O T'' DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 10 JANUARI 1931 No. 2797 BEURSSPIEGEL Donderdag, 8 Ju n uu r i 1031 DE algemeene stemming is in het nieuwe jaar werkelijk wat beter geworden. 11 et gaat nog wel niet vallen en opstaan, maar men kan toch met eenigen goeden w U wel spreken van een gunstiger tendens van de markt. Wat daarvan nu de ooi-zaak is, valt natuurlijk moeilijk of eigenlijk heelenmal niet te zeggen. In de laatste dagen van het oude jaar keek iedereen nog zwart: en plotseling is nu enkele dagen later de stemming wel niet radicaal maar dan toch relatief verbeterd. Is het de psy chologische invloed van een ..nieuw begin in een nieuw jaar", waarbij wij alle stof van het verleden van ons afschudden? Of is het eenvoudig de conse quentie van de vraag naar prima beleggingsaa'ndeelen in verband met de investecring van per l Januari vrijkomende gelden? Diezelfde oorzaak brengt ook in andere jaren dikwijls een licht aan trekken van het koerspeil der aandeel en teweeg. Kn al zullen de meeste beleggers wellicht zich. nog niet op ruime schaal durven wagen aan aandeelen» toch zullen diegenen onder hen, die niet alleen letten op de oogenblikkelijke kansen, maar veeleer op de long-run-vooruitzichten het uiterst lage koerspeil moeilijk kunnen weerstaan. En een markt als deze is roeds bij kwantitatief geringe verschui vingen bij vraag of aanbod geneigd tot vrij scherpe koersbèwegingen. Wanneer er wat aanbod loskomt trekken de weinige vragers'/ich onmiddellijk terug. Kn wanneer er wat koopers in de markt komen, toonen de houders zich uitermate terughoudend. Zij die met liquidaties be/.ig waren willen nu even de opleving afwachten (en merken maar al te vaak na een paar weken dat het vleugje gunstiger stem ming juist aan hen is voorbij gegaan, en dat zij verzuimden daarvan intijds te profiteeren). En zoo kan door objectief vrij onbelangrijke gebeurtenisjes en omstandigheden de markt koeren. Wat ntusschen niet wil zeggen dat de ommekeer, blij vend is. Dat is al heel onwaarschijnlijk. Bijna steeds wordt een periode van dalende koersen ge volgd door een tijdvak van meer of minder grooto schommelingen; zelden onmiddellijk door een geleidelijk opgaande lijn. Als voorbeeld kan men bijv. aanhalen de jaren 11)22, 1923 en 1U24, waarin telkens het beursindexcijfer hier te lande van 80 tot boven de 1(JO opsprong, om eiken keer weer tot het% loagtepunt terug te vallen. Op het oogenblik staat de index bijna op (10, zoodat men nu inderdaad wel langzamerhand mag verwachten dat de bodem reeds bereikt of althans in zicht is, en dat binnen afzienbaren tijd de beurs zich eens zal laten ver leiden tot een korte hausseperiode. Al valt niet te ontkennen dat de toekomst van het bedrijfsleven er op het oogenblik nog niet be paald florissant uitziet. Eerder moet men nog spre ken van een verdere toename der slapte in zaken. Al schijnt dan voor verschillende produotsprijzen zoo langzamerhand het laagtepunt te zijn bereikt, de omzetten vertoonen eerder toch nog neiging tot dalen. En. men krijgt den indruk dut de laatste etappe der depressie, d.w.z. het stadium waarin de achteruitgang der bedrijvigheid in alle geledingen is doorgedrongen, en dus de malaise haar diepste punt heeft bereikt, nog niet geheel is afgelegd. Al zijn er hier en daar wel lichtpunten te ontdekken. In de tinnijverheid schijnen do producenten door den nood der tijden definitief