DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 FEBRUARI 1931 No. 2804 No. 2804 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 FEBRUARI 1931 Oorlog PRO-KLOOS door Jan Greshoff HENHl Borol, die geen gelegenheid voor een laagheid of een lafheid laat voorbij «aan: D. Hans, een vulgair scribent, die doXederlandscho journalistiek al jaren long ontsiert, en een zekeie Van Bolhuis, viooltje dat in het verborgen bloeit. hebben ontdekt (l) dat \Villem K loos niet meer de poëtische drift en het kritisch vormogen van zijn jonge jaren bezit. Deze ontdekking brengt hen aan h'et jubileeren. Pi» grootheid is altijd een doorn in hot oog der gerinyen geweest. Nu is er *>cn gelegenheid om die grootheid aan te tasten, af te breken. Hoera! Het oogenblik is gekomen waarop de Borellen. de Hanzen en Bolhuizen Jvloos aandurven. Het Uur der IIyena's is eindelijk aangebroken ! Het schijnt dat lieden van dit allooi niet weten dat de kunstenaars van alle generaties na den glorietijd der Nieuwe Gids. liet contact met K loos verloren hebben. Maar niemand heeft hem op die wijze aangevallen, Gebrek aan moed r1 Laten wij lachen. Er is geen moed toe noodig om op Kloos af te gaan, er is allén maar voor noodig een doodgewone ignobele palurkenmentaliteit. De grootheid van een dichter is an eeuwig durende actualiteit. Men zegt niet Vondel IOMS, maar Vondel is een machtig lyricrs. En zoo zegt men d.w.z. een mensch met eerbied voor geeste lijke waarden Willem Kloos i» een van de edelste, verhevenste, menschelijkste dichters uit de gansche Nederlandsche litteratuur. Bovendien is hij en blijft hij een van de beteekenisrijkste figuren in de ontwikkelingsgang van ons geestelijk leven. Zonder Willem Kloos zou de geheele situatie van onze litteratuur op dit oogenblik anders zijn. En er i's' geen onzer wiens wezen niet direct of indirect mede bepaald wordt door de aanwezigheid van Willem Kloos op deze aarde. Wanneer de Nederlandsche kunstenaars weten dat wat ns groot was groot blijft, groot en eerbiedwaardig: wanneer zy zwijgen, vol genegenheid en ontzag over een vermoeidheid die niemand schaadt en die de actie, welke daaraan voorafging niet te niet doet; wanneer zjj Willem Kloos naderen met de teederheid en de verinnigde liefde, welke de roya1) No. l in Het Vaderland"?No. 2 in De Avondfoat", -=- No. 3 in hel HaagsehèMaandblad''' In vtrband hiermede moet met eere genoemd wsrden een voortreffelijk artikel nro-Klooa van Wouter Smits in Den Gulden Winckef' Februari 1031, waarbij deze notitie zich aansluit. M n puft 11 A 6n oversPannen>i onrustig Rel W BUS en slapeloos. Men gebruike hiertegen de zenuwstillende en zenuwsterkende Mijnhardt's Zenuwtabletten Glazen Buisje 75 et. Bij Apothek. en Drogisten listen schonken aan hun vorst na zijn troonsafstand en in zijn ballingschap; dan behooren de honden geranseld te Worden tot zij ophouden met blaffen. Viezikken. die men in het dagelijkscho, kv»;ix nog niet bij zich in de keuken -/on dulden, krijgen»' dank zij onverantwoordelijke redacties, gelegen heid, hun laffe hoon in dag en maandbladen te publiceeren. Willem Kloos treffen zij er niet mee. Hij heeft zijn onaantastbare plaats in Nederland. nu en voor altijd. Maar zij treffen er ons mede, de jongere kunstenaars, die er. terecht, een aan slag in zien van de uitgewoipenen, de kantledon, tegen den geest. * *. * Kloos. als