. .?."«? ft DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 DECEMBER 1930 No. 2795 f;. isi.TAALSCHUT TELEFOON llterarlscb-fragmentarlsch Huet bewees de taal geen dienst, toen hij zijn studiën in het licht zond onder den titel Lite rarische Fantasten en Kritieken. Door zijn gezag begunstigd, drong deze stun telige vorm ons taalgebied binnen. Ik heb alreeds betoogd, dat de uitgang -isch strijdig is niet den wil van onze taal. Uit eigen ondervinding weet ik dat wat haar in het oog van vreemdelingen doet gelijken op een bijspraak van het Duitsch, voor een zeer aanzienlijk deel juist in dat -isch gelegen is. Met elk nieuw maaksel op -isch en onze menschen van weten schap zijn erop verlekkerd stuwt men onze taal een stapje verder den weg van het Duitsch op; insgelijks met elke vervanging van -iek door -isch en van -air door -arisch. Populair, precair, ordinair, primair, Cellulair, veterinair en die er meer zijn, ik Wensen hen op zich zelve geenszins in bescherming te nemen. Misschien de uitgang -aarsch hun beter hebben. In elk geval hebben oude brieven om bij het Nedersch te mogen bestaan. Ook melden vrjjeljjk als vreemdelingen aan, als het ware met de mededeeling, dat zij bereid zijn, voor elk hun gelijk waardig Nederlandsch woord nederig te wijken. Die op -arisch daarentegen xjjn nieuwelingen, lomp, brutaal, bedriegelijk met hun -isch, alsof dat een Nederlandsch stempeltje op hen drukie. Maar de taal weet wel beter. Zij heeft indertijd niet voor niets barbarisch, zoodra het ontstond, wegge daan voor barbaarsch. Zij haat die lamme lengsels. Waarom tocli zou zij, de stevig gegorde, den nen uitgang -air ruilen voor een dubbelen -ar-isch, die stumperig achter het stamwoord aanzeult ? Intusschen geven wij gaarne toe, dat -arisch tot nog toe lang niet zulk een slachting heeft kunnen aanrichten onder -air als -isch het deed onder -iek. Literair heeft zich nog niet door literarisch laten verstrikken. Legendair houdt legendarisch in bedwang. Frag mentair echter moet om steun vragen tegen fragmentarisch. Parlementair handhaaft zich gemakkelijk in par lementaire regeeringsvorm en zich parlementair uitdrukken, maar wordt onder den invloed van den nieuwen onsmakelgken parlementariër lichteIqk bedreigd in parlementarische zeden en manieren. Antiquarisch is een vak term tot den boekhandel beperkt, en kan daarom geen kwaad doen aan de algemeene taal. Heeren theologen, van wie er velen met het Nederlandsch toch al op slechten voet staan, kunnen wij hun testamentarisch testamentlsch was hun niet mooi genoeg vriendschappelijk gunnen. Dan zijn wij nog opgeknapt hutje met mutje met agrarisch, proletarisch, sectarisch, tabellarisch, vegetarisch, as-het-icaar-ies. Culinarisch en lapidarixch bekwispelen culinair en lapidair met hun leelijke staartjes. Jnsularisch en linearisch zijn, als geknipt voor onze geographen uit het Seminaar. Be hoefde ik de knoeiers iets aan te beve len, het zouden unicersilarisch, hereditarisch, interimarisch, visionarisch zijn. Wat den uitgang ier aangaat, Kloostrad voor het voetlicht meteen summarisch en er moet niet veel meer gebeuren of men leest in een geschiede nisboek, dat de Benedictijnen regularischc geestelijken waren on Koen een man, singularisch in alles. En dan gaat -oor er ook aan gelooven. Men zal notarisi'he bedriegers kunnen hebben buiten liet notariaat en onze allerbeste poëten zullen y.ich aan sonarischc klanken bedwelmen. Kn geen. zal er een prul meer zijn, allen pruUfirisi-li. ('II. F. HA .J K door Cel 2 1 0?3?1 Met den jongen meneer zelf? Met zijn Pa? Ook aangenaam, al hebben wij meer dan genoeg van u ! JVeen, heelemaal niet beleefd, maar is u zoo beleefd geweest een heel jaar lang? Als u het dan weten wilt ja, wij zijn blij u straks kwijt te zijn, dol blij ! ? Praat me er niet van. Wat waren wij gelukkig toen gij uw op wachting maakte ! Vol verwachting klopte ons het harte en nu ?.... Wie zijn schuld dan wel? Zijn wij, sinds gij den tijd regeerde, er iets op vooruit gegaan? Neen, meneer, op geen enkel gebied. Wij hebben een economische conferentie gehad, om maar iets te noemen, en de tarieven zijn sindsdien alweer