16 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 JANUARI 1931 No. 2796 Ter vermijding van onnoodige dispositie kosten verzoeken wij onzen Abonné's 5 het abonnements geld 1931 na 5 Januari niet meer te g i ree re n, daar de kwitanties reeds ter aanbieding verzon den zijn De Administratie MUSIK JAHRE DIT SCHITTERENDE ALBUM van Parlophon bevat een beknopte karakteristiek van 2000 jaren muziekgeschiedenis van de Grieksche Beschaving tot J. S. Bach. Het is samengesteld door den beroemden Duitschen muziekpaedagoog Prof. Dr, Curt Sachs. Elke muziekliefhebber paedagoog, zoowel als bewonderaar moet dit prachtige album be zitten. Het is van groote cultuur-historische beteekenis en een aanwinst voor Uw bibliotheek! De verklarende tekst wordt treffend geïllustreerd. door 'n twaalftal, dubbel bespeelbare, Parlophonplaten. Elke zijde vertegenwoordigt een periode. Album en platen zijn in de gramofoonrubrieken van de dagbladen, periodieken en vakpers buiten gewoon gunstig beoordeeld en warm aanbevolen. De titels der hoofdstukken en platen zijn: Griechische Musik ? JUdische Musik - Der Gregorianlsche Gesang - Frühe Mehrstimtnigkeit - Troubadours - Der Minnesang - Die frühen Niederlënder T Deutsche Chöre des 16. Dahrhunderts - Die Höhepunkte der kirchlichen Polyphonie im 16. Jahrhundert ? Das Madrigal - Klaviermusik um 1600 ? Deutsche Tanze um 1600 - Italienische Musik im Frühbarock Monleverdi - Die deutsche Motette - Johann Sebastian Bach Kammermusik um 1700 - G. F. Hendel - Rokoko - Empfindsamkeit ^'t geschenk voor het Seizoen! Het album in fraaien band, compleet met de 12 platen is a f 30.- verkrijgbaar bij eiken goeden muziekhandel. Waar niet aanwezig, wende men zich tot den alleen-importeur van ROTTERDAM l. STAD & Co. AMSTERDAM No. 2796 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 JANUARI 1931 t ?i, t Hl* Radio en Grammofoon Ongestoorde ontvangst in de steden door L. J. van Looi f K kan me levendig voorstellen, Jl als ik ga schrijven over de plannen, die Manfred von Ardenne aan het uitvoeren is, teneinde in groote steden ongestoorde ontvangst van ver-afgelegen stations mogelijk te maken, dat ik gevaar loop de opmer king te moeten hooren: vertel ons eerst eens, hoe wij tenminste onzen Hollandschen zender op de 298*meter golf ongestoord kunnen ontvangen! Ik moet daarop tot mijn grooten spijt antwoorden, dat ik voor die kwaai geen remedie weet. Als Itali tusschen de internationaal gestelde per ken terugtreedt n onze Hollandsche zender wordt in energie behoorlijk verhoogd, dan zullen we in Holland onze korte-golf omroep bijna overal net zoo goed kunnen ontvangen als de lange golf. Of laat ik liever zeggen: evengoed als men in het buitenland de eigen kortegolfstations ontvangt. Want er zullen ongetwijfeld streken in ons land blijven, waarvoor de kortegolfzender nimmer hetzelfde re sultaat zal geven als die op de lange golf, omdat men altijd last zal hebben van fadingverschijnselen, al zullen die verschijnselen niet zoo sterk op treden, dat de ontvangst voor enkele oogeublikken heelemaal verdwijnt. De fadingverschijnselen, die de ontvangst eigenlijk nog leelijker beïnvloeden dan de bekende, zijn de verzwakkingen, die een niet al te geoefend oor niet hoort, maar waardoor de muziek flakkerend wordt. Passages, die fortissimo behooren te zijn, worden soms zachter, soms harder, pianissimi klinken krach tig uit den luidspreker. Het karakter flLfi Abonnementsprijs van DE GROENE" per jaar: Nederland. . ... f 10 Indi'é(Zeepost) 10. (mail). . 