iedere kunstenaar, heeft maar n ware. duurzame gestalte, die welke hij aannam in zijn hoogste, zuiverste, edelste momentenMet die 'gestalte' alleen heeft men rekening tehouden. Al het andere telt niet en geldt niet. Wij noemen Paul Verluine een der hoogtepunten van de lyriek om ..Kagessu". om ..Les Romances sans Paroles" en niemand spreekt meer over de honde-nltallen mislukte proeven daarna gekomen. Maar in Frankrijk bestaat een gevoel voor edel moedigheid- en rechtvaardigheid dat, blij kei: s de uitingen van Hans. Borel en van Bolhuis, hier in bepaalde milieu's ontbreekt. Het is goed en noodig om precies te zeggen hoe men over die milieu's denkt. 2e zijn verachtelijk. Dat is het eenige woord dat bij zooveel achterba.ksche en bugerlijke jalousie past. Geef ons n Willem Kloos, mèl alle ,,Binnengedachten" en alle litteraire kronieken uit den laatsten tijd, voor duizend zemelende Borellen, die in hun heele leven niet n seconde van ware grootheid gehad of gekend hebben. En dan zwijg ik natuurlijk van de andere straatkeffers. Bah, wat een sinistere vertooning l Leve, Willem Kloos l , ? PRENTKUNST Mantee liandweer, Amsterdam In den kunsthandel Santee Landweer, die zich voornamelijk specialiseert op het gebied der Fransche prentkunst, kan men deze maand een aantal aanwinsten zien. Men vindt er etsbladen van Buhot, etsen en lithos van Fórain, Paul Signac, Marie Laurincin, Mare Chagal, Whistler, Odilon .Itedpn, James Enaor, Kathe Koll'witz, Shannon, Picasso, Dijeselhof en tenslotte de laatste werken van'LUC Albêrt Moreau die de bokser" veelal als hoofdthema beeldt. Verder vindt men, er oen overzichtelijke en welhaast volledige verzame ling prenten uit de periode der zgn. Sixties". benevens een groot gedeelte der hierbij behoorende boeken. De, door Gleeson White in zijn weck English Illustration, The Sixties, l «55?70, ver melde prenten zijn hier vrijwel alle aanwezig. De verzameling werd door het Haagsche Gemeente museum, waar een prentenkabinet in wording is, aangekocht. v. r» T'. HOE ANDEREN ONS ZIEN (ieaehte Redactie. Het is nu viev weken geleden dat ik u eeix brief schreef inzake uw rubriek Taalschut en ik heb nog geen andere reactie kunnen bemerken dan dat die rubriek nmaal ontbroken heeft. Langzamerhand meen ik bose-heidenlik i m een antwoord te mogen manen. Niet «lat u de zelt'heschuldiging van uw medewerker aan mijn adres hooft te weerleggen. Maar u hoeft mij ook geori antwoord te onthouden om mijn knapeleeftijd te sparen; ik kan mij best voorstellen, dat u mijn optreden onbehoorlik vindt, even goed als ik uw handelwijs, een ingezonden stuk ter onder handse afdoening aan een medewerker door te sturen, in dit geval afkeur. Wel vraag ik u met nadruk, mij niet als een ?ordinaris querulant te beschouwen. Tegen uw driewerf vervloekte medewerkers Zevenboom, Cel 2, Jantje en Coenen zal ik me niet wenden zolang daar personen met meer gezag voor in aan merking komen. Verzet tegen-Dr. Haje is mijn plicht. Verblijve inmiddels met de meeste hoogachting Uw Dw. C. A. ZAALBERG Wij ontvingen bovenstaanden brief van den heer C. A. Zaalberg en wij weten niet beter te doen. dan zijn brief voluit af te drukken in de hoop dat hem dit nu eindelyk bevredigt. , Overigens geven wg hem in overweging onze inleiding tot ,.Hoe anderen ons zien" in het vorig nummer nogmaals te lezen, waarin