tot elkaar te zijn gedreven, zoodat een effectieve restrictie doorge voerd kan worden. Men zal slechts moeten af wachten of de band niet ontijdig Weer verbroken wordt, en of niet vei'betering van de prijspositie wordt geremd door den invloed van een boven de markt hangenden voorraad. En hoewel de onder handelingen in de suikerindustrie er op het oog<mblik uitermate droevig voor .staan, is toch in de laatste dagen de suikerprijs weer wat opgoloopen. Ook koper weet zich in den jongsten tijd vrij aardig op prijs te houden, p]n door sommige experts hoort men ook A'oor de naastu toekomst van de olienijverheid gunstige uitlatingen, al zijn hierover de mceningen nogal verdeeld. Maar nu de werke loosheid blijft toenemen is een verder doorwerken van de depressie in de consumptieve industrieën geenszins onwaarschijnlijk. En men zal dan ook goed doen zich op teleurstellingen voor te bereiden. De kiem voor een opleving wordt inderdaad nu gevormd, maar het embryonale stadium zal nog; wel eenigen tijd duren ! t'. K. Nieuwe uitgaven Theo Boyuerts, De man, die het licht stat. Brussel?Antwerpen?Leuren, tffanilaardbockhundel. Het werk van Theo Bogaerts is berekend oi> Cirand Guignol-effecten. Dat is een gevaarlijke lief hebberij. Men loopt namelijk de kans, in hetdrakerige vast te blijven zitten,, en de schrijver van deze novellen is er, ondanks de kwaliteiten van zijn stijl, ook niet boven uit gekomen. De geschiedenis ia wonderlijk genoeg. Een: professor is verliefd op een van zijn vrouwelijkestudenten, en als zij met een ander gaat trouwen, neemt hij op een vreeselij ke manier een door nietggemotiveerde wraak. Hij weet den zoon van zijnaangebedene in de macht te krijgen van zijn, occulte vermogens; hij suggereert hem blindheiden brengt hem, als het bedrog ontdekt is, almededoor zijn demonische krachten tot zelfmoord. Iedereen zal toegeven, dat dit een vreemde historie is. Toch heeft Edgar Allan Poe wel vreem der dingen beschreven, en inmiddels is hij met zijn wonderlijke verzinsels een figuur geworden in dewereldlitteratuur. Maar Theo Bogaerts is geen Poe; hij weet niet die eigenaardige atmosfeer te scheppen, die den lezor alle logica op zij doet schuiven, zoodat hij willoos aan de fantasie van den kunstenaar is overgeleverd. Toch i's zijn \vcrk niet zonder verdiensten, zijn schrijftrant ontwikkelt plastische kracht en het is best mogelijk, dat hij ir» dit genre, eens wat goeds maakt. Een polis der LEVENSVERZEKERING ARNHEM" 99 schept kapitaal vopr moeilijke tijden. De HolL Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70, De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimam van f 1000.?op zake(Qk onderpand en onder borgtocht, met In pandgevtng eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5 % schuldbrieven in stukken van f 1000.»-. 500»- en f 100.- tegen Beurskoers. N.V.- STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTENDIJK en 1. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trustkantoor 4^ % Pandbr. tegen beurskoers uit. Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE Anna Paalown&straat 97 ? TRUSTEE' S EN ACCOUNTANTSCONTROLE Hypotheekbrieven in circulatie ? 1 5. 300. 000.?. 4' f 2 pCt. Hypotheekbriefen tegen 100 J/2 Directie t K. B. ABBING. D. VAN OORD7 leiBiaiaipjuiy!^ N.V. Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland, gevestigd te '8-Gravenhage, Nassaulaan No. 23, waarin opgenomen de Maastrichtsche Hypotheekbank voo Nederland te Maastricht St. Servaasklooster 8. ' BIJKANTOREN : Amsterdam, Westermarkt No. 2» Utrecht, Boothstraat No. 15. Groningen, Turf singel 9. Verkrijgbaar : 4£% p andbrieven tegen beurshoteéring, afiosbaar door uitloting binnen 25 jaar. , B Dc Directie. P«MiRfi!«ff8y.Haiifigtf Nederlandsche Handel-Maatschappij, N.v. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENHAGB Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indië, China» Japan en Arabië<~ ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. _* KOFFERKLUIS. N* V* Amsterdamsche Hypotheekbank HEERENGRACHT 58 1 .AMSTERDAM (C). OPGERICHT 1882 Geeft uit: 4% pCts. PANDBRIEVEN ZZ~ in stukken van f 100CK-, f 500.- en f en sluit Leeningen onder Ie Hypothecair verband op «eer billijke conditiën. DE DIRECTIE. NI Insulaire Hypotheekbank te ZIERIKZEE, »geeft uit 4i% Pand brie ven 100 i %. Aan Pandbrleven.ln omloop voor ± ff 21.000.000.N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000; waarvan geplaatst f 8.400.000, waarop 10 pCt. gestort. Verstrekt geld op eerste hypotheek* Voor inlichtingen wende» men zich tot het kantoor der Bank, fcchiedamsche Singel 89 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie; Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. Wijk, Mr. B. van Rossem. No. 2797 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 10 JANUARI 1931 Nog steeds: Duur leven door C. A. Klaasse IJ leest van ruineuze prijsdaling, van huigtcrecords der beursnoteeringen voor de belang rijkste producten. Wanneer gij eens toevallig in eau of ander tijdschrift een grafische vooi-stelling A'an het verloop der productsprijzen onder oogen krijgt zal u daarin onmiddellijk de scherpe val sedert d m herfst van 1921) frappeeren. Eh wanneer yij dan naar het huishoudboek grijpt om te genieten van de lage prijzen die de producenten moeten ruineoren dan zult gij een illusie minder hebben. Want in dat huishoudboek vind men slechts een o zoo schamele weerspiegeling van die veelbeschreven ,.prijsineenstorting". D.? tabaksaandeelen ziet men kelderen, maar de cla^elijksche sigaar blijft gelijk in prijs. Do Sao Paolo-papieren zijn bijna op dehelfttcruggeloopen, maar hoeveel betaalt gij minder voor uw kopje mokka? En merkt gij op de kleermakersrekening iets van de prijsdaling der textielgrondstoffen, als wol, katoen, vlas? Is de maandelijksche gasrekening niet even hoog. al zijn de kolenprijzen hard ?omlaag gegaan? Neen, inderdaad, in de dagelijkrsche uitgaven merkt men nog maar bitter weinig A'an de algemeene ,,prijsdaling" die do heele we reldeconomie in de war heeft gestuurd. Dit achter blijven van de kleinhandelsprijzen bij de daling der ixroothandelsprijzen is een vraagstuk dat reeds zeer ^eruimen tijd de aandacht vraagt. In Duitschland \vaar men nogal van massrogeln houdt is al een regoeringsinstantie in het leven geroepen welker ta,ak het is de detailprijzen zooveel mogelijk omlaag te werken. Maar ook hier te lande is de kwestie niet ?aan de publieke aandacht ontsnapt. Voor kort -werd, een staatscommissie ingesteld, die het pro bleem te onderzoeken heeft. En in zijn Nieuwjaars rede heeft ook de Voorzitter van deAmsterdamsche Kamer van Koophandel het vraagstuk aangestipt. D.» uiteenloopendo ontwikkeling der wereld marktprijzen en der detailprijzen is inderdaad een f actor'welke de vollebelangstelling waard is. Immers «Ie prijsdaling