DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 JANUARI 1931 No. 2800 Fransche Boeken Franz Hellens door Jan van Nijlen D K literaire figuur van Franz U ellens, die vroeger reeds in teressant, inaur oenigszins vang was. heeft eerst in de laatste jaren een vast ere u vorm gekregen. Vroeger leek deze auteur een gehallucineerde, van alle aardsche aangelegenheden ver vreemde geest, of laat ik liever zeggen, een man. die. door de werkelijkheid ontgoocheld, nog maar alleen ver trouwde op zijn fantasie om de door hem verfoeide wereld te herscheppen. Waarom dit vroeger werk als lite raire realisatie niet geheel in harmonie was met de betrachtingen des schrij vers, werd ons hoe langer hoe duide lijker toen wij L? .Y<nï, Le Coeur parturièen zijn jongste werk Les Fillat dit (/m> l) lazen. In al de boeken van Franz Hellens is altijd iets van de bittere opstanding van den dichter die met het leven Franz Hellens niet alleen met liet hedendaagsche maatschappelijk leven, maar met alle leven in zijn aarschen vorm geen vrede kan hebben. Dit gevoelen i.s den schrijven eigen van in zijn kinder jaren..!^ talrijke bladzijden waarin hij over zijn jeugd schrijft, soms met een zekeren wrevel, vaak niet een somber enthousiasme, kan dit blijken. Het ligt dan.ook voor de hand. dat zijn werk aan kracht en persoonlijkheid? won. wanneer hij, zich niet langer ver trouwend op de fantasie, terugkeerde tot den gemoedstoestand zijner jeugd en. als titan, weer wou zijn wat hij was geweest als kind: iemand voor wien alle aardsche verschijnselen een raad sel zijn en die. in de eerste plaats, klaar wil zien in zichzelf. Wat F. Hellens, in zijne laatste werken betracht is de kennis van het eigen wezen en nooit wellicht was hij minder objectief dan in desie Filles dn désir. Men kan het boek beschouwen als, eene soort galerij van vrouwentypes, van wie elke de 'karakteristieke belichaming is van eene bepaalde gevoeligheid, een ka rakter, een hartstocht. Maar aldus beschouwd, geeft het boek niet den volledigen zin dien het in zich ver borg en l:oidt. Om dien zin w^rkelrk te begrijpen moet men Les Filles du ili'sir beschouwen als de diverse phase van een enkel geval: de wijze waarop een jonge man op de ver scheidene vormen der liefde reageert. Men zal mij niet uit het hoofd praten dat deze verhalen, althans in hunne voornaamste gebeurtenissen, autobio grafisch zijn, iets wat eigenlijk niets ter zake doet, maai' ons moet inte resseeren in verband met de menschelijkheid van den auteur. Als wij nagaan welke de reactie van den jongeling op het gevoel dat hem in de vier gevallen, welke in het boek worden behandeld, overweldigt, stel len wij vast dat zij steeds wordt be paald door eenige eigenschappen, die voor een deel eigen zijn aan het kinderlijk gemoed in het algemeen: de schuchterheid en de eenzclvigheiden, voor een ander deel, de karakte ristieken zijn van den jongen held, die in het boek aan het woord is: de twijfel, de vrees voor de algeheele overgave, en, misschien, een zekere hoogmoed. Kn zoo krijgen wij een vrij volledig beeld van het gemoeds leven van den jongen man. die ons diep in zijn ziel laat kijken, terwijl voor zijn eigen illusie alles nog zoo raadselachtig is. Wij zien hem zoo goed en wij herkennen hem dien jongen man die, geboren in een donkere provinciestad, opgevoed door eon strenge familie, zich een vreem deling gevoelt te midden