No. 2793 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 DECEMBER 1930 \t De Pornografische Rijkscommissie door J. Greshoff Onjuiste samenstelling Mr. J. DONNEK heeft een circulaire opge steld, waarin hij voorschriften geeft voor don strijd tegen de pornographie. Tevens is bij ministerieele beschikking van 19 November een commissie van deskundigen op dit gebied ingesteld, welke tot taak krijgt om de overheden van advies te dienen. Wanneer ik dit nuchtere bericht lees, dan drin gen zich plotseling tal van vragen aan mij op, en begin ik ook te vreezen dat dit alles een bron van eindeloos misverstand gaat worden. Wat is pornographie? Waar houdt de kunst op en begint de porno graphie ? Daar zit de kneep ! Het door Mr. Donner aan gevoerde probleem staat in direct en nauw ver band met essentieele vraagstukken der kunst. M et zou dus logisch, rechtvaardig en nuttig geweest zijn, indien in die commissie-van-advies eenige kunstenaars benoemd waren. Maar dit heeft men angstvallig vermeden, omdat men natuurlijk in de milieu's waarin Mr. J. Donner evolueert doodsbenauwd is voor de competentie en de vrije geest der kunstenaars. Veel liever liet men de beoordeeling van deze met de kunst verbonden verschijnselen over aan rechtsgeleerden en schoolmeesters van verschillende graden. Hola. ... er is een letterkundige" in de com missie. Dat is waar ook ! Een der sieraden onzer letterkunde, een onzer edelste grootmeesters: de heer D. Wouters uit Zeist. Schilders kwamen vooral niet in aanmerking, omdat die allemaal, zonder uitzondering, wel eens een ontkleede dame nageteekend hebben, en dus niet onpartijdig meer kunnen zijn. Weg met de schilders, de vuilbaarden. De heer D. Wouters, prozaïst uit Zeist, met zijn medeleden, moet dus uitmaken wat pornographie en wat kunst is. Ik ken de heer D. Wouters uit Zeist niet, maar ik vrees, dat hij nooit de pornographische" litteratuur grondig bestudeerd heeft. Ik vrees" is eigenlijk het goede woord niet. Ik zou moeten zeggen ik hoop", ik hoop het voor hemzelf en de zijnen. En zijn openbare persoonlijk heid geeft ook geen waarborgen voor zijn inzichten in kunst. Ik heb zoo'n vermoeden dat de heele commissie en bloc niet weet wat pornographie is, noch ooit echte doorgewinterde pornographie gelezen heeft en dat de commissie met uit zondering van prof. Hudig geen flauwe notie van kunst bezit. Men zou de heeren willen examineeren ! Erotische houtsneden der Japansche grootmees ters, etsen van Rops, litho's van Vertes.... kunst of ? Erotische sonnetten van Malherbe, manteltexten van Verlaine, van Pierre Louys. . . . kunst óf ? Is Si Ie grain ne meurt" (Gide) of Le Dieu des Corps" (Romains), hooge litteratuur of prik kellitteratuur ? En de populaire handboekjes van Dr. Van de Velde, hoe staat het daarmede? En dan al die naaktheden van al die moderne schilders, die er geen doekjes omwinden of voor hangen. . . . Hier raken wij al dadelijk aan de netelige capillaire quaestie. En ik zou willen vragen: hoe staat de commissie tegenover de natuurlijke stoffeering van den mensch? Zoo kunnen wij wel doorgaan met vragen. Het DE SUIKERRESTRICTIE Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Johan Braakensiek CHADBOURNE VAN AALST (Deze voorslag was goed in het oog van Pharao en al zijn dienaren; zoo zal die mondvoorraad den lande opgespaard blijven. Genesis). zou een ridicule geschiedenis zijn, indien het per slot van rekening niet weer een verkapte aanval op de vrije uiting was. Dat men zwijnderij verbiedt is natuurlijk opperbest. Maar de echte, goede, gegarandeerde pornographie is zoo kostbaar dat zij niet in handen van het groote publiek en niet in handen van de commissie komt, en maar heel hél zelden, bij toeval, in handen van de politie. Dit genre treft men hier niet. Tegen vieze briefkaarten, boekjes, blaadjes en ander fraais is men altijd met succes tekeer gegaan. Daar zijn tot nu toe geen commissies bij noodig geweest en zijn ook in den vervolge geen commissies bij noodig. Het is duidelijk en evident een aanslag gewor den op de kunst, altijd een doorn in het oog van Mr. J. Donner's partijgenooten. Hoe dit alles ook zij: in leder geval is de samen stelling der commissie onjuist. De bekwaamheden en bevoegdheden der commissieleden, die niemand in twijfel zal durven trekken, liggen elders dan op de aan elkaar grenzende gebieden van kunst en pornographie. Kunstenaars behooren te beoordeelen of werken wel of niet tot de kunst behooren. Zij zijn de eenigen die het kunnen. Zij zijn de nigen die er direct belang bij hebben om juiste, recht schapen onderscheiding te maken; om te verde digen en te verwerpen. Mr. J. Donner die de kunst uitleverde aan een stel ambtenaren en den litterator D. Wouters uit Zeist; die de mogelijkheid schiep, dat door een onbevoegde commissie een dwingend oordeel over kunstwerken kan worden uitgesproken, heeft een daad gedaan, welke zoo positief mogelijk tegen het artistieke leven in Nederland en tegen onze geestelijke vrijheden gericht is. Ik ben zoo gewend aan kwaadwillige misver standen, dat ik niet eindigen kan zonder nog eens nadrukkelijk vast te stellen dat dit stukje niet dient om de pornographie te verdedigen, maar uitsluitend om de wijze waarop men haar bestrijdt te laken en om het middel dat men koos te, verwerpen. Nieuwe Uitgaven Historische s<-7iets van de Nederlandsehe letterkunde roor sehoolijebruik en Iwofdacicstwlie, door Prof. Dr. (!. X. de Vooys. Veertiende herziene druk. Uitgave van J. B. Wolters, (ironingen?Den Haag. A. Sparenburg. De Bijbel, gelezen door een nuchter mensch. Critische beschouwing der gere formeerde leer. Uitgave van de Hollandia Drukkerij te Baarn. C. Hache, Choses de France. Uitgave van W. J. Thieme te Zutphen. Ir. W. Harmsen e. i., Hoe maak ik m'n eigen rad io-ont ram/station, zoowel voor korte als voor lange ijol j ontvangst. Vijfde, geheel gewijzigde druk, met 21 afbeeldingen. N.V. Uitg. Mij. Kosmos" Am sterdam. Ir. J. A. Pennink, Het boek der Elecirischc Wonderen. Uitgave W. J. Thieme &(.'ie., Zutphen. J. A. Lieshout, De belijdenissen van den H, Au/iustinus. Uitgave: Wereldbibliotheek, Am sterdam. «v«V~tVf*Y...<V. tt»* 1 V^^