wordt beschouwd als n der nuttige correctieven van de overproductie, omdat juist de lage prijs geacht mag worden het gebruik te stimuloeren. Nu moge het over het algemeen waar zijn ?dat verlaging van den prijs de vraag doet vermeer deren, het valt niet te ontkennen dat die conse quentie in de allereerste plaats geldt voor de ver koop van consumptiegoederen. Wanneer de ijzorprijs op de helft daalt, zullen er maar betrekkelijk weinig fabrikanten zijn die daarin aanleiding vin?den om hun machinepark uit te breiden, wanneer althans wat practisch steeds het geval is die <laling valt in oen periode van malaise. Juist in een periode van slapte kan men aannemen dat een vermeerdering van de vraag zelden of nooit zal uitgaan'van-handel of nijverheid, wanneer daaraan 11 iet 'ten grondslag ligt een verhoogde afzet van verbruiksgoetleren. Van consumptiegoederen kan «ion inderdaad aannemen dat een prijsdaling de vraag over de heele linie zal doen toenemen, zoo lang althans het bestede inkomen gelijk blijft. Met' hetzelfde;'inkomen kan men immers bij gedaalde prijzen meer koopen. En op die wijze zou dus het teveel kunnen word'U geabsorbeerd. D.; «laling van de prijzen welke do verbruiker betaalt voor zijn 'Woning, kleeding en 'voeding is dus voor het over?winnen 'Van oen overproductie van niet tv oiuler:-*chat!teri heteekeiiH. Kn wanneer' nu die d'iling \vor«lt U'gengehomlen doordat de tussehcnhamh'l /ijn -winstmarge vergroot zal dit de overwinning van do crisis zekor iiiet ten goede kon.i<>n. D...» vraag is nu alleen maar: slikt inderdaad do tusschenhandoi nu oen groot doel van de prijsdaling 'in?-Om te beginnen'inoet'inen dit begrip tusscheiihanilel wat ruim uitleggen. D.' schakel van do .'.'?'!?' - i Zeist als Woonplaats» BOl WTtiltlCUI* TE KOOP Ia bet ceatrum van %etnt, aan ilen verkeernwee Utrecht Arnbem, In <J« onmlil.iellljkr nabijheid van. bet Itaadhtiia, rt<» lloreln U«rmltuee en en het 81ot van Z«iHt. Pracbtiff opgaand geboomte, stofvrije wenen, voorzien van r lol eer Ing, ga», water en electriclteit. Nadere Beseven*» worden verstrekt door de M. V. PAItüHEttMBUUUEX, Alontanban?traat 4, Zeist. ' handel, van de beurs, tot aan do consument wordt maar voor xeor enkele producten gele^d door de grossier en de winkelier. Bijna steeds ondergaat liet product no«ïeon bewerking. Die bewtM'kiny kan meer of minder omvangrijk /.ijn. De rijst behoeft slechts gepeld te worden om door dun grutter aan den consument te \vord«»n aangeboden. Tarwe moet al een heel wat omstandiger bewerking ondergaan (malen, builen, mengen, .bakken) alvorens het in «ie magen der broodgebruikers terecht kan komen. Kn alvorens het ijzer via machine-industrie en bouwnijverheid /Jjn diensten kan bewijzen moeten nog heel wat meer productiestadia doorloopen worden. Kn dit is inderdaad een zeer belangrijke factor. DJ goederen welker prijzen dienen voor de calculatie van de groothandels-,.index" zijn onbe werkte en dus geheel andere dan die welke in de kleinhandelsindexcijfers zijn opgenomen. De prijs van de grondstof (van het ..groothandelsgoed" dus) vormt slechts een gedeelte van de waarde van het eindproduct, en dus zal een daling van de grondstofprijs met 10 pCt. ook niet een evenredige daling van den prijs van het product tengevolge kunnen hebben, wanneer niet de overige kostenfactoren eveneens in die mate dalen. Kn waar de overige kosten voor een zoer belangrijk deel locmen