No. 2802 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 FEBRUARI 1931 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 FEBRUARI 1931 No. 2802 l! I: Uit m$n aanteekeningen VI Een interessant experiment door Dr. Th. van de Velde ONDEIl den titel Periodieke onthouding in het huwelijk" heeft de arts J. N. J. Smulders, Geneesheer-Directeur Huize AssisÜV' Udenhout, N.B., een brochure in het licht gegeven, waarvan hij den inhoud op den omslag aldus samenvat: De menachheid is" (door de methode: OginoKnaus", eveneens op den omslag, en wel met den nadruk van grootere letters, vermeld) ..sinds 1930 in het bezit gekomen van een wetenschappelijke methode van periodieke onthouding in het huwelijk, welke op zuiver natuurlijken grondslag berust; welke mits door den medicus i individueel nauwkeurig kan worden toegepast; welke mits met juistheid voorg»schreven en met stiptheid opgevolgd met zekerheid tot ver mijding der conceptie voert; en welke mits om gegronde reden aanvaard zonder schade is voor de moreele, physieke en psychische gezondheid der beide echtgenooten en voor, de gaafheid van het huwelijk zelf." Het boekje is hoogst gebrekkig opgebouwd (het bestaat uit tijdschriftopstcllen met onregel matig er in gelaschte toevoegsels); het verveelt door de kwistigheid en den infantielen vorm der gevoerde persoonlijke polemiek; en geen onbevan gen zaakkundige lei&er zal door de vele groote woorden en door het aplomb, waarmede de schrijver zijn beweringen uit, een oogenblik in zijn indruk worden verzwakt, dat die beweringen onvoldoende gefundeerd zijn. Niettemin zal deze brochure'door velen niet een gevoel van opluchting ontvangen worden, zal die opluchting bij sommigen waarschijnlijk later wel weer voor een des te grootere beklemming plaats maken. * * V Wie zullen nu die zucht van verlichting slaken? Het zijn de talrijke echtparen, die zich door de omstandigheden gedrongen zien om het tot stand komen eener zwangerschap te verhoeden, hun toevlucht moeten nemen tot de algeheele ont houding, van geslachtsgemeenschap of tot de toe passing van anticouceptioneele methoden een toepassing die evenwel in strijd is met hunne gods dienstige overtuiging of de voorschriften van hun Kerk. En het zijn verder de raadgevers van zulke echtparen, namenlijk de geestelijken en de artsen voor zoover zij door diezelfde overtuiging of die zelfde voorschriften gebonden zijn, die de hier als onomstootelijke waarheid verkondigde nieuwe op lage der theorie van het ontvangenisvrije tijdperk met vreugde zullen begroeten voor zoover al thans hun verantwoordelijkheidsgevoel niet door kritisch-doordenken wordt bezwaard. Pit gevoel van opluchting laat zich gemakkelijk begrijpen. Voor het overgroote deel der gehuwden komt de algeheele onthouding praktisch niet in aanmerking; zij willen haar niet toepassen of kunnen haar niet volhouden. Zoo bestaat er, wanneer zwangerschap moet worden vermeden, geen andere wijze van handelen, dan de zooeven genoemde verbodene,?tenzij dan, dat men peri oden zou kunnen vinden, waarin een bevruchting van nature onmogelijk is en de bedoelde echtparen hunne gemeenschap tot die perioden zouden be perken. Dat hét vinden van zulk een uitweg uit deze benauwende impasse dus voor de daarin gevangenen een opluchting van belang zou beteekenen, be hoeft niet nader uiteen gezet te worden, en het ligt voor déhand, 'dat daaraan sinds lange jaren de noodige krachten besteed zijn. Er zijn dan ook verschillende ontvangenisvrije tijdperken" be schreven, waarover ik in mijn in 1930 verschenen boek De Vruchtbaarheid in het huwelijk en hare opzettelijke beïnvloeding" uitvoerig heb besproken. Keeds het feit echter.dat op verschillende tijdstippen verschillende tijdperken als veilig" verklaard werden, en dat het nu toch noodig blijkt, weer anders berekende dagen als met zekerheid voor conceptie gevrijwaard" te kenmerken, bewijst, dat ook hier de wensch in staat is de kritiek het zwijgen op te leggen totdat de ervaring die kritiek in hare rechten herstelt. Wat leeren nu de onderzoekingen van Knaus (be Graz) en die van Ogino (te Niigata in Japan)? Beide geleerden zijn, ieder langs zijn eigen weg, tot de conclusie gekomen, dat de vrijwording van een eitje uit een der eierstokken van de vrouw in den regel tusschen den twaalfden en den zestienden dag van het vierwekelijksche tijdperk, dat van den eersten dag eener menstruatie tot den eersten dag van de volgende menstruatie verloopt, plaats vindt.