van de zijnen, en soms ook voor zichzelf, en die plots de lichtende wereld ontdekt der liefde en de mogelijkheid der bevrijding! Maar hij laat zich niet bedwelmen: hij Ls te schuw, te achterdochtig. Sommigen zullen hem te gecompliceerd. misschien te egoïstisch vinden, en nochtans is hij zeer eenvoudig in zijne naïeve belijdenis, als men een maal den aard begrijpt van zijne kin derlijke opstandigheid. Wat er ook gebeur'e, hij blijft altijd de man. die niet kan scheiden van zijne jeugd, het kind dat niets vermocht te grijpen van zijn droomcn en toch met wel behagen droomen'blijft. * ' * ? * Hoe interessant de vrouwenfiguren 11 it Les Filles il u désir ook wezen, staat na lezing van het boek ons geen enkele levendig Voor den geest, omdat al het innerlijke licht alleen op de ziel en het karakter van den jongenman valt en ook omdat de schrijver blijk baar niets voelt voor het weergeven van visuëele impressies. Heel duidelijk ziet men ook wat een werk als dit had kunnen zijn als de auteur de heldinnen meer op den voorgrond had gesteld, iets wat hij gedaan heeft in het verhaal dat afzonderlijk ver scheen. Le liendez-vóus dans une vtjlise 2). en dat ook in den eersten persoon is geschreven. Djt is, in zijn grijzen, weemoedigen toon, een mooi verhaal en het zou mij niet verwon deren dat het een overgang is van den auteur naar een meer objec tieve beschouwing van de wereld en de nimfen die. haai; bevolken. 1) Fmnz Hellens. Les Filles dudésir. Pari». Editióna de la Nouvelle JRevue 1ranc,aise lÜ.'JO. 2) F. Hellens, Le Rendez-vous dans une fjllse. A. A. M. Stola. Bruxellea MaeaMcht 1031. D E DESKUNDIG MEUBILEER! f» F. SINEMUS Leltf»ehe*traat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 9.5Q PRIMA COUPE Eigen Atelier. Sea~Horse de allerbeste wever M.P.POUEN G- ZOON ROTTERDAM STEUNZOLEN SYST. PROF. HOFFA' NAAR MAAT' No. 2800 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 JANUARI 1931 FA J.A.MASSING cwin.vtm O ^.VOORBURGWAL 334 AwtrdMi */? HET BINNENGASTHUIS In den Boekh- en na S n e l s c h rif t o* RIENTSBALT * _ « -- ' . tnrt Zclfond 95 Ct. fr. ?* * m Daguerre8traat 23. DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift aan bovenstaand adres. ONZE SCHITTERENDE COLLECTIE RIJN- & MOEZELWIJNEN STELT ONS IN STAAT IEDER TOT VOLLE TEVREDENHEID TE BEDIENEN Prijscourant wordt op aanvrage gaarne toegezonden Ni NOOGEWERFF, CHABOT UISSER'S WIJNHANDEL DEN HAAG ROTTERDAM ARNHEM ^ ». U ZULT VERMAGEREN op welk gedeelte van het lichaam II ook wenste h t zonder gymnastiek, «onder dieet, zonder geneesmiddelen In te nemen, zonder baden. Uit sluitend uitwendig gebruik. Het resultaat Is na den zesden das zicht* baar. Schrijft aan Mme COLENBItANBlSlt, Overtoom 4M5 B, Anmterdam, die 17 gaarne gratis het eenvoudige en doeltreffende recept zal zenden, dat zij zelf met veel succes heeft toegepast. P E N S I O N Ier R A N G POUR JEUNES FILLES DE BONNE FAMILLE excellente nourriture Belle situation, chambres confortables Mademoiselle DE BROT Villa Grammont 14 Ave des Alpes LAUSANNE Facultc de recevou l'tnseignement du franpau et de ianglaw a Ui matton, ou. de suivre leécourt de l'Univerjitc et deó ccolcó de mustque. Ren teigne mentó: Atademouelle N. Ji, Middelbeek Flatgeb. Zorgvliet LA HAYE VICTORI A-WATER Opwekkend en gezond OBEHIANHSTCIM Natuurlijk Bronwater Uit de Natuur: Het Vliegend Juweel door F. Drijver Ijsvogel (foto A. Burdet) NA