zijn, kan bij gelijkblijvend loon de kleinhandeïsindex nooit evenredig dalen met die van de groothandelsprijzen. Waaruit dus blijkt dat de divergentie tusschen engros- en detailprijzen allerminst bewijst dat het verschil in de zakken van de grossiers en winkeliers vloeit. Wat intusschen' niet wegneemt dat tot op zekere hoogte die extra-winst van de tusschenhandel wel degelijk aanwezig is. Ifet systeem van het merkartikel met min of meer vaste prijzen brengt mede, dat bij dalende prijzen de winstmarge van de be werkende industrie (en/of van den handelaar) stijgt. en andersom daalt bij oploopende prijzen. Wanneer Kwatta en Bensdorp luu. grondstoffen goedkooper inkoopen. en voor hun veepen eenzelfden prijs blijven maken dan stijgt hun winstmarge (een ver schijnsel dat in de cijfers over 192!> waarschijnlijk reeds tot uiting kwam). Blue Band blijft gelijk in prijs maar de inkoopsprijs der grondstoffen van de Margarine l'nie is heel wat gedaald. Intusschen liggen ook hier al weer voetangels. Veelal is het gebruiksgoed slechts een deel van de afzet, en zijn er daarnaast min of meer belangrijke bijproducten. Wanneer daarvan de prijs sterk daalt behoeft een gelijkblijvende prijs voor het verbruiksgoed nog geen extra-winst te beteekenen. Men denke b ..v. aan de veckoeke» van de Margarine ,1'nie. aan de cacaoboter van de chocoladefabrieken.' Wut niet wegneemt dat men. afgezien van speciale gevalden. wel mag aannemen dat zoolang d.- omzetten in de kleinhandel nog niet veel gedaald zijn. de winst wat ruimer is geworden. Nu wordt weliswaar die winst «jok ttmdwle consumptief aangewend, zootlat t«»ch «eii uitbreiding van de vraag het gevolg kan zijn. Maar dit effect zou toch beter bereikt zijn wanneer de kleinhandelsprijs zoo dicht mogelijk de grondstof prijzen gevolgd waren. /uorils re.«ils ge/.egd i.s een der voornaamste oor zaken van In-t achterblijven der detailprijzen de jonverandtji-lijklu-id «Ier liionen. Hieronder vallen behalve tlo koste»! van tien arbeid in de besverketide industrie nok die van het distributie-apparaat, /on hut nu nut hebben de arhcidslooncn te verlag*'!! opdat «-r een groot er congruentie tusschen beide prijscurvcn zou zijn J* V<ior zoover betreft do loonen in verwerkend»- industrie eh ? tuwschenhandel kan «Ie absolute hoogte vrij onverschillig zijn. Verlaagt men het loon dan kan wel «lis kleinhandelsprijs evenredig «lalen. maar de koopkracht van den ar beider gaat oiik juistl evenveel omlaag, zoodat de vraag toch niet g root-.T kan worden. p,-v«;rlaging «Ier loonen in de gromlsloft'eiuitjverheid is niet onverschillig; zulk ee.n verlaging moet de .consump tie doen inkrimpen, zonder «lat de kleinhandels prijs omlaag kan. Wanneer «Ie lage prijsstnnd der grondstoffen aanhoudt /al een aanpa.s.sing der lootie.n echter'Wel moeilijk kunnen uitblijven. Cieleidül'jk zal inderdaad de jifslantl tusschen beide ind'-xeijfers' wi-1 wat kleiner worden door het afslijten van d ? extra-nmi-ge die hier en daar wordt gemaakt. In bet afgeloopun jaar is inderdaad «Ie kleinhamlelsindex al iets teruggel«i«»pun. In «Ut verband kan ook nog gewezen worden op do invl«ied van oude voorraden en leveringscontracten. De fabrikant en winkelier die nog oen ..dure" voor raad hooft zal steeds trachten zich verlies daarop te besparen. Soms zitten industrie of handel vast aan oude leveringscontracten tegen hooge prijzen. In dat geval is de groothandelsprijs niet de juiste maatstaf voor wat do grondstof-producent krijgt; en van een extra-marge voor do tusschenhandel is geen sprake. >ïaar geleidelijk zullen al die bijzond"re factoren uitslijten. En wanneer door de wer keloosheid.