gegroeid ! Dat weet ik wel maar hoe staat het dan met de Pan-Europeesche ge dachte ? Neen, meneer, het is grooter pan dan ooit! En de heerlijke Ont wapening ? Juist, meneer 1030, meer man nen, meer kanonnen en meer geld. En overal gerommel en gedonder. Dat geef ik grif toe. In 1911 sprak iedereen over den A'rede en dacht niemand aan den Oorlog en thans. . . . spreekt iedereen over den oorlog en. . . . Precies. . . . denkt niemand aan den Vrede. Misschien is dat wel een gunstig teeken. En dan de hoofdzaak ... .de malaise ! Als gij de eer zult hebben, in de geschiedenis voort te leven, zal het zijn als het jaar van de Groote Depressie. Ja, meneer, onder uw bewind werd Europa nog meer de slaaf van Amerika, beleefde Engeland zijn moei lijkste tijdperk, vocht Duitschland voor. . . . zijn economisch bestaan, liep Oostenrijk op nog meer krukken, keek Italië, als zuster Anna, uit naai den geldschieter die het uit het moeras zou helpen, wierp het slapende Spanje zich onrustig heen en weer, maar nog altijd niet op zijn linkerzij.... Wat danken wij aan u, o, meneer 1930 V Niet veel goeds ! Zit daar niet nog altijd de Edelman, die voor het volk werkt en heeft het er niet veel van dat hij tot de werkloozen is gaan behooren en aan het stempelen is? Juist, edele heer, en ik mag wel zeggen dat de allerbelangrijkste maat regel, onder zijn premier-scliap ge troffen, die is van de afschaffing van de N. ! - Ja. ja. het. ..Kindclooze Tijdperk' zal liet genoemd worden. Kn het Onderwijs heeft alweer meer dan KiO millioeii gekost. d ij krijgt tien heilige kruisen na. waarvan gij ei- minstens vijf ver diend hebt voor de eindelooze radiowarboel. Kn daarom, l '?> :! H: sclicrr u \\ r^ en sii'-! !!.... LETTERRAADSEL XLV 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. U. 15. Uit onderstaande lettergrepen moe ten 15 woorden gevormd worden, wier Ie en 3e letters een spreuk van Jan Greshoff vormen: (sch = l letter) aal - been - bo - brug - daar - de - de drin - dijs - e - e - er - es - es - ge gend - i - in - je - kei - la - li - mei - na na - niet - riik - ra - ra - schap scheen - sneeu- - ten - ther - tje - va wit - wijn - zeis - zon De omschrijving luidt: 1. Caoutchouc mengsel. 2. hulpmid del,3.metaal, 4. droombeeld,5. profeet, 6. spoedeischend, 7 meisjesnaam, 8. vrucht, 9. drank, 10. bijbelsche vrouw. 11 erfenis. 12. lichaamsdeel, 13. verminkt, 14. sprookjesfiguur, 15. misdadiger. Voor de inzenders van de goede oplossing zijn als prijs beschikbaar i BOEKWERKEN OF GRAMMOFOONPLATEN naar keuze van den winnaar ter waarde van tien gulden Inzendingen, liefst op een briefkaart, voor Woensdag <us. a uur. Op adreszijde vermelden: LETTER-RAADSEL XLV. Oplossing Letter-Raadsel XLIV Wie is er niet gedwee, zoolang 't niet anders hoeft. Skakespeare. 1. Watteau, 2. infanterie. 3. egelantier, 4. ivoor, 5. Scheveningen, (>. essaieur, 7. rarekiek. 8. neerslachtig, 9. indigo, 10. eindelijk. 11. trambiljet, 12. getuige, 13 edelknaap. 14. driehoek, 15. wonderolie. l(i. ertsasch, 17. eigenbelang, 18. zender, 10. oratorium, 20.Oslo. Prijswinner werd, (na loting), Mevr. J. van Leeuwen, Enschedé, die -gelieve op te geven wat verlangd wordt. STOOKT DEN KETEL! van uw centrale verwarming met een l H E RING A-JOHNSON' OLIEBRANDER l Geen bediening, zindelijk, eenvoudig i HERINGA & WUTHRICH CENTRALE VER WARMINGEN Amsterdam, HAARLEM, Den Haaf er was die iet* z' is ter eens een vrouwtje goeds wilde zien uitkijk" gegaan uit stavoren, ende hooren. en ze ging er vandaan zeggend : zoo genoot ik nimmer te voren!" Sensationeele practische nieuwigheid, LokkenKam m et dubbele golfkarteling, Onduleert alleen door eenvoudig kammen zonder gebruik van hulpmiddelen korte en lange haren. Solied en onverslijtbaar Onmisbaar voor iedere dame. Het bespaart U de kosten voor het onduleeren bij den kapper, terwijl Uw haar steeds geonduleerd is Prijs per stuk f]. 1,50. 2 stuks 2.50. De verzending geschiedt alleen tegen rembours door Kosma Fabrik kosmetisch. Erzeugniise, Berlin SW 68, Lïndenstr. 6. Wij beschikken over honderden dankbetuigingen. TYi': N.V. AMST. Butik- r.Js f>TJ-, r,;\ u K U KHKKJ.I V/H. EiJ,tK,\i A.N. HAK.M> .v