY B.?B. J. B, BENNER 6 ZOON | P' I t l A.W (Jrl AJN IJClLl HÖFLJiVEBANCIEKS B DEN HAAG 97 NOORDEINDE l GEVESTIGD 1SS1