DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 DECEMBER 1930 No. 2792 f. SPREEKZAAL EVIUNIS .Dr. van Raaltc en E vinnis HET komt bij de propaganda voor nieuwe producten wel voor dat men, om de aandacht ?van het publiek te trekken, iemand engageert die steeds en overal daartegen in woord en geschrift te velde trekt. Velen, die het artikel van Dr. v. Raalte gelezen hebben in het nummer van De Groene" van verleden week, hebben mij gevraagd of Dr. v. Kaalte in dezen zin iets met de Cristallo te maken heeft. Dat is inderdaad niet het geval, maar het heeft er allen schijn van, gezien het geschrijf van Dr. v. Raalte eerst in een maandblad, thans in uw geacht weekblad en weldra natuurlijk in een dagblad! Dr. v. Raalte denkt blijkbaar, dat hij met leeken te doen heeft, die nu eens zijn voorlichting noodig hebben op het gebied der vitamineleer en gaat dan probeeren Eviunis een kopje kleiner te maken, Onderwijl hij de loftrompet steekt voor de D. - tamine-praeparaten van Organon en Philips?Van Houten. Nu kan dat ons niet regardeeren, daar deze producten als zuivere pharmaceutische praéparaten, die alleen bij apothekers via den geneesheer te betrekken zijn of behooren te zijn, niets uitstaande hebben met het principe der Eviunis-levensmiddelen. *) Wat beoogt nu de eviuniseering van levens middelen ? Prof. van Leersum heeft het zoo juist gezegd en dit dringt in de geheele wereld als groot voedings probleem ook tot de groote massa steeds meer door: dat de industrieele levensmiddelen, die door het industrieproces zeer aan voedingswaarde hebben ingeboet, een steeds meer ontstellende plaats op onzen dagelijkschen disch gaan innemen." Hij noemt dan een aantal voedingsmiddelen op, o.a. meel voor de broodbereiding. De eviuni8eering".heeft nu ten doel dit voedingsmanco op te heffen en dat zij daarin geslaagd is, blijkt uit de snelle verbreiding der Eviunisgedachte over bijna geheel Europa en spoedig ook Amerika en uit het feit, dat groote industrieën, die heusch niet over n nacht ijs gaan, zich op de eviuni seering hunner producten hebben toegelegd, na tuurlijk zeer tot spijt van de concurrenten en de kat-uit-den-boom-kijkers". Door de in de voorname vaklitteratuur vermelde resultaten, zoo wel in laboratoria, klinieken, sanatoria, als bij z.g. sportarztliche" onderzoe kingen met Eviunis levensmiddelen behaald, staat de groote waarde van Eviunis onomstootelijk vast. Dit alles hier te citeeren heeft geen zin. Maar dat ook wijlen Prof. Eijkman dat inzag, blijkt uit een schrijven van dezen wereldvermaardeu geleerde, dd. 8 April 1930, waarin hij zegt: Gezien de overeenstemmende verklaringen van een aantal deskundigen, als Prof. Backman, Prof. Bleyer, Prof. Fischler, Madame Randoin, Prof. v. Wendt, omtrent het gehalte aan vitamines van Eviunis, ben ik van meening, dat u geheel verantwoord is om levensmiddelen-industrieën daarvoor te interesseeren." Het lijkt ons veiliger ons aan deze meening te houden, dan aan die van Dr. v. Raalte. Zoo is dan eindelijk het Eviunis-wittebrood verschenen, tot in de verste uithoeken van ons land. Wij hadden gedacht, dat dit nu juist een aangename St. Nicolaas verrassing voor Dr. v. Raalte was. Jarenlang vraagt hij, en zeer terecht, om verpakt *) Als nuchtere Hollander vraagt men zich het volgende onwillekeurig af: Er wordt te Oss in N. Brabant verleden jaar onder groote wetenschappelijke belangstelling een fabriek geopend Or ganon", die uit de onmetelijke voorraad slachtafvallen der Exportslagerijen van Zwanenberg o.a, zeer goede D. vitaminepraeparaten gaat maken en wel in zulk een hoe veelheid, dat daarmede de rachitis in de geheele wereld bestreden zou kunnen worden. Gezien het aantal en gehalte der wetenschappelijke medewerkers van Organon zou men nu denken, dat daar in Oss op dit gebied de Steen der wijzen gevonden was. Blijkbaar niet, want anders begrijpt men niet, waorom Philips en van Houten plotseling de wereld verblijden met zeer smakelijke, hoewel een beetje prijzige z.g. bestraalde flikjes, eveneens gelanceerd met na men van bekende geleerden ^hoewel weer andere als in Oss). Wij zagen deze tenminste vermeld op het wikkelpapiertje i(i de flikjesverpakking. Deze flikjes dienen ook voor Rachitis-bestrijding, doordat zij D. vitamine bevatten en zijn eveneens van zeer goede hoedanigheid. Weldra neemt D.vitamen een eervolle plaats in op onze exportlijst naast gloeilampen, cacou, margarine, bacon, etc. Dat