GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 JANUARI 1931 No. 280 BEURSSPIEGEL Dotiflerdag, 169 Januari 1931 DE beurs heeft in de laatste weken een vrij kalm verloop gehad, en het valt niet te ontkennen dat de stemming eenige verbetering aantoont al blijft het koersavans vourloopig nog binnen zeer enge grenzen. Maar het is al een opluchting, wanneer enkele weken voorbijgaan zonder aanmerkelijke koersverliezen. langzamer hand krijgt men de indruk dat de beurs ..uit verkocht" ia, en dat, wanneer er maar een geringe vraag het hoofd opsteekt, de koersen al omhoog gaan. Terwijl nog ongeveer een maand geleden de verkoopera de indruk hadden tegenover een luchtledig te staan, nu staan er vragers, zij het nog in geringe getale en voor kleine bedragen. Wat natuurlijk niet wegneemt dat van een krach tige marktpositie nog allerminst gesproken kan worden. Wanneer de baisse straks een minder gunstig bericht voor een bepaalde tak van bedrijf weer aangrijpt, zal zij waarschijnlijk wel weer kans zien om een bres in de koersen te slaan. Maar het is dan toch de vraag of hun actie' de on ontbeerlijke ruggesteun zal ondervinden van tot liquidatie gedwongen houders. Aan alles komt een eind. ook aan de niet voldoende gedekte posities. En bij het huidige lage koerspeil zal de baisse er weinig voor voelen lang een ongedekte positie aan te houden; maar de snelle winstneming was alleen maar mogelijk zoolang elke koersdaling gedwongen verkoopen in de markt bracht. In Amerika schijnt bijv. ook de vrij sterke vermin dering der brokers-loans in de laatste maanden de technische positie van débeurs zeer tengoede te zijn gekomen. Weliswaar schijnen onder de kleine banken nog zwakke posten tte zitten, welke door gebrekkige liquiditeit tot een gevaar voor de beui's kunnen worden. Maar er is al heel wat zeer uitgesneden. De economische vooruitzichten zijn nog steeds weinig bevredigend, en men mag dan ook voor de beurs nauwelijks meer verwachten dan een op houden van de daling. Weliswaar zijn er hier en daar gunstige factoren aantewijzen als bijv. de vermindering der voorraden voor enkele grond stoffen, als koper e.d. Wat speciaal Amerika be treft schijnt ook in de staalnijverheid de activiteit weer wat grooter te zijn dan voorheen. De cijfers der onuitgevoerde orders maken tenminste een wat beteren indruk. En aan de prijsdaling zal toch eens een eind moeten komen. In de laatste maanden is trouwens de daling van de groothandels indexcijfers maar uiterst gering meer. In Amerika schijnt men met kracht te willen aansturen op verlaging der detailprijzen, om aldus de consump tie te kunnen stimuleeren. en de gaping tusschen voortbrenging en verbruik te verminderen. De Montgomery Ward bijv. heeft voor het komende seizoen drastische prijsverlagingen aangekondigd. Maar al zal van zulk een actie wel eenigen invloed kunnen uitgaan, de economische crisis is te inge wikkeld dan dat op die Avijze het probleem zou zijn opgelost. De werkelooze. weggerationaliseerde arbeiders, de door tariefverhoogingen in de war gestuurde internationale handelsverhoudingen, -en. tenslotte de reparatieregelinj*. dit alles zijn kwesties die men niet in een handomdraaien door prijs reductie kan oplossen. Hoe moeilijk bijv. in Duitschland de industriehet heeft is weer duidelijk gebleken uit het juistverschenen jaarverslag van Kvupp, waarin over1929/30 een verlies van 4£ millioen wordt aan gekondigd tegenover ruim O millioen winst ver leden jaar. Dit geval demonstreert wel heel dui