o.m. duidelijk is kenbaar gemaakt dat alleen inzendingen, die naar het oordeel der redactie voor plaatsing ge schikt zijn, worden opgenomen. Wat het nmaal ontbreken van de rubriek Taalschut betreft, moeten wij hem helaas teleur stellen: alleen gebrek aan ruimte was daarvan de ooi-zaak. Beleefd verzoek ik u mij de nummers van uw blad te willen zenden waarin staan de Huize Rijmen" van Charivarius Vaderlandsliefde I, II en III. Deze prachtige rijmen stuur ik aan een kennis van mij die ook zoo erg op het veld van e ar moet laten sterven. Ik verwacht dat Charivarius hem tot andere gedachten mag brengen. Wij hopen dat Charivarius nog jaren, aan uw blad zal medewerken.Waarschijnlijk heeft hij etgeen idee van, van hoevelen hij de tolk is die zelf de gave van, het woord missen. E. SCHAPER, Den Haag HOTEL NAEFF" YELl* (ü.) II E KTE XI» » E M T A U 11 A X T Appartementen met privébadkamer Tolcjph. i n t ere. 38152 en 38153 11. ItEIJER MUZIEK door Constant van Wessem Concertgebouw: Carl Sc h u richt. II A Mahler, verleden Donderdag, dirigeerde Carl Schuricht Zondagmiddag in liet Concert gebouw Bruckner. Diens 5de symphonje. De laatste 20 jaren hebben wij een ware Brucknerweieropstanding mee gemaakt. Bruckner, die in zijn eigen tijd (die samenviel met dien van Wagner) zelden au serieux werd genomen, veelal uitgelachen en meestal niet gehoord, verheugt zich thans in een toewijding van den kant der dirigenten en musici, die aan een cultus grenst. Men hoort in den stamelaar een groot profeet, in den eenvoudige van geest een heilige, die ons het ware licht der vrome muziek heeft gebracht. Men voert zijn sympho nieën uit, met een doorzettingskracht tegen d? aversie van het publiek in, die bijna aan verbeten heid grenst, alsof er een vaandel wordt rondge dragen, waaraan men trouw heeft gezworen. Inder daad heeft deze toewijding ons veel in het werk van Bruckner nader onthuld; vele prachtige gedeelten uit zijn muziek zijn uit de vergetelheid aan het licht gebracht en hoe meer men met deze muziek kennis maakt, des te treffender schoonheden vindt men er. Maar ook heeft het g'regeld uitvoeren van Bruckner's symphonieën de keerzijde van diens eigenaardig talent laten zien: het vermoeiend her halen van zichzelf in bijna iedere symphonie. zoowel wat inhoud als tachniek betreft. De con structie van een symphonie van Bruckner, zooals wij die al in zijn eerste symphonieën aantreffen wordt bijna in ieder der volgende symphonieën herhaald: de eerste deelen wemelen van aanloopen naar hoogtepunten, die, met ve?l trompetgeschal aangekondigd, toch niet bereikt blijken, want op de naïef-luidruchtige fanfares volgen, na'stilten en inzinkingen, nieuwe dergelijke fanfares. Dan komen de Oewige dansen om den dorpslindeboom; totdat eindelijk in de .finale, na eenigc? oriënteeringen ..het" bereikt is en de trompetten van overal, tot van du balustraden achter het orkest gaan schallen. Kn dit gebeurt alles op wonderlijk eenvoudige thema's, zooals Beethoven ze vaak ook vond. maar om er dan heel andere dingen mee te doen en langs een geheel anderen weg zijn tt-iomfale slotdcelen, te bereiken. Maar Beethoven was geen kloosterling, zooals Bruckner en hij wist dat er in het aardsche leven veel demonischer dingen schuilen dan alleen met een salon-polka uit te -drukken is ! Bruckner echter mediteert over het geloof, dat