Historisch Archief 1877-1940
DEZEN TIJD
i
l
nsor Jan Boon Sr.
SSCHAERT
tesaam een eenheid ? vor
men bij optelling. De
eerste manier is de
wezentlijke, zóó door lijn
of volume daarenboven
de kop, als bij de primi
tieven, in grootere ge
deelten weer wordt
saamgevat. Maar laten
wij geen theorieën hier
neerschrijven of zeker
heden constateeren de
Heer Jan Boon tee
kent op den meesten
menschen aangename
wijs een hoofd. Wij, die
niet behooren tot de
meeste menschen, zou
den niet tevree zijn met
al deze
wellevend-welwillend geteekende hoof
den, maar wij zouden
alleen als de beste hier
uit een mansportret en
nog n, gekleurd (16
en 25) een meisjesportret
en dat van een kindje
kunnen aanwijzen. Niet
zonder reden gebruikte
ik het wooid welwillend;
ik had juister nog, kun
nen schrijven, dat de
heer Jan Boon Sr. zich
steeds hoffelijk verhoudt
tegenover wat hij voor
stelt uit de natuur. Cue
merkt dit het meest bij
de bloemstukken; hij
stelt ze u voor als be
minnelijke kennissen, de
bloemen, en in de ze
kerheid, dat zij u even
eens beminnelijk zullen
toeschijnen. De kleuren
en do lijnen, die ze be
grenzen, zijn inderdaad
mondain, het beste,
meest werkelijke werkje
uit dezen groep is een
aquarel 35, van Magno
lia's.
In de schildering van
het landschap is de Heer
Jan Boon Sr. hier het
gelukkigst. Zonder ooit
een werk van diepgang
te maken, kunnen wij
vaststellen dat zijn hof
felijkheid tegenover het
James Ensor La gamme d'amour
(Kunstzaal Huinck en Scherjon)
landschap een grooteren graad van
sterkte bereikt en wordt tot
vroolijkheid, met de zuiverheid, die 't
vroolijke steeds of gemeenlijk ken
merkt. De beste schilderijen zijn
twee gezichten over een besneeuwd
dorp in Oostenrijk.
Vincent van Gogh. Een late
opmerking
Wanneer wij het werk van een
schilder goed zien, goed begrijpen
en zuiver ondergaan, dan is er veel
wat bewust is in ons. naast veel dat
latent is. Wij zijn feitelijk zoo zeer
meester van het karakter van het
werk. van den geest van den schilder
en van de verschillende schakeeringen
in de ontroering, dat \ve een
u'inirschuirinij ontvangen voor ieder werk,
dat daarbuiten ligt, en dat gezegd
wordt toch van hem te zijn. liet
verstand wil uit lust tot zoo geheeten
zekerheden wel eens te keer gaan tegen
..een eersten indruk", liet verstand
is gewoonlijk onverstandig, dat merkt
ge later. Ik heb dit gemerkt. Er was
op de Amsterdarnsche
tentoonstellingvan Vincent een zeetje uit den lateren
tijd, met de neerploffende golf, waar
voor mijn ..eerste indruk" mij waar
schuwde: dat was noch een
kleurerisemble voor Vincent noch zijn
spanning in de vormen. (Kr waren
meer onzekere Vincent's in Amster
dam !) Het was een aardig werk,
maar zonderling het bracht de roe
ring niet, die Vincent mij veroorzaakt.
Uit een bepaalden onwil, die in het
verstand ontstond, een lust niet
hyper-kritisch te zijn, heb ik later
toch dat schilderijtje aanvaard; de
waarschuwing dus verworpen. Maar
ondergrotidsch bleef de waarschu
wing door-klinken; en wat steeds ge
beurt: de klank weid van
ondergrondseh: bovengrondsch. Ik zie het
y.eetje nu als ik het eerst zag; als
zonder de roering, die Vincent mij
steeds brengt; dus als vreemd bij de
andere werken.
Neger-bokser
het zomersene open licht toe is in hem en bij
l.
k>k het avondlicht. Ook het licht waar de bokser
Jokst, waar de gamelang in gespeeld woidt; waar
exotische zanger in zingt; het licht van het
Dtieel, en van de natuur ! het licht, dat menschen
maken, en dat wat over hen rijst als een
over heuvels. . . .
f
V
Jan Boon Sr bij Kleykamp, «en Haag
bloemstukken en landschappen zijn geschilderd, de
sste portretten zijn geteekend. Dan zijn er
water; en houtsnee en ets. ... De schilder Boon Sr.
cent een mensch op een manier, die ligt tusschen
trant van Jan Veth en dien van Jan Toorop. Dat
lus eer een algemeene manier, en die, zóó zij een
eren graad van kracht maar bereikt, kan gelden
n der klassieke wijzen van het réalisme. Cle
't hoe zóó een teekenaar te keer gaat of begint,
noest beginnen. Hij begint den geheelenden kop
nt die alleen zijn de portretten hier; de kleeren
geduid met enkele lijnen, den plooienvaldus, zijn
?k gebleven) dien kop te zien zonder veel détails, zoo
>ch een gevoel hield voor den grooten vorm, of, en
is feitelijk verkeerd, als een getal détails, die »->? O UT/
Naakt