No. 27.95 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 DECEMBER 1930 f u ? MUZIEK door Constant van Wessem Strawinsky's nieuwste ., caprice" EB is n ding, dat Strawinsky altijd gelukt, dat is: ons te verbazen. Deze verbazing kan «chter van verschillenden oorsprong zijn: men kan zich verbazen over genialiteit, originaliteit, maar ook over de volslagen afwezigheid ervan. Het schijnt wel alsof Strawinsky, na onze bewondering voor zijn figuur en zijn aanvankelijke meester werken, steeds dieper onder het peil, waarop wij hem bewonderd hebben, wil zakken en zich van onze opinie over hem allerminst iets aantrekt. Wat alweer voor genialiteit zou kunnen pleiten, wanneer het ons niet te evident-onmogelijk gejnaakt werd iets van genialiteit nog te ontdekken in de werken, die hij ons de laatste jaren met een qnvermoeiden ijver en hardnekkigheid voor zet. Wij zijn thans zoo langzamerhand aangeland op een standpunt, waarin wij ons afvragen: kan zijn werk nog lager zakken, en bijna steeds blijkt dit nog mogelijk. Ik constateer dit slechts met de grootste moeite, omdat mijn bewondering voor d,en componist van Petrouchka, La Sacré, Noces, L'histoire du soldat nog altijd onaantastbaar is gebleven en ik geneigd ben eerder mijzelf dan Strawinsky te wantrouwen. Ik voeg me dan ook onmiddellijk bij degenen, die meenen, dat Stra winsky het recht heeft te schrijven, zooals hij doet, "wanneer dit maar van een eigen ontwikkelingsgang een eigen verwerkeling getuigt. Wil Strawinsky :neo-classicist wezen, zooals hij in zijn latere werken «blijkt te willen zijn, men kan tegenover de schep pingen van zijn tegenwoordige richting persoon lijk antipathiek staan, men moet ze als een periode Jaten gelden, waarvan de zin eerst wellicht in latere werken onthuld zal worden. Maar mijn hemel, .hoelang duurt dit nu al zoo en hoever wil Stra winsky nog gaan nu hij aangeland is in muziek van een waarlijk godslasterlijke onbenulligheid? ledere melodie van Offenbach, van Johann Strauss, van Lecoq, noem ze maar op, is genialer dan de jnelodieën van Strawinsky 's nieuwste oeuvre, zijn ,,Capriccio" voor piano en orkest, dat op het ?concert van Donderdagavond onder leiding van Mengelberg met den componist aan de piano werd uitgevoerd ! De genialiteit in Strawinsky schijnt werkelijk -volmaakt dood te wezen, na in Oedipus rex" Jiog even een onmiskenbare opvlamming te hebben vertoond, waarin de groote greep, de volgehouden grauwe onverzettelijkheid, nog eenig respect wist af te dwingen. Maar na Apolloon" het kleine, romantisch-pasticheerend ballet, gaven we de hoop weer op en na Capriccio" hebben we het gevoel, dat men zulk een werk alleen nog durft uitvoeren, omdat het op naam van Strawinsky staat. Geen dirigent zou zulk een onbeteekenend stuk van een onbekend componist hebben durven uitbrengen. Hier is waarlijk niets meer, dat door iets anders beheerscht wordt dan door een nu een maal beschikbare routine in het opschrijven van noten en in instrumentatie. Het is een ..caprice", maar helaas vooral ten opzichte van eigen zielloosWOLLEN DEKENS 750 940 1.50 x 2.00 METER 1.70 x 2.20 METER Verboden en toegelaten films Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek Mars: Van mij durven ze toch maar niets kwaads te zeggen' heid en gedachtenarmoede. Er is hier zelfs niet eens meer iets overgebleven van die onver zettelijkheid, die aan die van een machine bouwer doet denken, het hangt los in den klank, los in den vorm, is los van melodische vinding. Het is niet eens bijzonder handig, de operette en Bach zijn te nonchalant vereenigd in dat laatste deel om nog als werkstuk te interesseeren. Staan wij thans voor een volslagen failliet ook van Strawinsky's muzikaliteit l-1 liet ergste is, dat men ook aan de geheele figuur van Strawinsky gaat twijfelen, hoewel men zich slechts onwillig in zulk een gedachtengang begeeft. . . . Neen. Dit Oapriccio" heeft veel van den ge nadeslag ook voor de fanatiekste Strawinskybewonderaars. Het is een caprice van Strawinsky, gespeeld met zijn eigen lijkkist, waarin hij nu ligt en waaruit wij vurig hopen, maar weinig meer verwachten, dat hij nog eens. als eertijds de beEN IN UW RE5TAURAN1 CHAMPAGNE KRUG&CO REIMS IN KWALITEIT AAN DE SPITS? roemde komen. Pierlala. weer levend te voorschijn Het publiek bracht Strawinsky een groote ovatie, maar dat was de ovatie voor wijlen den grooten componist van Petrouchka, Ie Hacre, Xoccs, L'histoire du soldat en ook van de Uagtinie. Heeft Strawinsky geen liefhebberij voor hengelen of het planten van bloemen? Dat hij dat dan on verwijld beginne en tenminste nog onze illusie redde, dat wij hem eens warm hebben kunnen bewonderen. Want ook deze illusie staat op het punt ons door onze verbittering over dit latere werk ontnomen te worden. . . . Groote zangers verlaten het podium, wanneer zij niet meer bij stem zijn. Laten groote eompoponisten dit ook doen wanneer zij het laatste restje respect, dat wij hun toedragen, hebben opgebruikt. Nieuwe Uitgaven O. E. Hölvaag. De orcncinniny. Vit het Xoorsch vertaald door M. J. Molanus-Stamperius. l'itgave: Koloniale, Boekcentrale. Henri van Wernieskerken. Jioy. Vitgave L. .1. Veen, Amsterdam. Nico van Suchtelen. IA' mnirire de l'i'tinc. Traduit <lu hollandais par Félicia .Barbier. Aux ditions du Monde Nouveau Paris. SPREEKZAAL (learhtc Itedactie, In het artikel ,, Voortplanting bij minder waardigen" van Dr. II. D. Tjeenk Willink, tref ik een gebruik van realistische cijfers, waartegen ik even wil waarschuwen. De schrijver vergelijkt het aantal kinderen per gezin van d:> voo^dijraadgevallen (5,25) en den reclasseeringsdienst ('?>.3S) met het gemiddelde bij de volkstellingen 2.KÏen 2.:!(>. Voor liet zeer belangrijk onderzoek dat Dr. Tj. W', wil instellen mag alleen gebruik gemaakt worden van de huwelijksvruchtbaarheid der .,vol tooide" huwelijken. Die van den voogdijraad en de reclasseering /.uilen daar dichtbij komen, maar die van de volkstelling zijn voor een groot deel nog beginnende!!. Zijn vergelijking is dus zelfs met een slag om den arm ongeoorloofd. Hoogachtend, C. P. J. ZAALBRUG Zenuwachtig, Slapeloos en Overspannen M ij n hardt's Zenuwtabletten zullen Uwe zenuwen kalmeeren en sterken en Uw slapeloosheid verdrijven. Buisje 75 et. Bij Apoth. en Drogisten.