B t: oman van RICARDO GUIRALDES [s een van de mooiste boeken ;Vvelke in de laatste jaren versche nen zijn. Het verkreeg den grooten Argentijnschen staatsprijs van 30.000 Gulden. Weldra zal dit meesterwerk voor het Nederlandsche publiek toe gankelijk zijn in een zorgvuldig bewerkte vertaling van J. SLAUERHOFF en R. SCHREUDER TEEKENT THANS REEDS BIJ UWEN BOEKHANDELAAR IN Ofschoon Don Segundo Sombra" in alle opzichten een litterair meesterwerk is, is het toch niet een zwaarwichtige of moeilijk leesbare roman. Ieder kind in Argentini leent dit boek; het heeft er de populariteit van de sprookjes van Andersen. Maar het Is niet alleen voor de Argentijnen bestemd : ieder die gevoelig is voor groote en eenvou dige schoonheid, zal Don Segundo Sombra lezen en herlezen. Uit de Inleiding van J. Slauerhoff: De held van dit boek is een oude Gaucho, Don Segundo Sombra. De verteller is een verstooten bastaard, die door hem opgevoed wordt, ook tot gaucho, en tot mensch, een mensch zooals hij in de steppe a is : ruw, eenvoudig, edel moedig, en door de ongeraffineerde listen van een gewoon soort china (mulattin) nog in de luren gelegd. En Ricardo werd een Gaucho, bijna zoo goed als Don Segundo, bezat dertig paarden, en men had geen veedrijver liever dan hem. $?"? En hij zette de traditie der gaucho's voort, die de pampa tot vaderland hebben en de steden versmaden. Neen het zou te mooi zijn. Ricardo wordt erkend door zijn stervenden vader die bij zijn leven hem had ontkend, en wettig «rfgenaam van een onmetelijk vermogen. Zoo gaat het in de boeken. Don Segundo, de gaucho met het edele hart, het verstand groot als de natuur van zi/n land, dat geen letters maar wolken en verten leest, blijft nog een tijdje bij zijn pupil in wat voor hem het centrum der beschaving is: een groote geordende estancia met een steenen hoofdgebouw; maar het "verveelt hem natuurlijk. En op een avond gaat hij weg. Ricardo ziet hem gaan in zijn jjrove poncho met zijn varkensleeren gordel ?om, op zijn groot paard. Op een heuvelrug staat hij even stil. De avondzon werpt een onmetelijken schaduw over de duister Wordende pampa. Dan verdwijnt hij. En zoo zal eens de laatste gaucho voorgoed verdwijnen uit de pampa die hem, rechtens ruiterkunst, behoorde. En Ricardo gaat terug naar zijn' estancia : geen gaucho meer, maar een rijk grond bezitter die zich diep-rampzalig voelt en graag zou willen ruilen met hem die straks slaapt op zijn zadel tegen een boomstam aan. Dit einde is symbolisch voor den omme keer die ook daar in het wilde land plaats grijpt. Straks is Argentiniëeen landbouwen veeteeltland, geordend en veeluitvoerend. Le temps héroïque des Gauchos est passé. * Het mooie algemeen menschelijke van het boek is de verhouding tusschen den verschoppeling Ricardo, brutaal maar lief hebbend en zijn voogd Don Segundo die zich over hem ontfermt als hij weggetrapt is en ziet wat er in het schoffie zit. Dit thema is overbekend uit de Kleine Johannes en Merijntje, en het is nooit uit geput. Maar hier, in deze wildernis, in de gevaren en ontberingen van het ruiterleven die een kind deelt met een ouden man, dapper, wijs, weemoedig, trotsch slechts op zijn armoede en vrijheid, krijgt het onge kende proporties die zijn teederheid nog verdiepen en er waarlijk een verhaal van een groote tijd voor alle tijden van maken. Want, de afmetingen van de omgeving hebben invloed op de karakters. Het zieleleven is geen autonoom gebied. Het maakt m.i. wél de grootheid van een boek uit, dat het speelt in een wereldstad, een woestijn, de oceaan, of het poolgebied, en niet in een Hollandsch binnenhuisje, een stil stadje of een meer van Locarno of Killarney. Het eischt meer van den schrijver : het doet zijn boek onvermijdelijk mislukken als zijn gestalten in proporties achterblijven bij dezen absoluten achtergrond. En de pampa's zijn wel het grootste gebied dat men zich op aarde denken kan. Geen bergland haalt er bij -, dat heeft toch beperkte horizonnen, en de hoogste toppen geven door hun steilte een te zeer toege spitst isolement. De pampa's in hun oneindigheid, vaak ook golvend en steeds van kleur verschie tend, hebben maar n equivalent op aarde, maarniet op de vaste : dat is de oceaan,die ook geen grenzen kent. Zoo is het dan ook geen toeva', dat er maar n boek bestaat, dat met Don RICARDO GUIRALDES als gaucho Segundo Sombra" vergeleken kan worden, en dat is[ Moby Dick", het epos van de walvischvangst. Evenals daarin : n de eenzaamheid van de groote Oceaan, n de onderdeden van de techniek over de jacht op dit ontzagelijkst waterwild, vormen een sterksmakende verbinding, waarvan alleen de sterken de dronkenschap kunnen beproeven. Zoo zijn in Don Segundo Sombra" de eenzaamheid van de pampa's n de vak kundige bijzonderheden van het veehoudersbedrijf ineengesmolten. De jacht op een walvisch, en een rodeo" : de beschrijving van het ongelooflijk feit dat een twintigtal ruiters zesduizend stuks wild vee uit alle hemelstreken bijeendrijven en vormen tot een kudde, een willooze massa, die gehoorzaamt aan hun wil en gedwee de richting ingaat, die hun paarden aangeven, hetzij de slachtplaats, hetzij de weide of 't moeras, staan mijns inziens gelijk. Daarnaast is de walvischjacht een mis schien gevaarlijker, maar zeker niet impo santer avontuur. Men beweert, dat tegenwoordig zou be staan een weerzin tegen de cultuur, een verlangen naar terugkeer tot primitieve toestanden. De roep van Rousseau : terug naar de natuur" zou weer worden gehoord, met nog meer klem dan in de 18de eeuw. Ik heb er niet veel van gemerkt. Men ziet gaarne eilanden in de Zuidzee, hoog landen van Pamir en oerwouden ; maar dan in de bioscoop. De cultuurvliedenden kunnen zich beter laven aan Don Segundo Sombra". De Pampa's zijn ongerept als het paradijs, ja, als het paradijs voor Eva's komst. * Dit boek is als een herademing na de lezing van de onafzienbare reeks duffe familieromans waarmede tegenwoordig het lezend publiek vergiftigd wordt. HET GESCHIKTSTE GESCHENK VOOR KERSTMIS Prijs, in linnen stempelband fl. 4.90 Ingenaaid fl. 3.90 A. A. M. STOLS - UITGEVER MAASTRICHT