Organon het optreden van van Houten-Philips na tuurlijk niets prettig vindt, is te begrijpen en de eerste voorpost-gevechten tusschen de afvallers" en de btstralers" hebben reeds plaats gehad. (Zie artikel Dr. Tausk: Rachitis behandeling met D.vitaminen" in liet Ned. Tijd schrift voor Geneeskunde van 13 Nov. 1930). Het bazuingeschal van Dr. v. Raalte voor deze D. vita mine-industrie noopte ons, tot beter begrip van het geheel, tot deze uiteenzetting. brood, wel wetende dat dat verpakken alleen maar op groote schaal mogelijk is, met een als merkartikel" in den handel gebracht brood. Nu het er is, het Eviunis-wittebrood, dat eerstens smakelijker is en langer versch blijft, volgens menschen van de praktijk en tallooze verklaringen van consumenten, dat ten tweede veel voedzamer is (zie boven) en bovendien verpakt, fulmineert hij als een baarlijke Jupiter tonans tegen het verschijnen daarvan: wie man 's macht, macht man 's falsch" zeggen onze Duitsche vrienden. Geachte Redactie, wij zeggen u namens de Cristallo S.A. te Thusis dank voor de verleende gastvrijheid en noodigen u uit, wanneer gij dezen winter naar de Engadin, Arosa of Davos mocht gaan, even in Thusis uit te stappen om de fabricatie van Eviunis te bezichtigen. Mr. CH. E. JACOBS Namens de Cristallo S.A. te Thusis. Vitaminen en Eviunis De Nederlandsche vertegenwoordiger der Cristallo S.A. te Thusis vroeg mij, of ik ook aanleiding zou kunnen vinden, te reageeren op het artikel van Dr. A. v. Raalte over Vitaminen, de vorige week in dit weekblad verschenen. Ik heb de gebruikelijke aarzeling overwonnen, vooral omdat de Heer van Raalte mij, zij 't ook zonder mijn naam te noemen, in zijn betoog heeft betrokken. Hij schrijft n.l. dat in de advertentie-campagne voor Eviunis-houdende voedingsmiddelen de namen van mannen van wetenschap worden misbruikt. Een van die misbruikte" namea is de mijne. Ik ben uiterst gevoelig voor de ridderlijke wijze, waarop de heer van Raalte zich opwerpt als beschermer van mijn naam, al acht ik mijzelf daartoe voldoende in staat. Zoodra ik den titel van het bewuste artikel had gelezen: Vitaminen, door Dr. A. van Raalte", wist ik al hoe laat het was. Immers, toen de redactie van De Groene" Dr. van Raalte verzocht, zijn meening te zeggen over de tegenwoordig in ons land aangeprezen vitamine-preparaten, toen is zij bij den duivel te biecht gegaan. (Tk verzoek den heer van Raalte, deze uitdrukking slechts in den gebruikelijken overdrachtelij ken zin op te vatten ! De keeren, dat ik het voorrecht had, hem te ont moeten, heb ik niets duivelachtigs aan hem be speurd. Maar zoowel in de politiek als in de weten schap komt het soms voor, dat personen, die elkaar overigens ten volle waardeeren, den degen moeten kruisen). Ik wist dan reeds bij voorbaat, dat de heer van Raalte deze gelegenheid wederom zou aan grijpen, tegen Eviunis" en Eviunis-levensmidde len te velde te trekken en allicht een waardeerend woord zou overhebben voor de van HoutenPhilips chocolaadjes 1) en de Organen-producten. En zoo is het ook uitgekomen. Misschien mag ik, om misverstand te voor komen, even vertellen, hoe ik met den fabrikant van Eviunis in aanraking ben gekomen. Wanneer men als vast medewerker van een groot dagblad (i.c. De Telegraaf") de eer heeft, tot de voorlich ters der openbare meening te behooren, moet men zorgen, op-de hoogte te blijven. Toen er nu in ons land reclame voor Eviunis werd gemaakt en deze wetenschappelijk gesteund werd door een reeks onderzoekers van den eersten rang, wier reputatie de' heer va.n Raalte niet zal wagen aan te tasten, toen was een uitnoodiging van de Eviunisfabriek te Thusis (Zwitserland) om het bedrijf in oogenschouw te komen nemen, mij niet onwel kom. Ik heb toen twee dagen in de fabriek rondge keken, heb het fabricage-proces in alle onderdeelen in oogenschouw genomen, heb kunnen vaststellen welk een ernstige wetenschappelijke controle er in het fabrieks-laboratorium plaats heeft, en ik schreef toen dat, op grond van wat ik gezien had en op grond van het eenstemmig oordeel van. vooraanstaande wetenschappelijke onder zoekers, naar mijn meen ing een proef in 't groot mot E viurüs-voedingsmiddelen gewettigd was. IJr. van Raalte heeft echter gemeend (hoewel ook het oordeel van Prof. Buitendijk te Groningen gunstig' luidde) eerst nog een onderzoek te moeten opdragen aan het Nederlandsch Instituut voor Volksvoeding. (?Sie