delijk hoezeer de hoofdzakelijk voor de inheemschemarkt werkende Duitsche industrie te lijden heeft onder twee moeilijkheden: de geringe koop kracht en kapitaalkracht, en een factor dieAvellicht het 7Avaarst" van alles weegt de druk kende fiscale lasten. Om enkele cijfers te noemen r. Krupp maakte een bruto-winst van 37 millioen; daarvan ging 10 J millioen weg aan belastingen en 12£ millioen aan sociale lasten. Nu is Kruppwel een van de somberste voorbeelden, en mis schien ook wel n van de gevallen waarin decijfers het meest zijn gegroepeerd" om de re geering de oogen te openen en te waarschuwen voor de consequenties van haar politiek. Maai* ook de A.E.(ï. verlaagt haar dividend, terwijl naar alle waarschijnlijkheid een heele reeks van dividendreducties zal volgen. Wat intusschen weei* geen monopolie voor Duitschland ifc. En op andere punten is dit land er ook weer niet zoo kwaad aan toe; de handelsbalans laat het afgèloopen jaar een zeer belangrijk overschot, terwijl vei'leden jaar invoer en uitvoer elkaar juist ongeveer dekten, en het jaar daarvoor de import de export met ongeveer een milliard overtrof. Erg veel perspectief zit er op het oogtnblik in de algemeene economische ontwikkeling nog; niet. En van de verbetering in het bedrijfsleven, zal toch tenslotte de beurs het moeten hebben. l'. K. LEVENSVERZEKERING Mü. ARNHEM" waarborgt U en Uw gezin een onbezorgde toekomst. U. DE IUEDKK HYPOTHEEKBANK Leden der Directie: X@TgS^ Mr. A. S. MIEDEMA, P. H. CRAA.NDIJK ea A. E. TW1ERRY DE BYE DOLLEMAN u .11 e 70->AO OCK PandbricYen f 39.122.950. Hypotheken f 39.269.955.- Re,erre. . . f 1.026.238.41 PCt.PANDBRIEVEN tegen LAATSTEN AMSTERD. BEURSKOERS Nederlandsche Handel-Maatschappij, H. v. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENBAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indië, China» Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. K OFFER KL UI S. HOOFDKANTOOR: KEIZERSGRACHT 570, AMSTERDAM. OPGERICHT A«? 1604. DE M.V VERZEKERING-M A ATSCHAPPU MERCURIUS" VERZEKERT, BEHALVE TEGEN INBRAAKSCHADE.ooK TEGEN BRAND,ONGEVALLEN-EN WATERLEIDINGSCHADE. N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10000.000, waarvan geplaatst l 8.400.000, waarop l U pCt. gestort. Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Schiedamsche Singel 89 te R'damof tot hare Agenten. De Directie: Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C.v. Wijk,. Mr. B. van Rossem. N.V. STANDAARD H Y PO TH EEK BANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. C ASTEN D IJK en L MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trtutkantoor 4J% Pandbr. tegen beurskoers uit. De Holl. Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70, De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag. net een minimum van f 1000. opxakeityk onderpand en onder borgtocht, met B pandseving eeaér po}is van levensvertekerlng vaa gelijk bedrag, ea verkoopt S % schuldbrieven in «tukken van f 1000?. 500,- ea f 100.