over al onze aardsche iiooden zal triomfeeren, en die aardsche nooden blijven ook in zijn muziek een frase, welks rethorisehëformuleering irriteert en die ook het heilige, dat uitgedrukt wil worden, weer tot een frase maakt. Ken der duidelijkste en tevens zwakste voorbeelden van dit idëel geworstel is Bruckner's 5de symphonie, zijn z.g. Kirchen? ? symphonie. Carl .Schuricht heeft het aangedurfd ons deze symphonie een middag lang voor te dirigeeren met n toewijding en een beheersching, die verbazingwekkend waren, doch .die ons toch bevreemdend onontroerd lieten blijven onder het luisteren naar dit eindelooze en vermoeiende werk, vermoeiend vooral, omdat het, niet hoe heftige gebaren en stem verhef f ingcnuók sprekend, onstoon' niet overtuigt oïmeesleept. Ik moet bekennen, dat ik tnij bij Bruckner nog nooit zoo mateloos heb verveeld an dat lag waarlijk niet aan de vertolking. Gelukkig kan ik 'mij werken van Bruckner herin neren, die mij wel hebben overtuigd en meegeCHAKEL ewee 11-17 ?AMSTEQOAM rhcmden naat maat De Fransche parade-uniform weer ingevoerd Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan Mars: A'hem!" \\ sleept, t).a. de milde, warme 7de symphonie of zelfs de trotsche Mde symphonie met zijn Wngneriaansche climaxen, anders zou ik in Brucknev niet veel geloof .hebben. . Waarschijnlijk waren de indrukken van het publiek ook niet bepaald ? geestdriftig, want velen wachtten,het eind der symphonie niet af en lieten het aan de anderen over tenminste door een har telijk en gul applaus den uitstokenden dirigent Schil richt te eei-en. Salie Bellevue Tentoonstellingen Bij ons verkrijgbaarjN.R.V. MONTA SCHOENEN IL Pander en zoon, 's-Gravenhegj. Kunstnijver heid van De Trekvogels". Tot 3 Maart. Pictura, Dordrecht. Werk van Joep. Nicolas en Leo Franssen. Tot 9 Maart. Kunstzaal Van Lier, Amsterdam. Schilderijen door Wim Schuhmacher. Tot 12 Maart. Rotterdamsche Kunstkring, Rotterdam. Werken van A. Neuhuys en A. van dor Plas. Tot l,'l Maart Kunsthandel Iluinck en Hcherjon, Amsterdam. Nederlandsche Schilderkunst,van omstreeks 1850 tot heden. Tot 15 Maart. Kunsthandel D. G. Santee I^ndweer, Amster dam. Prentkunst van Fransche Kunstenaars. Tot 15 Maart. ' Kunstzaal Willem Brok, Hilversum. Schilde rijen door Peter van der IJ rak o. Tot 31 Maart. Kunstzaal Vecht, Amsterdam. Werk van Cjnrad Kickert. Tot l April. m irdi <jr<t# dartelt lui col k. Jlct ilnnnl, hel dunst »n't 'lijf (n ziel: Het duiscll in ccn u-crrelkolk }'an heerlijk. Ncliots-eH'ttcfiecf plezier. 11' ie h'fcntinioe >n ni f e. t iel ,.???. Jiroeder sljt «jij fn'l? Av;.»ic hier. Hier lfeft-tioy.de omlertfetuflif lust. De icililc rreitrjde alleen om 't dansen. Hier icordi onrecht brutaal yekust; Dc'jimyens recht f n om de welden.' En tctc niet icunijt ?verspeelt sijn kansen. Jiroeder let ó/>, 7 zijn yoede tijden. A'.M t/iert' en <jlll het fncrètnent Aroir un bon en nu in. het lied Waar'iedereen zich in herkent. Zij zinycn het in 't hooyntarolfteh; Alleen de bonzen zinijen 't niet. ' '.. ' . Jiroeder,'hel orgel ia zuó kroltich. liet ruikt nuar-bier. ftenioiit en siccet.' Mijn taaiste woord in: {toi-zie.... Ik vceti',yóddnnk niet hoe ik. heet. ' 'Ik weet {loddank niet wie t/ij zijt. M'i j z':jn ttccc stille anoniniï, Vcrrrecmd- gerankt run ruimte en tijd. J. RESUOFF Nederlandsche Munt Holland's beste 10 ceata sigaar