*) Deze onderzoekingen zijn hoogst inte ressant en belangrijk, doch zij bevestigen slechts dat, wat wij voordien reeds wisten, of althans meenden te mogen aannemen, gelijk ik het in Het Volkomen Huwelijk" heb uiteengezet. Het ligt ook voor de hand, om de kans op be vruchting gedurende den tijd, dat er juist een eitje vrij komt, het grootste te achten-. Maar om hieruit de gevolgtrekking te maken, dat de be vruchting alleen om en bij dien tijd mogelijk zoude zijn, is het noodig aan te nemen, dat de mannelijke zoowel als de vrouwelijke kiemcellen slechts een zeer korten levensduur hebben. Dat nemen zij, die de bedoelde gevoltrekking wenschen te maken, dan ook aan en zij staven deze meening, wat het eitje betreft, door de ervaringen, die men met de eicellen van sommige zoogdieren heeft opgedaan, als eveneens voor den mensch geldig te verklaren. Het bewijs .daarvoor is echter allerminst geleverd. Integendeel, men kan dagelijks uit de berichten omtrent de nieuwe onderzoekingen op het gebied der interne secretie in verband met de voortplantingsverschijnselenzien,hoe grootde verschillen zij n, die de eene zoogdiersoort op het punt der ovulatie en'hare gevolgen van de andere onderscheidt. En met betrekking tot de mannebjke kiemcellen zien zij, die dezen korten levensduur voor hunne theorie noodig hebben, niet tegen een nog gewrongener verklaring op: spermatozoën, die door onvermin derde bewegelijkheid hunne levenskracht toonen, zouden weliswaar leven, maar toch niet meer tot bevruchting van het ei in staat zijn.?Doch ook dat kunnen deze theoretici natuurlijk niet bewijzen. ..' v. .** * ;' , ? :, ? Zoo blijft dan 'tot steun van deze vernieuwde wetenschappelijke methode van periodieke ont houding in het huwelijk, welke met zekerheid tot vermijding der conceptie voert" alleen de ervaring van een betrekkelijk klein aantal echtparen gedu rende een meerendeels kort tijdsverloop over, dat de proef er mede tot nog toe met succes heeft bestaan. Voor de menschheid als geheel kan het van voordeel zijn, wanneer de confessioneel-gebonden raadgevers der op beperking van het kindertal aangewezen echtparen het experiment in het groot doorzetten en de resultaten ongeflatteerd bekend maken. En individueel' kan men de proef ook wel wagen, als het er niet al te zeer op aankomt of zij gelukt. Waar echter déindicatie tot vermij ding van zwangerschap dringend is, waar in geval van een conceptie de gezondheid ernstig n blijvend bedreigd zou worden of zelfs het leven op het spel zou komen te staan, daar kan bij den tegenwoordigen stand onzer kennis' een arts, die zich van zyn verantwoordelijkheid bewust is, een dergelijken raad naar mijne meening zeer zeker niet Voor zijne rekening nemen. Wie, om aan het dilemma tusschen geloof gover.... % ;ji' tuiging en medische noodzaak te ontkomen aan zich zelven en anderen als vast en stellig waar voorhoudt wat op zijn best misschien een zekere mate van waarschijnlijkheid bezit, vergeet dat hij daarmede groote gevaren oproept. Blijkt ©en der door hem als veilig op den kalender van een echtpaar aangeteekende dagen toch onveilig te zijn geweest en afgescheiden nog van de boven aangewezen onzekerheden in de theorie bestaat toch altijd de kans dat het tijdstip der ovulatie zich bij een bepaalde vrouw door bijzondere omstandigheden eens verschuift dan zullen de als arts voor het geval verantwoordelijke tune keeper en zijn geestelijke adviseur hunne be schermelingen al heel vast in de hand moeten hebben, om hen. in hun angst voor de ernstige gevolgen der toch opgetreden zwangerschap, van een besluit terug te houden, dat in ieder opzicht heel wat bedenkelijker is dan dat tot het toepassen van ander (d.w.z. van de verbodene) conceptie verhoedende methoden geweest zoude zijn. Denken wij echter aan de zwakke broeders" onder de echtparen, en vergeten wij ook de ge vallen ixiet, waarin