DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 24 JANUARI No. 2799 Tikblaadjes door Dr. R. Feenstra IK donk niet dat de specinlitcitenadvortt'iities. die ons dagelijks toeKc.hrtH-invon: eet kalk; of neemt Vita mine D-Pohyfral IMiiüps van. Hou ten er debet aan zijn. Daarvoor ?/ijn wij nog te kort aan het kalk voe ren. Maar de bevolkingscijters van ons oude Europa geven te denken. Wij xijn niet xijn allen bezig onder te worden. Wij y.ijn met y.ijn allen niet meer xoo sportief in ons gey.inslan. Ken heel andere structuur der bevolkinsispyramide is daar het gevolg van. D.? veel te. voel scholen komen langzaam aan straks ledig; de asylen vol. Xog merkt men den keer in een gelukkig land als ons vaderland nauwe lijks. Maar reeds kondigt men daar buiten aan: de pyramide komt op xijii kop te staan; en gaat van bouw anders worden. * . * * Laten wij eerst eens zien wat de bevolkingspyramide is. niet op /.ij n kop: muar.op xijn basis. Wij vinden tlun. »»;i tien bodem de pasgeborenen vu n lief jaar: de lagen der volgende jaargangen: talrijk grut. Wij vinde.n ju den middenbouw de werkende iniddeljaiirgangen: en nu wordt de vier kant.» doorsnee van de pyramide van jaar tol jaur kleiner. De top wordt gevormd door n enkele 11)2 of H*'i jarige. Daar x.it een vierkantje onder van hooge negentigers: dan een grooter van middelnegentigers. Maar o. dexe vierkantje.s xijn zoo klein, wan neer men kijkt naar het reu/enbodemvlak. dat ?juieht van het beginnen. Dexe pyramide-bouw der bevol kingsstatistiek was meer dan een makkelijke vlotte begripsvoorstelling: zij was tevens: een symbool. Want een pyramide is statisch als bouwwerk ten uiterste soliede. Kn geen bevolkings statistiek maakt een solicderen indruk dan een absoluut pyramidule. Maar nu: de wending in'er. Tegen 1!»75 xal de architectuur onxer samenloving ganschelijk niet meer xoo stevig zijn. (Jroote grijaaardsvierkanten: met kalk in hun opvattingen; niet kalk iian de baantjes geplakt; -i\ Hen den groei op het bodemvlak, dat halt zoo groot ..als het hooge middenvlak. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefran keerd briefomslag met adres van den afzender in te sluiten. De schrijvers van Avon tuur van een barbiersleerling*1 en Lizzy B.1' gelieven hun haam en adres op te geven voor terugzending der copy, zal /.ij n. onder Jan drukken. De zware kant van de pyramide komt boven. Kn al /al de punt nooit beneden komen, met n geboorte; zooals nu met n lOtt jarige boven; de heele pyramido xal er komen uit te xien als een uit geknepen citroen. Beeld eener uitgeknepen mensehheid van dan. Waarin de 55 tot 70 jarigen voor een volle derde part zullen deelnemen. Do Duitseher Ernst Kalm heeft in een boek Der internationale (ieburtenWreik (Societilts Verlag Frankfurt) voor xijn land extra op de .gevaren gexre'/.en. die ..das (Jesetx der Auflösung des deutschen Volkes in sich tragen." De bekende Weensche AVethouder prof. Tandler heeft in eeji Nieuwjaars rede wat men ginder noemt: den Teufel an die Wand gemalt; en bij dalende geboortecijfers, en toeneming A'an het aantal ouderen, gewonen op het beroerde lot A'an een generatie. die A'oortdurend op het perron staat t<- wachten, zonder dat ooit haar trein naar baantjesland A'ertrekt. (Jevolg daarvan, dat het leven.