de strenge vorstdagen van Februari l!)2:> is het mij maar enkele kecren overkomen, dat een ijsvogel mijn weg kruiste. Toch beginnen dergelijke ontmoetingen den laatsten tijd minder schaarseh te worden en daaruit meen ik te mogen afleiden, dat ook deze vogelsoort zich eenigszins' begint te herstellen van de zware verliezen, in enkele weken tijds geleden. Aanvankelijk scheen hot wel. alsoïgeen enkele ijsvogel aan het noodlot had weten te ontkomen; in ieder geval waren de berichten ovei' dood gevon den exemi-laren toen ernstig genoeg. Het gold hier een soort, die geen groote verliezen lijden kon, om de eenvoudige reden, dat dit dier, voor zoover. wij kunnen nagaan, nooit talrijk bij ons geweest is, en omdat het aantal daarenboven toch reeds van jaar tot jaar afnam. Xu komt het herstellingsvermogen van de natuur onze vrees reeds logenstraffen; er zijn nog ijsvogels. er zijn er zelfs meer dan een jaar geleden, liet komt er nu maar op aan, dat wij de eerste jaren van felle vorst verschoond'blijven. Dank zij ons zeeklimaat is het gevaar niet zoo bijster groot; was het anders, kwamen lage thermometerstanden veelvuldig voor, onze vogels zouden zich stellig sedert eeuwen aan dien toestand hebben aangepast. Vele soorten, welke nu in onze streken overwinteren, zouden, zich dan tot echte trekkers ontwikkeld hebben, fcoo is liet te verklaren, dat dj; spreeuwbij v. uit Noord-Europa wegtrekt voorliet invallen van den winter en op onze breedte reeds voor een groot deel standvogel geworden is. Wij mogen er dankbaar voor zijn, dat de ijsvogel weer eenigszins in aantal toeneemt, (jeen enkele inlandsche soort kan hem in kleurenpracht even aren; niet' zonder reden draagt hij den bijnaam van vliegend ju, weel" l. G e moet hem gezien hebben, als hij laag over het water, in pijlsnelle vaart, weg schiet, liet is haast, alsof er eert lichtende hlauwgroene streep door de lucht getrokken wordt; lang v6ór ge van uwe verbazing bekomen zijt, is de rappe vogel reeds uit het oog verdwenen. ?Ge' kunt er van op aan, dat het dier terugkeert, want de ijsvogel houdt er in den regel weken lang vaste plaatsen op na. waar hij zijn voedsel zoekt machtig te worden. Wie'deze gewoonte kent, heeft een goede kans den kleurigen vogel nader te leeren kennen. De nieuwe kennismaking baart wellicht CHAKEL *I-17«AMST£QOAM naarntaat Bij ons xerkrllQbaar N.R.V. MONTA SCHOENEN eenige teleurstelling. Is dat lompe vogeltje niet den weinig vieven vorm, den ongewoon langen snavel, de korte pootjes en het nietige staartje de/elfde verschijning als het vlugge dier, een licht straal gelijk? Wacht slechts tot het opvliegt, tien tegen een, dat ge andermaal ouder de bekoring komt van de kleurensuhittering. t'as als de nood op het hoogst is, zoekt de ijs vogel zijn fortuin elders, maar dan is het dikwijls reed.s te laat. Al het voedsel moet uit het wutor opgedicpt' worden en zoo is het duidelijk, dat strenge en langdurige .voi«t hem leelijke parten kan spelen. Sommige verhuizen in tijden van nood van onze beeken en vijvers en slooten naar brak water; andere zoeken zelfe den zeekant op, waar uittcraard het voedselgebrek niet xoo groot is. Misschien zijn het wel die zwervers geweest, die twee javen geleden den stand voor algeheelo uitioeiing hebben kunnen behoeden. Het is voornamelijk visuh. waarop de ijsvogel aast en hij bemachtigt zijn prooi door zich in het water te