een buitenechtelijke zwanger schap weliswaar de gezondheid niet, benadeelt» maar ernstige maatschappelijke gevolgen heeft. Wanneer het oude, door alle vurige minnaars in den drang des harten hun geliefden in het oor gefluisterde veiligheidsrefrein door een beroep op de zekerheid" van Smulders en zijn schutsengelen Knaus en Ogino een nieuwen, versterkten klank krijgt, dan voorzie ik daarvan vooralsnog niet veel anders dan een vermeerdering van liet aantal afdrijvingen in en buiten het huwelijk. De periodieke onthouding is ook in het ietwat gemoderniseerde gewaad, waarin zij thans wordt voorgesteld, een interessant experiment, waarvan ik de resultaten met evenveel belangstelling alsgeduld want voor een juiste beoordeeling van de resultaten is tijd en dus geduld noodig tege moet zie, doch waartegen ik degenen voor wie het er werkelijk op aankomt, voorloopig meen te moeten waarschuwen. *) Of men dat nu van voren naar achteren of van achteren naar voren uitrekent, komt bij den gewonen duur van 28 dagen van het bedoelde tijdperk op hetzelfde neer. GARDE-MEUBLES DEN HAAG BATENBURG & FOLMER HUIJQENSPARK 22, TEt. 1IO80 Billijk* T«rl«w«n-V«r*orolnfl - Oarantlft VERS Daal dieper in de schachten van het leven o/, Waar van geluk 7 al verder wijkend licht verdwjnt, Waar nooit een helle zon in schoon verblijden schijnt, Waar reeds de koude heerscht run het toekomstig grat. Daar grijnzen valsch elkander aan, die in dit Zijnd' De heerschers zijn: hebzucht en geilheid?nimmer (/af Een van deez' twee ons vrij, en ijdelheid en 't laf HezicUvan zelfzucht, die wat groot kon sijn verkleint. Maar in de diepste diepte van de laatste scJiacht Jirandt een zacht schemer-licht, het is de vla M der Hoop Door lieide's vuur gevoed, de laatste kleine vonk; In levensbeker laatste druppel van een dronk, Die eenmaal wordt yesthonken, nimmer is te fcoop, Een dronk* waarop de kiel eoms een heelfeven uai-ht. JAN J.ZELDENTHUI8 O TOT 12 MAART TENTOONSTELLING NIEUWE WERKEN DOOR W. SCHUHMACHER KUNSTZAAL VAN LIER ROKIN 126 AMSTERDAM SPREEKZAAL Menschen am Sonntag In het kostelijke vóór-filmpje, waaruit Zondag" als een zalige verrassing te voorschijn komt, maken we kennis met een wanhopige film-onder neming, die, beu van allerlei vooze romantiek en versleten gemeenplaatsen, (ze zullen wel overal in «en soortgelijke impasse zitten) krampachtig naar iets andera" zoekt, iets dat iedereen weer zal Interesseeren." Ze zoeken en zoeken en (letterlijk badend in hun zweet) vinden liet" tenslotte, in den vorm van vijf gewone" mensehen, die voor ?de film zullen spelen dat wat, ze in werkelijkheid zijn, in het bijzonder: wat ze op Zondag zijn Dan volgt de hoofdfilm, die je in ademluuze ?bewondering volgt, op de enkele momenten na dat je, je in een acute verbijstering afvraagt, hoe het mogelijk is, dat gewone" (jonge !) menschen hun gewone genot, liefde en. ... jeugd aldus kun nen spelen in het bewustzijn dat er een toestel -achter ze staat, dat dit alles filmisch registreert. En dan rijst plotseling de waarheid als een visi oen. Je ziet weer de wanhopig zoekende film ondernemers, zoekende naar iets nieuws", naar iets dat . nog leef i (!!!), je ziet ze als deze vermechaniseerde, uitgekristalliseerde, kapot-ge.analyseerde gemeenschap zelf, die zoekt, zoekt naar iets dat toch nog echt levend is binnen haar laboratorium-wanden, om het dan triomphantelijk ;als rechtvaardiging, als excuus voor haar bestaan .aan te voeren (zien jullia wel. onze maatschappij .ia nog niet zoo kwaad: zes dagen werken, en zóó, zóó e«ht en ongekunsteld en poëtisch leven onze gewone menschen op Zondag !) En om aldus (en ?dit is des Pudeles Kern), als coquetteerende met dit laatste echte in ons Avondblad, ook dat laatste ?echte, onyewctene, te vermoorden. ' Ik bid U, denk nu geen seconde, dat ik de men taliteit heb v.in een commissie-lid. voor de filmikeuring. De Heer van Liefde beware mij ! Doch , ?een film als deze zou ik verbieden voor alle jeugd en niet alleen beneden de 18, neen ik zou de leeftijds-grens op 30 willen stellen. Nog liever op 40, op 70 ! Bn wel hierom : Kan men nog wel ooit de gewone, -d. i. meest essentieele levens gobaren doen en