-tgemiddeUle A-an J l op 57 is uitgerekt, dank /ij de A'erbeterdo hygiëne. Kn dat de jongeren opdringen, vóórdiingen: zoodat degenen die nu tussi'hen dertig en 15 zijn. die geduld hebben leerert kweeken in en' na den oorlog, nog maar steeds op de perrons van rechts naar links blijven stuAvén. in de hoop op een eindelijk AVegkomen. Tandler zei het ergens in xijn speech xoo aardig: dat hij hoopte, dat feu tijd zou naderen, waarin «Ie oude ren zich niet meer zoudon behoeven te schamen dat xij xoo oud \verdon; en de jongeren niet moer A*an louter levensangst ..azijn zonder ooit ..AVÏJU' Hoest, hoort' bij elders. En Avanneer ' 'Zouden AVorden. geAveost te xijn. het staal, /ei hij wij het staal nu xoo kunnen impregneeren, dat het pas voel later roest ? en de menschelijke weerbaarheid aldus kunnen consorveéren. dan hoeft dit nog niet te leiden tot een vorderfelijke, de huieholaehtigheid 'aankweekende, mimierv tussohen staal en roest. # * ? * Inderdaad flirt de roest graag met het staal; n is er een nalooperij A'an het geboortebewijs, als nooit te voren in de maatschappij merkbaar. Tenvijl tegelijkertijd podraga en shimmy zich tot de hoogere eenheid lijëeren A-aii den dwarsvoet, die regeert. Nooit zat er zooveel kalk in Kuropa's politiek dan thans. Nog regeeren dezelfde staatslieden, die vóór en in den 'oorlog -'regeerden. The Natum heeft het kortelings voorgerekend. Zelfs het roode ' jeugdige kabinet Macdonald is gemiddeld 58. Vandaar dat de jeugd inplaats naai de advertenties eet kalk", snakt naar het hoofdartikel: ontkalkt U ! Maar hoe gebeurt dat in een bevolkingspyramide, die op een citroen begint te lijken; niét ingedrocTgde schiJA'on. die wij in onzen grok niet zouden lusten; maar die niettemin het maatschappelijk hét cement r p.'osenteeren van onze samenleving c-n onzen tijd. . . ., , UOY STERBEEK Voor olte doeleinden cnemKun&tinrlchtinó A Tfc _ ^f Dirk STEUNZOLEN SYST. PROF. HOfTA/ MAAR MAAT' FA J.A.MASSING coMti.vmt O.Z.VOORBURGWAL334 Anstrtan Vo HET BINNENGASTHUIS No. 2799 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 24 JANUARI 1931 Sea~ff orse n Jenever M.P.POLLEN fr ZOON ROTTERDAM KWATTA'S Manoeuvre reepen = MELK EN PUUR= MET GELDIGE KWATTHOIOAATIES WAARSCHUWING. Daar enkele concurrente fabrikanten onze stopflesschen met Mosterd gevuld in den handel brengen, geeft onze naam in den bodem der f lesch GEEN voldoende GARANTIE voor kwaliteit. ALLEEN nevenstaand Handelsmerk, op het etiket, waarborgt de bekende SPOOR'S MOSTERD. U ZULT VERMAGEREN op \relk eredeelto van het, lichaam 17 ook weuscht zonder gymnastiek, zonder dittet. zonder geneesmiddelen tn to nemen, zonder baden. Uit sluitend uitwendig gebruik. Het resultaat Ia nn den zesden dag zicht baar. Schrijft aan Mme COLEXJlItAXDEIl, Overtoom 445 D, Amsterdam, die U gaarne gratis het eenvoudige en doeltreffende recept zal zenden, dat zij zelf met veel succes heeft toegepast. SCOTS WHISKY VERTEGENWOORDIGERS: N.V. HOOGEWERFF, CHABOT & VISSER's WIJ N HANDEL DEN HAAG - ROTTERDAM - ARNHEM de uitkiik Dagelijks2.30,7.30,9.3( FILM EN MODERI MUZIEK prinsengracht bij de lefdschestraaij telefoon 3746o| Wetenschappelijke Varia Homeros als Zoöloog door Dr. P. van Olst OM te beginnen moet ik zeggen dat ik geheel in het midden laat of Homeros een eenheid of een veelheid is: naar gelang Dr. Mendes da Costa of Prof. van Leeuwen gelijk heeft, hoewel ik als oud-leerling van eerstgenoemde mijn bepaalde neigingen heb. Grensgebieden van verschillende wetenschappen zijn steeds bijzonder interessant. Een voorbeeld: de sterrekunde was afgegraasd. de natuurkunde was uitgeplozen, maar het grensgebied van beide: de astrophysica of natuurkundige sterrekunde bleek een zoo belangrijke ..fundgrube" te zijn dat het thans een apart gebied van wetenschap is gewor den. En zoo zijn er met gemak dozijnen voorbeel den te noemen. Den' onderzoeker, die zich in deze grensgebieden beweegt en er zich thuis wil weten, worden echter hooge eischen gesteld, want als het goed is, moet hij eigenlijk beide wetenschaps gebieden beheerschen en dat is lang niet gemakke lijk. Otto Körner, Professor in Rostock, is oorspron kelijk medicus, maar blijkbaar (zooals meer met medici het geval is) aangetrokken door de zoölogie, die eraan grenst. Bovendien is hij honoris causa doctor in de philologie, dank zij zijn kennis der Grieksche taalwetenschap. En bovendien is hij, blijkens zijn boek, dat ik in handen kreeg, ook een expert op jachtgebied. Hij is dus op een soort ,,vierlanden-punt" thuis Avaar ,taalstudie, medische wetenschap, zoölogie en jachtkennis aan elkaar grenzen. Het resultaat is een uiterst merkwaardige studie omtrent de homerische dierenwereld en ook omtrent de homerische medische wetenschap. Als men nagaat, dat meestal klassici uit den aard der zaak kamergeleerden zijn. die dus heel weinig contact met de natuur hebben, afgezien' ervan dat de moderne tijd dit natuurcontact toch reeds belangrijk bemoeilijkt door het terugdringen der natuur, kan men begrijpen dat tot nu toe weinig aandacht best3ed is aan den schat van dierkundige gegevens, die in de homerische ge zangen aanwezig zijn en die meerendeels naar alle waarschijnlijkheid niet berusten op hooren zeggen" maar op directe natuurwaarneming zelf daar in de homerische tijden (bedoeld is de tijd waarin de. homerische gezangen ontstaan zijn) de mensch doorloopend contact met de natuur had en woest hebben om te kunnen blijven bestaan. Als men ?/elf moet jagen om vleesch te krijgen in plaats van naar den slager of wildhandelaar te gaan. als men zelf het vee moet beschermen tegen roofdieren in plaats van deze door anderen in Artis te laten deponeeren, als men zelf slacht en vischt en vaart leert men veel wat ons thans ontgaat, ons, die de duinen zien in een dioranm, de reeën xien in een net hqk met keurig hek, die visschen zien in een bak water. , De meeste dierschilderingen vindt men in de homerische gezangen in den vorm van beeldspraak en gelijkenissen. De heldendaden der homerische 'vorsten, de bewegingen van geheele legers worden uitgelegd en aanschouwelijk gemaakt door gelijk soortige gebeurtenissen uit het dierenleven. Nu eens wordt alleen een kenmerkende eigenschap van het dier genoemd, dan weer wordt het beeld zoo uit voerig uitgewerkt dat opmerkelijke biologische en anatomische eigenschappen vermeld kunnen wor den. Zoo vinden wij in de Iliaéin de zestiende zang, Avaar Achilles zijn Myrmidonen te wapen roept, opgemerkt: , ...... als bloedig verslindende wolven Waren zij, welke het harte vervuld van een fulle 1 , verwoedheid Jagen op buit in de bergen en 't groote gehorende i boschhert HOTEL-CAFÉ-RESTAURANT HETGOUDEM HOOFD RÊMBRANDTPLEIH 37-39 -TEL 34I5O > Lunch f 1,75. Diner f 2.50 en f4;.