wei-pon. Ken handig duiker is hij niet, hij kan zich daarin niet meten met eenden, futen en nlkt-n. Wa;t hij aan duikkunst mist. wordt'evenwel veiigoed door de weergaloo/t» snelheid, waarmee hij zijn prooi overvalt en door de wisheid van zijn greep. Behalve met visuh voedt hij zich ook met allurlei ander wntergodierto, kevei-s. larven, dondurpaddon, enz.; van y.ijn uitkijkpost, een ovcrhangonden tak, eon paal ol' den rand van een boot. spiedt hij naar buit en kiest hij het juist*» oogenblik voor den o\"erval. Ken enkele maal komt hut voor, dat hij de vischdiet'jes nadoet en onder het vliegen zijn voedsel zoekt. Met snellen vleugelslag houdt hij zich in de lucht staande, om zich d in op ijn prooi te werpen. Ken ijsvogel, kleiner nog dan een spreeuw, kan zich natuurlijk «iet vergrijpen aan visuh, die voor m.-nschelijk voedsel in aanmerking komt. Houdt men daarbij nog in liet oog. dat de natuur bij de vermenigvuldiging'der vischsoorten een geweldige overdaad aan den dag legt. dan blijkt wél, dat de schade van ons vliegend juweel niet groot kan y.ijn. (Jeen visscher ook, die den blauwgroenon vogel een kwaad hart toedraagt; houdt men reke ning met de afwisseling in zijn spijzenlijst, dan is het zelfs nog do vraag, of wel van schade kan worden gesproken. Kr bestaan evenwel inrichtingen in ons land, waar men op den ijsvogel niet bijstor gesteld is; dat zijn de vischkwe,t;kerijen, zooals men die op de ?Velviwe, in NoorxMüutbant en in Limburg aantreft. ' Daar houdt men in vijvers groote hoeveelheden pootvisch, waaronder kostbare soorten als forellen. De ijsvogel vindt doai'r den disch gedekt en het schijnt wel. dat een belangrijk percentage van onze lijsvogels dat luilekkerland weet te vinden, bij de omzwervingen na.den broedtijd. Het moet niet alleen terwillo van «Ie' enkele vischjés zijn, welke door de kleurige vogels opge slokt worden, dat de eigenaai-s der kweekcrijen zich genoopt voelen maatregelen tegen hen te nemen. Men beweert soms, dat vogels ook de verspreidng van schimmelziékten in de hand werken, omdat zij soms vischjés verwonden zonder die te dboden. Speenleerqnde op de voorliefde van.de ijsvogels voor palen in het water, wordt op den kop daarvan een klenimetje geplaatst en tulvan vogels vinden daarin den dood. liet behoeft geen betoog, dat dat lot niet alleen ijsvogels treft, doch dat de klemmen ook den dood van gj-aHpiepers', kwikstaarten <-n nog andere soorten veroor/aken. De Nederlandsche Heide Maatschappij heeft zich reeds bereid verklaard op hare vischkweekerijen geen ijsvogelklemmen meer te plaatsen. Met eenigen goeden wil moet het toch ook mogelijk zijn het nadeel op andere wijze af te wenden. Men mag niet uit het oog verliezen, dat hier het behoud van een Nederlandschen broedvogel op li«t spel staat en zvilk een inzet is wel een offer waard. Te meer, als het een soort betreft, die kleur en licht en vreugde schenkt aan ieder, v^en zij onder het oog komt. KRONIEK Het <iiuolMche Reservaat MKX kan niet zeggen, dat het kalf geheel verdronken is. nu dit (ïooische reservaat is.... gereserveerd. Er zijn trouwens hier en daar nog wel enkele landelijke kalfjes, d il* men voor verdrinken zou kunnen behoeden door reserveeren, maar over 't geheel is het (iooi toch niet meer te redden. Die gemeenten hadden hun schoon ide alistisch gebaar ten minste vijfentwintig jaar vroe ger moeten maken, toen er wezenlijk nog iets