13.50 Argentini Belgi Duitsdbland Egypte Frankrijk Griekenland Oostenrijk Spanje Tsjecho Slowakije Zuid-Afrika Denemarken Itali Noorwegen Zweden Engeland Zwitserland Amerika Australi Azi i o» l s f13.50 van een muziekstuk wordt er door verknoeid, hetgeen erger is, dan dat men er heelemaal niet naar kan luisteren. Diezelfde verschijnselen vindt men bij de ontvangst van buitenlandsche kortegolfstations, waarbij dan nog ter vermeerdering van de onaange naamheden komt, dat de plaatselijke storingen soms boven de muziek uitklinken. Want om de buitenlandsche stations goed te kunnen ontvan gen, moeten wij groote versterking toepassen en dan versterken wij het geknetter van een naderend onweer, het geratel van buurvrouw's stof zuiger, het geknars van het electrisch bedwarmertje van onzen overbuurman ook. Een stad zit vol met storingen en zelfs op de beste ontvangstdagen is het onmogelijk om een volledig rustigen achtergrond van de muziek te krijgen. Bij ontvangst van krach tige stations kunnen wij het geheele ontvangen geluid verzwakken, door bijv. de terugkoppeling minder sterk te benutten en het gevolg daarvan is, dat de ontvangen muziek goed hoor baar blijft, doch de bijgeluiden zoo zwak zijn geworden, dat men ze niet meer hoort. Wil men dus ver-afgelegen stations goed ontvangen, dan moet men er voor zorgen, dat men energie genoeg over heeft om de plaatselijke storingen kwijt te raken en men moet de fading overwinnen. In de stad is dit zoo goed als uitgesloten. Buiten de stad, óp het platteland, wordt de zaak ineens vél makkelijker. Daar zijn zoo goed als geen plaatselijke storingen. Man fred von Ardenne heeft de kracht-en hoeveelheid vari de storingen in en buiten de stad gemeten en kwam daar bij tot de conclusie, dat de storingen op het land l tot 2 Microvolt/meter. waren tegen in de stad 50 tot 100 Microvolt/meter. Wat dat precies beteekent, doet er niet toe, maar men ziet, dat de storingen in de stad onge veer 50 maal zooveel invloed kunnen oefenen dan op het land. Het is dus op het land veel makkelijker om goede ontvangst van een aantal stations te krijgen dan in déstad. De fading kan men op het land ook beter kwijt raken, al was het maar door het intusschen alweer overwonnen trucje van eenige ontvangstations, die bij voorbeeld een kilometer van elkaar afstaan. Het is namelijk gebleken, dat de fading zér plaatselijk optreedt. Door nu het resultaat van een aantal ontvangstations bij elkaar te voegen en een inrichting te maken, waardoor het ontvangen energie op n sterkteniveau wordt gehouden, is het mogelijk om de fading zoo goed als geheel op te heffen. Het plan-von Ardenne is gebleken niet een gewone her-uitzending van de buitenlandsche stations te zijn. Dat ia al zoo dikwijls gedaan en het heeft toch altijd maar matig resultaat opgeleverd. Manfred von Ardenne slaat bij zijn proefnemingen als het ware een stap over. By de her-uitzending ont vangt men eerst het buitenlandsche station en beïnvloedt met de van dat station ontvangen wwzteA-energie een relaiszender. Men moduleert" dus eigenlijk tweemaal: bij den eigenlijken zender en bij den relaiszender. Die Saalborn als Gijsbreght van Aemstel De K. V. Het Nederlandsen Tooneel gaf in den Stadsschouwburg een bijzondere opvoering van Vondel's Gijsbreght van Aemstel, waarover Henrik Scholte in het volgend nummer zal schrijven. relais-zender behoeft niet op de golf lengte van den her-uitgezonden zender te