- tegen Beurskoers. No. 2800 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 JANUARI AUSTRALISCHE HEILSTAAT door C. A. Klaasse EEN depreciatie van de valuta met 25%, een tekort op do handelsbalans van eenige tien tallen mUUoenen pond sterling, een deficit op de betalingsbalans van ongeveer 70 millioen pond sterling, een dermate geschokt staatscrediet dat de verlenging der vlottende schulden in de City slechts tegen steeds stijgende rente kan plaats vinden en. tenslotte toenemende werkeloosheid. Ziedaar de zegeningen van 15 jaar Labonr-bewind in Australië. In de laatste maanden zijn in het bij zonder de financieele moeilijkheden dermate ver scherpt, dat men langzamerhand van een crisis moet gaan spreken. En nog steeds schijnt de re geering de ernst van den toestand niet te willen inzien, of althans de consequenties daarvan niet te willen aanvaarden. Van werkelijk ingrijpende besnoeiïng op het budget is nog geen sprake 'gevreest, en speciaal aan de hooge loonen en peraioenen (volgens de Eerste Minister van de t'ouimomvealth ,.de laatste loopgraaf" van het arbei dersrégime) schijnt men nog niet te durven tornen. Laten wij. alvorens den gang van zaken en de oor zaken die tot de moeilijkheden hebben gevoerd nader te beschouwen, constateeren dat de acute ?verscherping der financieele nooden, en speciaal van de aantasting der muntwaarde een bijzondere oorzaak heeft, die maar in verwijderd verband staat tot de politieke situatie van het land. De twee voornaamste uitvoerproducten van het land zijn: tarwe en wol. welke beide juist in bijzonder sterke mato hebben geleden onder de agrarische.. prijsdaling der laatste jaren. Tarwe heeft thans ongeveer N% van de waarde in 1925. wol circa 40% In den loop van het vorige jaar alleen verloor tarwe 50% in waarde, en wol 25%. Dat onder ?xulke omstandigheden een hoofdzakelijk op landbouw-export aangewezen land tijdelijk zijn be talingsbalans uit het evenwicht geslagen ziet, is ijeen wonder. Hetzelfde is.het geval geweest in Argentinië, en tot op zekere hoogte in Canada. Maar de moeilijkheden dateeren niet eerst van <le allerlaatste jaren, waarin deze bijzondere factor aijn invloed deed gelden. Reeds sedert 1921 is de Australische invoer steeds grooter geweest dan de uitvoer. En dat terwijl het land'jaarlijks £ ',W mil lioen* aan intrest op bu'itenlahdsche leerlingen in Londen en Xew-York heeft te betalen! Tijdelijk mag eenjcapitaalimporteerend land wel een invoerDverschot hebben; om dat deficit in de betalings balans te dekken dient juist het vreemde erudiet. Maar Australiëbehoorde over dat stadium reeds lang heen te siyn. evenals Argentiniëerover heen was, voordat in de allerlaatste jaren de calamiteuse prijsdaling van tarwe, mais, lijnzaad en wol daar ook in het honderd heeft gegooid. En dus dringt zich de vraag op hoe het komt <lat Australiëal jaren lang meer invoerde dan uit voerde, on dus ..boven zijn stand" leefde. Kn hier komen wij weer terug op ons uitgangspunt: de resultaten van het arbeidersregime. De Australische regeering is er steeds op uit geweest om de vakverfienigingspolitiek tengunste van hooge loonen te steunen. Beperking der immigratie en hooge inkomende rechten waren de twee middelen welke werden aangewend oni in dezen effectieve steun te verleenen. Een betrekkelijk hooge luonstandaard heeft men inderdaad- op die wijze weten door te zetten. Maar daarnaast volgde een tweede conse quentie, t.w. hooge kosten van levensonderhoud. Door de zeer zware tarieven, gevoegd bij de hooge arbeidskosten is het prijsniveau dermate omhoog \geschroefd.dat de arbeiders aan de hooge loonen weinig plezier beleven; maar wat erger is: dat de export wordt belemmerd, terwijl de import ondanks de hooge tarieven toch niet wordt, tegengehouden. De vicieuze cirkel: hooge tarieven, hooge prijzen. hooge kosten van levensonderhoud, hooger loonen, geringe concurrentiekracht tegenover het buiten land, weer hooger tarieven etc. heeft zich in Australiëwel heel duidelijk gedemonstreerd. Het TUYHENBUPG MUYS is