sprechen ein grosses wort gelassen aus"), waarvan Prof v. Leersum direc teur is. liet oordeel luidde ongunstig (het eerste !) en de heer van Raalte is niet in gebreke gebleven, hier van den volke kond te doen, alsof daarmee nu aan de geheele reeks van gunstige beoordeelingert opeens de nek was omgedraaid. Nu moet ik even uit de school klappen. Toen het tweemanschap v. Leersum?v. Raalte met zijn vonnis voor den dag kwam, was de N.V. Meelfabrieken der Nederlandsche Bakkerij te Rotter dam juist in onderhandeling over een contract tot levering van Eviunis ten behoeve van het Nederlandsche Bakkerijbedrijf. De directie vroeg mij toen, alvorens de overeenkomst aan te gaan.. wat ik van het onderzoek uit het Instituut voor Volksvoeding dacht. Ik heb daarop geantwoord en ik herhaal zulks hierbij openlijk dat ik aan dat onderzoek niet de minste waarde toeken. Wat zou de heer van Raalte, die op het gebied van warenkeuring toch geen vreemdeling is, wel zeggen van een directeur van een Keuringsdienst. die bij een particulier aan huis een melkmonster uit een pannetje en een watermonster uit een lampetkan zou nemen, en indien de kwaliteit te wenschen overliet, daarvoor den melkleverancier of het waterleidingbedrijf verantwoordelijk zou stellen ? Het oordeel zou vernietigend luiden. Welmi_ aan een dergelijke handelwijze hebben de heeren van Raalte en van Leersum zich schuldig gemaakt. Van eene monsternamo volgens de gebruikelijke regelen en uit een haar bekende bron is aan de Eviunis-fabriek niets bekend. Zij heeft dan ook het volste recht, voor de resultaten van zulk een onderzoek elke verantwoordelijkheid van zich te werpen. Er gebeuren tegenwoordig onverkwikkelijke dingen, sedert de Eviunis ter markt is verschenen. Het preparaat schijnt op sommigen te werken al&een roode lap op een stier. Zijn er soms eoncurreerende belanghebbenden aan het werk? Er loopen tegenwoordig agenten rond van bakkerijen, die gén Eviunisbrood verkoopen, om aan de klanten te vertellen dat het niks is" (zie van Leersum?van Raalte) en dat ook Prof. Buijtendijk er niets van hebben moet. En nu moet men weten. dat juist de laatste een dergenen is. die een gunstig rapport heeft uitgebracht ! Ik heb indertijd een eerlijke proef met Eviunisvoedingsmiddelen bij het Nederlandsch publiek aanbevolen. Of die proef slaagt, hebben wij af te wachten. Van wetenschappelijke bestrijders, /.uuwel als van concurrenten, mag men echter in 'Ie eerste plaats ..fair phiy" verwachten. Prof. Dr. J. (i. SLKESWUK liet practische nut van liviuuiDr. van liaalte heeft gemeend een publiek belang te dienen dooi' een aanval te richten tegen de eviuniseering \<°n voedingsmiddelen, een procédé, dat volgens zijn meen ing een aanzienlijke verbetering van onze volksvoeding /.al geven. Het valt moeilijk aan te nemen, dat. Dr. v. Lianlic grondig kennis heeft genomen van hetgeen daaros elin het buitenland door geleerden van naam is gepubliceerd. Het ligt niet in mijn bedoeling op dit punt nader in te gaan, daar de weinig' zeggende argumenten gemakkelijk kunnen worden weerlegd door de resultaten van bovengenoemde geleerde;]. die op vitaminen- en stofwisselmgsgebied een wereldnaam hebben. Uit vele noem ik slechts die van Randion, von Wendt. Asher. etc. Zal de deskundige lezer zich dus niet \ an de wijs laten brengen, mogelijk is zulks wel het geval bij den belangstellenden buitenstaander, liet komt mij daarom nuttig voor reeds thans een en ander mede te deelen betreffend de waarde van liet Eviunis voor de dagelijksche praktijk van hel leven. Er was voor mij als kinderarts, die dagelijks in aanraking komt met de voedingsproblemen bij het jonge kind. alleszins reden na te gaan of inderdaad Eviunis het waardevolle preparaat is, zooals de litteratuur waarschijnlijk maakte. Het spreekt wel van zelf, dat ik alvorens tot een practische toepassing over te gaan, allevcevst het oordeel vroeg van mijn hooggeachten leermeester, Prof. Eykinan, die de moeite had genomen met de hem eigen nauwkeurigheid kennis te nemen van hef lijvig dossier, dat reeds over Eviunis is gepubli ceerd. 1) De heer v. R. vindt liet Eviunisbrood duur. Zijn die chocolaadjes a 133/1 cent per flikje dat soms niet? Daar heeft men 'n heel Eviunisbrood voor en dan nog verpakt, wat den hygiënist van Raalte tocli uiterst welkom moet zijn. GARDE-MEUBLES DEN HAAG BATENBURG & FOLMER HUIJGENSPARK Z 2, TEL. 1103O Billijke Tarieven-Verzorging?Garantie