werken. Men kan natuurlijk een zender van bijv. 30 Meter ontvangen en de muziek daarvan verder ver spreiden over de golflengte van den gewonen omroepzender in ons land bijv. op 1870 meter. Dat is de be doeling van Manfred von Ardenne niet. Hij heeft een ontvangtoestel, dat alleen uit een krachtigen hoogfrequentversterker bestaat. Een detektorlamp bevat het toestel niet, zoodat men er de muziek niet hoorbaar mee kan maken. Dat ontvangtoestel wordt niet afgestemd, doch juist op zettelijk zoo geconstrueerd, dat men er bijv. de heele golflengteband van 300 tot 000 meter mee ontvangt. Al}e hoogfrequente energie, die zich in die golflengteband bevindt d.w.z. alle draaggolven met de zich daarin be vindende muziekmodulatie wordt Versterkt en doorgegeven aan den relaiszender .in de stad. Dat kan gebeuren door er een speciale kabel voor te leggen, hetgeen de beste methode is, of men kan het doen door middel van een ultrakortegolfzender. De relaiszender zendt nu de ver sterkte hoogfrequente energie weer uit, en daardoor verkrijgt men een zgn. versterkt electrisch veld, waaruit de luisteraars met minder bezwaar de buitenlandsche stations kunnen uitzoeken. Het kan ook zóó gedaan worden, dat men in den hoogfrequent-ontvanger bijv. een zestal sta tions, waarvan de ontvangst het best is, er uit pikt en alleen daarvan de hoogfrequente energie doorgeeft. Dat zou voor de luisteraars in de steden ,een voordeel beteekenen, omdat dan al een vóór-selectie heeft plaats gehad. Het plan lijkt op papier heel aan nemelijk en het schijnt tot een ver betering van de ontvangst te kunnen leiden. In de praktijk zullen er echter hél wat moeilijkheden moeten worden overwonnen en het is best mogelijk, dat er een verergering van-het lawaai in den aether het gevolg van is. De zaak is echter in handen van het ?.*$? Duitsche Loewe-concern en de Duitsche omroep interesseert er zich voor, zoodat het wel goed is, om het in gedachten te houden. Het is niet onmogelijk, dat de bekwame uit vinder Manfred von Ardenne in de gelegenheid wordt gesteld om in Berlijn proeven te nemen op grootere schaal, dan1 in de Loewefabriek zijn gemaakt. . SPREEKZAAL Aan de redactie van de Groene'' Een onzer geïllustreerde bladen geeft in het nummer van 15 November een plaatje met het volgende onder schrift: Een hevig gevecht tusschen twee waterslakken op den bodem der zee. Waarover de hoogloopende twist gaat» is niet duidelijk. Misschien ontdekten ze op hetzelfde oogenblik een prooi. Ook kan de ruzie zijn ontstaan om de gunsten van een bekoorlijke slakkenvrouw. ..." Echter, de afgebeelde slakken zijn geen waterslakken, maar exemplaren van de wijngaardslak. Ze leven dus niet op den bodem der zee, maar op het land, o.a. heel gewoon in ZuidLimburg. Ze hebben zeker geen ruzie om een prooi", want het zijn geen. roof slakken, maar absolute vegeta riërs. Ja, zéhebben in 't geheel geen ruzie; de afbeelding geeft deze dieren in paring of althans in het voorspel tot de paring. En tenslotte is het nonsens te spreken van een bekoorlijk slakkenvrouwtje, want deze dieren zijn hermaphrodiet, dus mannelijk en vrouwelijk tegelijk. De afgebeelde paring is dus een dubbele paring, waarbij de individuen elkaar wederkeerig bevruchten. ^j Misschien' weet de redactie van het blad dit alles even goed, maar durft-zij haar pornographische"af beelding niet geven voor wat het ,is uit vrees voor de nieuwe commissie. Jhr. Dr. J. W. DEflMAREES VAN 8WINDEREN. Bilthoven 24 December 1930.