-. RESTAURANT Ie TAGE. Gretig verslinden; van bloed zijn purpergeverfd hunne kaken; Daarop gaan zij in troepen zich drenken aan 't donkere bronnat. Scheren van boven het water, met smalle en spiisiije tongen Slurpend.... (Vertaling Vosmaer) Dit bewijst dat de dichter geobserveerd moet hebben hoe een wolf op hondenmanier drinkt, behalve dat men er ook uit lezen kan hoe de wolven in de bergstreken leefden en vraatzuchtig in troepen jacht maakten op herten, enz. Een ander voorbeeld: in de Odyssee (vijfde zang) waar Odyssus in de branding worstelt, staat: Zoo, wanneer een man een poliep uit het hol van zijn leger Rukt, en een menigte steentjes hem kleeft aan de zuigende armen', Dus ook kleefden de stukken van 't vel zijner klemmende handen Vast aan de rots. ... Het gecursiveerd 2 bewijst dat de zanger de levens gewoonten van inktvisschen en de werking van de zuignappen uit eigen aanschouwing heeft gekend. Absolute zekerheid welk dier telkens bedoeld wordt, is niet steeds te krijgen, want reeds Avistoteles betitelt verschillende dieren anders dan Homeros. Men kan eigenlijk alleen voor de deter minatie gebruik maken van anatomische of biolo gische bijzonderheden, die vermeld worden, terwijl gelukkig óók nog wel dieren thans in dezelfde straek dezelfde namen dragen, die Homeros gebruikt. Tot de bijzonderheden, die bruikbaar zijn, behoort vooral ook de kleur. Maar hier moet men oppassen. Zoo wordt de nachtegaal (..aedoon") uitsluitend ,.chlooreï's" genoemd dat met geel of groenig ver taald wordt. Dit klopt chter niet met de bruine kleur der nachtegaal, zoodat men aan andere vogelsoorten (basterd-nachtegaal) gedacht heeft. Maar bij vergelijking met veel andere plaatsen blijkt dat ..chlooi-os" veel beteekenissi n. kan hebben. Zoo wordt honiny chlooros genoemd en onze heide» honing is veel meer bruin dan geel te noemen- De knods van Polyphemos is ..chlooron", en bestaat, daar zij zoo lang is als een scheepsmast, uit een volgroeide boomstam. En deze is niet ..groen" maar bruin. Xaar alle waarschijnlijkheid is de vogel die als een nachtegaal slaat (Odyssee, zang 19, regel 508?529) en ehloorëis" genoemd AVordt bruin dus onze gewone nachtegaal. Zoo zou ik dus door kunnen gaan met voorbeel den, maar de ruimte-nood dwingt mij op te houden. Er is anders nog veel merkwaardigs te vermelden. Zoo o.a. dat de biologie van een leeuw tot het midden der'negentiende eeuw nei-gens vollediger en juister beschreven is dan in de Ilias. Zelfs is het voorgekomen dat vroegere geleerden A'an lui n schrijftafel af bewezen hebben dat Homeros de ?leeuAven slechts oppervlakkig gekend moet hebben, terwijl achteraf bijv. door ondei"zoekers en reizigers in Afrika (zooals de bekende Schillinys) feiten be schreven zijn, die Homeros gelijk geven. Da vreemde manier waarop een koe haar achter-. pooten rondslingert bij het loopen, de wijze' waarop een paard sterft als een pijl het in de eerste nekweryels kan treffen bij een bepaalde kophouding, het eigenaardige zwermen der bijen, enz. enz. alles kan men bij Homeros vinden. Alleen de kip ontbreekt! De morgen wordt nooit door baange, kraai aangekondigd. Hieruit volgt dus ook