wel heel typisch: het verschil van opvatting der Labourpartij in Australiëen in het moeder land. De Engelsche partij beschouwt de arbeider in de eerste plaats als consument en is als zoo danig geen voorstander van invoerrechten (al is de strijd tegen de protectie in regeeringskringen al heel wat geluwd), de Australische partij ziet de leden in de eerste plaats als arbeiders 'die aan werk geholpen moeten worden, en wel via beschermende rechten. Want de andere manier om leven in de brouwerij te brengen: lage loonen, schuwt men vanzelfsprekend. Zoodat met dat al de import nauwelijks belemmerd werd,- wel daarentegen de export. Waarbij nog komt dat door dit systeem practisch een groot deel van het in den vreemde opgenomen kapitaal voor bedrijfsdoeleinden on middellijk door de Australische regeering werd geconfiskeerd. Immers er moesten van de daarvoor ingevoerde goederen (machines e.d.) eenige tien tallen percenten invoerrechten worden betaald, die in de schatkist verdwenen en voor gewone uitgaven werden gebezigd. Kapitaalvernietiging op groote schaal dus! En in de lijn van zulk een ontwikkeling ligt ook de muntdepreciatie, die feitelijk reeds jaren latent was, maar nu in het laatste jaar onder den druk der acute moeilijkheden door de agrarische prijs daling eerst effectief is geworden. Wanneer men steeds door hooger invoerrechten, en via de daar door stijgende loonen. het prijsniveau opschroeft moet dat leiden tot een depreciatie van de munt omdat immers de verhouding van de koopkracht der eigen valuta ten opzichte van de vreemde zich steeds verder ten ougunste van de eigen munt wijzigt. Voegt men daarbij dan nog dat het beheer der overheidsfinanciën ook niet van overmatige zorgvuldigheid getuigt, en dat het budgetaire evenwicht voortdurend wordt bedreigd, dan is des te eerder een waardedaling van de munteen heid begrijpelijk. ?t> * Ongeveer eun jaar geleden scheen het dat do Australische regeering inzag dat hot niet langer zoo ging. eii dat men beter tenhalvo koeren, dan tonheele dwalen kan. De door »Sir Otto Xiemeyer voorgestelde reorganisatieplannen dor openbare financiën werden geaccepteerd, en- men scheen ernstig op weg naar verbetering. Maar van de uit voering der plannen is niets gekomen. Tenslotte is men toch teruggeschrokken voor do drastische maat regelen, en, zooals boven reeds werd opge merkt, voornamelijk voor de Verlaging van den loonstandaard. Feitelijk is sedertdien eerst recht dt>. politiek op een hellend vlak gekomen. Onder aanvoering van de bank van /uid-Wales is succes sievelijk de koers van het Australische pond afge broken; de doviezenhandel werd gemonopoliseerd. en zelfs in de ? gpudprijs heeft me n' dooi- speciale maatregelen de ? dopreeiatie van hot Australische pond al min of meer gefixeerd. In di; Loiidensche City hebben do/o maatregelen zeer veel onrust verwekt, en men interpreteert ze aldus, dat nu de inflatie, die door de douane- en loonpolitiek allang dreigde, effectief zal worden, c f feitelijk reeds is. Indien d w .koers val van de Australische valuta maar korten tijd duurde zou die consequentie niet perse getrokken behoeven te worden; integen deel hij zou eon hulpmiddel kunnen f/;ij n bij het herstel van het evenwicht in de handelsbalans. Een soortgelijk middel heeft korten tijd Argentini toegepast. Maar zoodra men de hoogere deviezenkoersen bestendigt zal die factor ook verder door werken op het binnenlandsche prijsniveau en dan zit men spoedig midden in de inflatie. Zoo is het in