-lagere dividenden en andere vermin dering van inkomsten de omzetten in de klein handel dalen, zal de concurrentie waarschijnlijk de rest van de extra-winsten daar wel doen verdwij nen. Daarvoor zal de concurrentie wel zorgen ! 'Kunstmatig ingrijpen van de overheid zooals men dat in Daitschland heeft gedaan zal wel 'niet voel kunnen baten. Nieuwe Uitgaven Martin Albcrft. Tu'cc broeders. Rotterdam j SM). 11'. L. en J. tirusse's C.M. Front !/ii>i<;e. band- en onittloyrcritlcring naar ItoHtsneden ran Fokko Mees. In de Uollandsche pro/.a-kunst van onzen tijd is weinig lijn. Kr worden verkenningen gedaan in verschillende richtingen on volstrekt niet alt'jd zonder resultaat. Maar het blijft allemaal klein werk: het is nu eens al te procieus-geprononceerde plastiek, dan weer een schuchter pogen om hot se'nsationecle van liet levens-verschijnsel te verhef fen tot het suggestieve van het kunst-verschijnsel, maar eon bepaald geslaagde poging in een dezer ' richtingen zou ik in hot werk van de laatste jaren toch'niet kunnen aanwijzen. De burgemeester van Amsterdam heeft eens tegen den koning van Zweden gezegd, «lat de Hollamlsche schrijvers zoo weinig fantasie hebben, on sommige liollandsche schrij vers hebben zich daar toon erg kwaad over ge maakt. Maar de burgemeester had heelomaal zoo'n fc-rpot ongelijk niet. Kenmerkend voor hot Hol lamlscho prt iza zijn boeken als do Camera en Sa-art je Burgerhart; in liet eerste is heolenuial geen fan tasie, on in hot tweede is hot fantastische afge keken van )iichard.son en op oen malle manier getransponeerd in het llollandsch. " 'liet is in-elk geval verrassend, als men een prozawerk onder oogeu. krijgt, waarin do fantasie oun woordje meespreekt; oen stuk proza, dat nu eens wat anders-geeft dan don antieken modernen familie-roman. Z >o"n stuk proza is dit boek, dat mij dan ook is opgevallen als oón merkwaar dig geschrift, oen boek. dat 'm do grijsheid van liet min of meer mistige proza onzer «lagen oen frisschei' kleurtje vertoont, liet is lang niet volmaakt; l\et is van samenstelling lang niet y.oo goed als de. in zijn so;>rt onberispelijke, vroeselijk-dikko roman ..De'klop op do deur" va u Ina Btuulior. muur ik hou toch moor van oen boek als dit. omdat hot' een ernstige poging is. nu eens wat anders te geven. Ik bon or ten volle van overtuigd, dat er gooit uitgebloeide genres bestaan. K i' zijn alleen maar kunstenaars, en als die zich-zell' gaan herhalen, zijn zo niet genoeg kunstenaar. Maar in.de/on roman staan opmerkelijke, nieuwe dingen. liet .gebochelde joodjéniet zijn droomeu on vo.i'boHdirigou. waaruit xu-h zijn tweeling-broer do artiest, ontwikkelt, is door den schrijver, niet alleen mot-liefde, maar ook niet oen respectabel. begrip beschreven. Oj» menige blad/.ij openbaart bij oen suggestieve kracht, waarvan men don dwingondon greep voelt oii'bljjft voelen, ook na de lozing. IIior is oen uuteur aan 't woord, die proza kan schrijven, zonder .dut hij de gebaande wegen 'hooft'tis gaan. Dat is op zich-zelf al heel mooi, want wij zitt;-n al te dik in do scribenten, die hun .succes alleen probéeron in do richting, waar anderen hun zijn voorgegaan.' HEKMAN MIDpKNDOlU'.