afdoende dat llomeroa met Paschen geen eieren at! Eindelijk nog: in de zeventiende ceuAV ontdekte Kedi dat vliegenmaden niet uit het bedorven vleesch zelf ontstaan, zooals men geloofde, maar uit eieren door vliegen gelegd. Tweeduizend jaar eerder Avist JlomoiO) dit belangrijke feit reeds, want Achilles is bang dat vliegen in de wonden van Patroklos' lijk komen, un maden zullen doen ontstaan ! Maar de'ze biologische kennis is (na hem A'ergeten ,en hot feit moest nieuAV ontdekt AVorden, nadat men eeuwen lang aan de dwaze generatio"spontanea geloofd, had. - .«tJ^^S *&&*&&*? & \d& u*1*** 9> ^W KRONIEK Ironie ER viel iets te leeren van de bespreking, die een boos roomsen blad uit het noorden aan de slechtheid der ,,Groene" -wijdde, naar aanleiding A-an Greshoffs boutades OA'er de pornograf ie. Daar komen Ave straks A-an te spreken. Maar eerst dient A'astgesteld. dat het boA'enbedoeld booze en roomsche blad zijnerzijds ook iets leeren kan. Xamelijk Avat eigenlijk ironie is. Op dit punt schijnt het blad en A*elen zijner soortgenooten en nog meerdere zijner lezers, lang niet sterk en geenszins zoo hél ver A'erwijderd A*an de meening der kelnerin bij Heine, die geloofde, dat ironie een soort bier AA'as. Allicht gaan die yerontAvaardigde roomsclien zoo-^ A'er niet. maar toch lijkt hun het AVezen deif Goddelijke Ironie allerminst geopenbaard, anders hadden zij tegen Greshoff en de Groene zoo'n keel'? niet opgezet. Laat mij het hun dan nog eens ik deed het al A'aak ? verklaren. CK-erigens zonder veel verAA'achting. dat het nu lukken zal. Ironisch dan is die meening, .... die men nietgeheel meent noch niet meent. Of Avel de ernstige uitspraak oA*er iets of iemand, die men zelf betAvijfelt, nog eer men uitgesproken heeft.1 Of Avel de tAvijfel in misleidend positieven vorm'. Of Avel de opinie, die OA'er derzeh'er stoutheid A*erbaast en verontrust, maar dan ook niet geheel verantwoord is. Ofschoon er ook Avel vóór te zeggen Valt en xij misschien waar zou kunnen zijn. Of niet Avaar. maar zoo tussehenbeiden. Op dat tusSchenbeiden komt het aan. Wie nooit A'an iets andere dan A of B heeft gehoord, zal doof zijn A'oor alle tusschentonen. en tegelijk nooit iets A"an Avereld en leven hebben begrepen. A-an hun samenhang en gestadige ontwikkeling. deAvelke nooit alleen en nooit geheel iets bepaalds is. Daarom is de ironie, meer dan Avat ook. de uitdrukking des levens, maar men moet er een beetje oor voor hebben en het bierstadiüm te boven zijn. En ook niet dadelijk met sectarische hatelijkheden komen gooien en het karakter A'an den tegenstander verdacht maken. En nog minder met anti-semitisnie.... Dat zulk een boos roomse h blad daar terstond toe bereid is, maakt dan hot geval zoo leerzaam voor ons. O, zeggen wij,'hoe dicht onder de oogenschijnlijk beschaafde en reder lijke oppervlakte liggen bij zulke mensehen de primaire, dierlijke rasinstinkten. Prikkel hen niet een ietwat exhorbitante uitspraak, die hun dorre ethiek schokt, en zij \vorden razende rood als kalkoenen, A'erliezen alle zelfbeheersehing en' barsten los in scheldwoorden en verwenschingen. Zonder een oogenblik te bedenken, dat men bon misschien voor den mal houdt., n voor do mallen, die. zij ook onmiskenbaar zijn. ' ? ' , ':' ?' ,. . ? ' ' ' ' . - F. O. Sjl *t <j. t 'i