te behouden vi»l. Kn -jf was eenige bittere waarheid in het verwijt van dien Huizenschen opposant. dat de gemeente Bussum aan het reserveeren en conserveeren slaat bij anderen, nu zij zelve het vaderlijk erfdeel grondig heeft verbrast. Dit geldt trouwens evengoed voor l^aren. Hilversum en Naarden. Het ..landelijk schoon"' trok al die stedelingen aan, toen de spoorweg het forensendom mogelijk maakte. Laan bij laan. villawijk na villawijk werd bijgebouwd en zienderoogt-n slonk het .,schoon", dat de oorspronkelijke aantrekking was geweest, /onder dat de trek naar buiten echter ophield. Het duurt altijd heel lang eer de menigte ..zienderoogen" wordt en bemerkt, dat er eigenlijk nergens meer boomen en enkel huizen staan. Het ..Bosch van Uredius," het landgoed ..Crailo". de mooie Laarderweg. de ..Bussumsche Eng". het verdween alles onder winstgevende bebouwing. En zoo was het in Laren en vooral niet minder in Hilversum...... Tot men. eindelijk, ontdekte, dat er eigenlijk n grootu villa'tjesstad bezig was te ontstaan dwars door al die (ïooische dorpen heen. en men haastig hier en daar nog een paar boomen of een stukje hei ..reserveeren" kon. Voor de mensclten met veel fantasie en goeden wil. Natuurlijk vermindert het niet de verdienste van wie deze vezeltje's ..natmirsehoon" nog trachten te be houden, dat hun voorgangers zoo heb'zuchtug ei» kortzichtig waren, doch onze vreugde over dit schamel behoud kan toch maar matig zijn. liet mooiste is al lang verdwenen, met de illusie, dat men daarginds nog ergens .,buiten" woont. Ter wijl de wetenschap, dat over het gansche land de toestand ongeveer eveneens is. en men. inliet beste gevtiK nog hier en daar een put der hebzucht dempt om een onnoozel beestje voor 'Verdiinkru te be waren, het geval ook al niet plei/ieriger maakt. Te minder wijl overbevolking en democratie, de eigenlijke bewerkers van den toestand, zich voorloop ij; wel niet veel van een contra-actie zullen aantrekken..'IVu hoogste zal men zulke zonderlinge proeven van goeden wil zien. als de stad Amsterdan nu geeft, die zoowaar in den ? polder een fonkelnieuw ..bosch" gaat aanleggen. Kon het landelijker? Als de toekomstige wandelaars maaigeen natte voeten krijgen, want dan moet er nog een dure gemeentelijke kliniek, voor rheumatiek aan worden toegevoegd. F. r. In vogelkundige kringen was men reeds lang chmeening toegedaan, dat de laug/.auic. maar ge stadige vermindering, van de ijsvogels in de eerste plaats aan de klemmen op de vischkweekerijon te wijten was. Als nest plaats kiest onze kleurige visschor bij voorkeur een hoogen en stellen' beek- c f slootkant: soms ook neemt hij genoegen met een zanderij, al is die ver van water gelegen, '/elf graaft hij het nesthol, twee tot drie voet lang; aan het einde daarvan worden de glanzend witte en vrij ronde eitje*8 gelegd, y.cs, zeven of acht bij elkaar. Nest materiaal heeft de, ijs'vogel niet noodig. doch n' spoedig komen de eieren te liggen op een laag van visehgraatjes n -schubben, het onverteerbare deel van het voedsel, dat door de keel verwijderd wordt. Erg smakelijk is dat niet, noch lijkt het ons in overeenstemming niet het goed verzoi-gde uiterlijk van den ijsvogel. Maar wie dezen vogel eenmaal zijn blamvgroene lichtstreep boven onze wateren heeft zien trekken, zal die kleine ongcmanierdheid stellig met den mantel der liefde willen bedekkeji. VAM HELLES TABAK IS