ondergaan en leven, als men ze zóó (en dan nogwel als ievensexcuus van een maatschappij -kadaver) heeft .geregistreerd, ja geprostitueerd gezien? Moeten we dan niet .naar dit soort films gaan, of ze zelfs in werkelijkheid verbieden"? Och nee, ^natuurlijk niet. Wat dan, waarom dan dit dwaas en opgewonden .geschrijf? In de hoop, dat er ook in anderen dezelfde weerzin en weerstand wakker zal worden, die in mij opstormde na het zien van deze geprostitueerde Zondags-menschen. Een weerstand, die in zyo. meest crue formule aldus* zou kunnen worden aan geduid: Heer, geef ons weer leven inplaats van 'Weten. , r Hetgeen voor ons wél niet meer zal zijn weg gelegd. ,",?'??' JOH. C. P. ALBEBTS Van redactie- teeg e bekort. < 'vet» $*^ Prof. Dr. H. R. Kruyt i .' . Hooge School en Maatschappij Verkrijgbaar bij den Boekhandel ' prijs 85 Ct. Hollandsche Zanger in Saksen geweerd Teekening voor 3)de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek ! Hebben wij jelui daarom hier een halve eeuw laten blazen?" Naschrift op het bovenste and v: Laat mij om te beginnen een bijzonderheid ver melden, die den hee» Alberts misschien evenzeer onbekend zal zijn, als aan het moerendeel der .,Uitkijk"-bezoekers. En wel dexe: de heele ..in leiding" tot Mensehen am Sonntag", samengevat in het snelle, aardige voórfilmpje Filmsterren gevraagd" (Jagd auf Pieh....) heeft met Siodmak's werk niets te'maken. Het was oorspronkelijk n soort advertentiecampagne van de ifiv/fAv/-film, om ' menschen". ..typen", uit het publiek te werven voor een film, welke zij op stapel had staan. Ik weet van deze film verder niets, dan dat zij in derdaad werd gemaakt, maar nooit werd uitge bracht vaawege de interventie der geluidsfilm. Het voórfilmpje eehter viel in handen van de Uitkijk"-directié. die in een ondeugende bui er een proloog van maakte voor Siodmak's ..Menschen am Sonntag". In zooverre zouden wij hier kunnen spreken van de noodlottige suggestie der montage, aangezien het der hoofdfilm een karakter verleende dat haar in werkelijkheid geheel vreemd is en den heer Alberts en wellicht de klassieke ..vrlen mtt hem" tot de sombere overpeinzingen verleidde, waarvan hij hier getuigenis aflegt. Menschen am Sonntag" is volstrekt niet het noodlottige product eener onderneming, die a tont prix iets nieuws wil brengen. Zij is zelfs niet het product van n onderneming" qua talis. Toen Bobert Siodmak zijn Menschen am Sonntag" maakte, was hij een amateur, die met het materiaal dat binnen zijn bereik lag en zijn kunstenaars* enthousiasme deze voortreffelijke film concipi eerde. Speciaal van 'a-heeren A.'s ethische stand punt moet het, dunkt my, een groot onderscheid maken, of een film haar aanschijn dankt aan mo tieven van speculatie ven en sensationeelen aard," dan Wel aan zuiver artistieke overwegingen en im pulsen. Natuurlijk blijft de vraag bestaan, in hoe verre de kunstenaar bij het doordringen en analy seeren van het onaantastbare en allerteederste" de persoonlijke gevoelens van een toeschouwer ?heeft te ontzien. Waarom zou den filmkunstenaar verboden zijn, wat den litterator en den dramaturg veroorloofd is? Waarom zou dit registreeren yan het allerteederste en allorintiemste'' (dat overigens in déze luchtige Zondagsflirtation zob'n vaart niét loopt !) uit de filmkunst moeten geweerd, terwijl het op het tooneel en in den rpman oneindig grim miger en genadeloozer toegepast, geen. protest uitlokt? Ten slotte is dit werken'met niet-beroepsacteurs, met roh-material" '?met de elementen der ongerepte natuur, volstrekt niet het wereldschokPaviljoen Vondelpark" Tel. 80190-82595 Groote en kleine Zalen voor Déjeuners, Diners. Suupers, Bals en Recepties Huize ZOMERDIjK BUSSINK. kende nieuwtje, dat er hier ter wille van de reclame van gemaakt wordt en dat den heer A. dermate ontsteld*?. In l'udowkia's ..Filmregie und Filiumanuscript" is een uitvoerig gedocumen teerd betoog te vinden voor de film-zonder-acteurs als ideaal der cinografische Vormgeving en do Kussen hebben, evenals deFransche avant-garde, bewijzen te over geleverd voor de superioriteit dezer opvatting. L. J. J. OPENING NIEUWE MAGAZIJNEN EN M O D E L K A M ER S EXPOSITIE OMBM