Historisch Archief 1877-1940
Wat een voorbereidingen!
vóór het souper niet, hoogstens een kop thee of een glas limonade. Het
souper was het aardigste moment van het bal, het oogenblik waarop
ieder zich het meest verheugde. Men soupeerde samen met acht of
tien anderen aan n tafeltje, maar nooit, apart met een heer. Zelfs
verloofde paren deden dat niet. Uw soupeur had recht op de eerste
wals na de pauze, die mocht men nooit aan een ander geven, maar
verder was men vrij in zijn keuze van een partner."
Wat dansten jullie eigenlijk in 1895? Hoe kon men eigenlijk dan
sen, met die lange.sleepjurken, die jullie vroeger aan hadden? Jullie
liepen toen zeker maar wat te drentelen. Ik zou tenminste niet weten
hoe je de charleston moest dansen met een sleep voor je voeten."
De charleston dansten wij dan ook niet. Het bal opende met de
polonaise, dat was een soort ommegang aan den arm van je danseur,
twee aan twee achter den ceremoniemeester aan. De volgorde der
andere dansen was vrij, een wals, een quadrille des lanciers, de cotillon,
de kruispolka en de pas de patineurs", die toen juist in de mode was
gekomen en toen voor een erg geavanceerden dans gold, waaraan alleen
de allerjongsten zich waagden. De voornaamste dans was die quadrille
des lanciers, een soort figurendans met vier paren, waarin men van
partner verwisselde; men reikte zijn danseur de hand, draaide op
33
bepaalde passen om hem heen, boog en groepeerde zich tot een volgend
figuur: chassez croisez!"; Chaine anglaise !" Alle figuren werden
in het Fransch afgeroepen en het was bepaald ergerlijk als men fouten
maakte, want dan liep de geheele dans in de war en men lachte wel,
maar was toch een beetje boos om die domheid.
De cotillon was speciaal voor de jonge meisjes de dans, die de
meeste spanning bracht. Dan gaven de cavaliers namelijk cadeaux
aan hun dames en ieder was er natuurlijk gespannen op wat het zou
wezen. Soms gaf een heer zijn dame, die hij om de een of andere
reden wilde winnen, bepaald verbluffende mooie of dure geschenken.
Dat hing natuurlijk van veel bij omstandigheden af.
De kruispolka, die kennen jullie wel, die dansen jullie nog een
enkelen keer als jullie je vroolijk wilt maken over den ouden tijd. Maar
haar mooi dansen kunnen jullie niet meer en de kruispolka verbergt
veel gratie, zooals trouwens al die vroegere dansen in de eerste plaats
gratie vergden en meer van de oplettendheid dan van de
dansvaarDe wals bijvoorbeeld
Kruispolka
digheid afhingen. Toch hield men ook van den echten dans. De wals bij
voorbeeld was het moment dat dedanslustigen, die graag meer beweging
namen en zich sneller wilden verplaatsen, in hun element kwamen.
Het zwieren van den wals, niet te vlug, niet te wild en vast op de
maat der muziek, werd vooral door de jonge meisjes verrukkelijk ge
vonden. De gezichten gingen gloeien, de oogen schitteren en de ouders
vermaakten zich hoofdschuddend over de pret van hun dochters. Op
sommige bals kwam ook de zoo genaamde boston" in de mode, de wals
in langzame driekwartsmaat, maar die werd wat te intiem gevonden,
omdat de heeren dan de gelegenheid benutten om hun dames wat
vaster in de armen te nemen. De ouderen, die als toeschouwers op
stoelen aan den wand zaten, zagen dat niet graag. De meisjeshoofden
waren zonder dat al gauw genoeg op hol gebracht.
In 1903 danste men den cakewalk, een negerdans. Wat vonden
jullie daar wel van?"
De Cakewalk? Dat was al veel later. Dat was meer een aardigheid
en die kwam nooit waarlijk in gebruik. Die werd veel meer op de
planken van de variétégedanst dan op de vloeren der danszalen. Net
als de Chahut", die we nog in de negentiger jaren hadden, een soort
verbastering van den cancan. Die werd ook alleen in de variété's
gedanst."
Nog een vraag. Waren jullie meisjes van 1895 nooit eens onfatsoen
lijk?"
Het balboekje denkt lang na. En na eenige aarzeling komt er uit:
Misschien was je moeder het dien eenen keer, toen zij op dat bal
in het boekje van Christiaan, zoo vlug als ze maar kon, achter alle
dansen haar naam zette: Mimi.... Maar Mimi is met Christiaan
getrouwd, dus was het niet onwelvoeglijk !"