Duitschland ook begonnen, en waar is dan het eind? Afgezien nog van de omstandigheid dat elke koersval van de Australische valuta de toch reeds bestaande moeilijkheid om den buitenlandschen regeeringsschuldendienst te voldoen weer grooter maakt. En wanneer men nu débalans trekt uit wat do regeet-ing in Australiëin de laatste tien jaren tot stand heeft gebracht, dan kan men daarover , ook niet al te1 enthousiast zijn. Is het wonder dat de bankiers in het moederland ton aanzien van verdere crodietverleening aan deze verkwistende dochter voorloopig het devies hands off" huldigen, ? en dat zelfs af en toe aan cliënten in overweging wordt gegeven er maar uit te springen ? Men vrage proefnummer van DE LITTERAIRE GIDS Het zeer ongewone maandblad IJ. liTIERAIRE BOEKWINKEL ?- OEN HAAG Boekbespreking Paul Bromberg. De hooge boog. Atnst. J. M. Meulenhoff. Gelll. d. Ella Riemersma. Dit is een goed boek. Want de schrijver heeft den moed gehad een onderwerp te entameeren, dat, in weerwil van de frequentie, altijd vermeden wordt in de boeken voor jongeren. Ook al komen die jongeren zelve ermee in aanraking, al is het geen zeldzaamheid meer, dat op lateren leeftijd vader of moeder het gezin, eens opgebouwd, achterlaat. , Hier is 't de vader. Hans ter Vlieren, die in zijn secretaresse de vrouw heeft gevonden, die in alles zijn vertrouwde i's geworden. Niet meer, niet minder dan vrienden zijn ze geworden. En toch verlaat hij zijn gezin, om met zichzelf tot klaarheid te komen. Want zijn vrouw kan niet dulden, dat haar man zooveel van oen andere'kan houden. Ze wil, dat hij Agnes zal laten gaan, zijn vriendschap" zal prijs geven. In onderling overleg wordt besloten, dat het gezin er zijn twee dochters, de dertienjarige Tilly. de 19-jarige Els -?zonder vader naar Paterswolde zal gaan. terwijl hijzelf in Amsterdam blijft. in een apartemenj: van Het Nieuwe Huis. En het gezellige huis in de P. C. Hooftstraat wordt tijdelijk verhuurd. Dan komen de problemen: heel zuiver vooral zijn de problemen uitgebeeld, waarvoor de oudste dochter zich ziet geplaatst. Door het conflict tus schen de ouders komt Els afwerend tegenover de liefde te staan, als deze haar nadert: nuchterverstandelijk wil zo de 'dingen beschouwen, haar intuïtie, haar enthousiasme dringt ze naar de tweede plaats. (ielukkijïvoor haar komt -alles'weer op zij u oude plaats terecht: de auteur heeft, terwille van zijn jonge lezeressen, de ontwikkeling der gebeur tenissen vereenvoudigd. Agnes trekt zich terug. niet zich offerend (waaruit ook geenszins heil te verwachten zou zijn geweest), maar omdat ze niet genoeg van Hans ter Vueron houdt om met hem te willen trouwen. En de moeder, hei-steld van haar zenuwinzinking.''begrijpt eindelijk, wat haar te doen, staat. Het ge/in wordt hereenigd. al vragen-we ons af .of ook de.vader in vollen vrede, n vreugde 't her nieuwde leven aanvaardt. Maai' dit zijn al te £0wichtige vrago.n. welke in een meisjesboek. 'dat eindigt 'met de voorbereid ing van het nieuwe., jonge huwelijk van Els met Paul. den journalist, niet op hun plaats zijn. Xog eens. dit is een goed boek. ook door de wij/o. waarop de dingen dot* dayelijksvhen levens worden verhaald. De . boottochtje's. de 'uitstapjes, de reizen ontbreken, rii.'t: de gesprekken en de gebeurtenissen'zijn van dezen tijd. geestig, cynisch. actueel, nooit sentimenteel, al getuigen ze op menig moment van warm gevoel. En van den wenscïi om het leven te leven'en te begrijpen. ook in de kleine 'dingen. HO VAX OVEX ''?'V*