DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 FEBRUARI 1931 No. 2804 Engelsche boeken Francis Hackett, Henry VIII Uitgave: Jonathan Cape de vele kostbaarheden van graaf Spencer's beroemde collectie in Althorp llpuse flonkcrt als ee,n juweel van het zuiverste water HoJbein's portretstudie van zijn be schermheer, koning Hendrik den Acht sten. Het is een klein paneel, niet veel grooter dan een bladzijde in octavo, gedempt van kleur: grijs en wit met een enkele bloedroode robijn tegen een blauwen achtergrond voor studie slechts voor de trotsche muur schildering in Whitehall. waarvan alleen het carton bewaard is gebleven. Maav 's messters rijpsto techniek en innigste aandacht heeft dat kleine proefje gemaakt tot een wonder van portretkunst, dat ook in reproductie de ons door schoolboekjes en AnnaBoleyn-film opgedrongen voorstelling uitwischt, het valsche beeld van den bloeddoratigen blauwbaard, die spelenderwijs vrouwen en ministers kopte als distels en klaprozen. Voor dat mateloos hooghartige gelaat met de listig-koele oogen onder hooge brauwen en wulpschen mond in feilen (baard voelt de aandachtig beschouwen de twintigste-eeuwer-in-colbert zich maar klein en niet meer tot oordeelen bevoegd. Wie zoo de wereld inkeek, moet meer zijn geweest dan de booze i boeman uit het sprookje. En wie zich nog iets herinnert van het duel tusschen Karel V en Frans I, van GoudenSporenslag en'Sacco di Koma. wie plotseling beseft, dat Michel Angelo ?en Luther, Erasmus en de Oomu sfcadorea tijdgenooten, vrienden en vijanden waren van dezen beruchten Henry of Tudor, begint Holbein's studie met nog andere oogen dan die van den kunstliefhebber te bekijken en wordt door het verlangen bekropen, wat moer te weten van dat gezicht, dat ons over vier eeuwen heen zoo koel-afwijzend en bijna minachtend aanstaart. H^t boek van Francis Hackett geen professor uit Oxford of Canibridge, maar een in Amerikaansche journalistiek geschoolde Ier zal die nieuwsgierigheid ten volle be vredigen. Sedert den oorlog bestormt een klein leger van romanciers, essay isten en historici ons met biografieën van allerlei beroemdheden: Hackett's werk laat ze in zwaartekracht" ver achter , zich. T,egen den wildbewogen achtergrond van een ziedend Europa, in een magistraal hoofdstuk met felle kleuren geprojecteerd,, groeit de ge stalte van Queen Elisabeth's vader tot een wezen, dat men niet meer begrijpt maar aan den lijve beleeft. Met beide beenen geplant in den zwaren akker der middeleeuwen, den blonden kop in den morgenwind der naar het noorden overwaaiende renaissance, omstuwd door nauwelijks getemde leenmannen, pralende pre laten en gepassioneerde vrouwen be gint hij all alert as a quick-eared animal" zijn krijgstocht door het leven, vast besloten de door zijn vader gierig vergaawh? macht te vergrooten en Engeland op te stooten in den vaart der volken". Als monarch van een-en-twintig jaar werpt hij zich in het wilde spel der Europeesche politiek en wordt door oude rotten als Maximiliaan en Ferdinand uitge buit en om den tuin geleid. Maar hij beginsel waarvoor alles moet bukken. If the facts do not agree with his principle, hère-airanges the facts to suit the principle." Kanseliers, her togen, geleerden en artisten worden verbruikt en versleten: wie niet bukt wordt met bliksemsnelheid ver pletterd. En de vrouwen? Princes do not marry for love: they take wives only to bcget children". Wie hem een zoon schenkt, is veilig; een zoon, dat is de voortzetting van de macht tot over het graf, de beves tiging van het huis Tudor tot den dag des oordeels. Wie haar plicht niet vervult, en geen zoon het daglicht schenkt, moet weg, moet plaats maken voor een ander, wordt met bijl en blok gestraft voor haar inHolbein leert snel, en als Karel V en Frans van V'alois om Europa beginnen te dobbelen, is Henry of Tudor fachéux troisième, maar niet meer te ecarteereh. De charmante jongen, die zoo graag fluit speelde, missen compo neerde en met de new learning" coquetteerde, wordt een meester in de moeilijke kunst der dynastie-politiek. Macht voor de Tudors wordt het eenige Hendrik VIII gebreke-blijven tegenover den levenseisch der dynastie, Vreemde ironie van het lot de zoon die eindelijk komt,' zal nimmer tot vollen wasdom komen, de dochter van de beminde en naar hét schavot gejaagde Anna Bolcyn zal als good Queen Bess" Engeland zijn plaats in Europa ver zekeren. Alle groote drama's zijn koningsSchilderkunst BIJ van Hasselt t« Rotterdam Bij Unger en Van Mens stelt Lucie van Dam van Isselt haar werk ten toon. Ik heb dit werk echter pas besproken, en zal deze bespreking niet zelfs gewijzigd, herhalen. Alleen zag ik bij dezen kunsthandel twee Tholens, waarvan een die droomerigheid in het licht bezat, die Tholen als een eenvoudig dichter van het licht soms doet aanvaarden. Bij van Hasselt vond ik ten eerste een ver zameling van Sarah van Heukelom. Zij is gaarne en bij voorkeur hier een schilderes van stillevens, en wanneer ik daar een paar van zou willen noe men, noemde ik de zonnebloemen tegen een blauwen achtergrond, omdat het ensemble daar eenige kracht in de kleur bezit en het vetplantje op de tweede plaats, omdat hoewel niet heel-en-al vol leven het toch toe wijding vertoont. Beter is echter de cactusplant met de hoornen er rond. Er is in dit paars-groen-bruin e»>n persoonlijk accent, evenals er in den knotwilg vóór den boomgaard een geduld is, dat wel iets bereikte. De overige werken zijn in deze kroniek niet te vermelden. Een smaakvolle verzameling litho's etc. vulde het andere zaaltje. Er waren daar werken van Fantin Latour (een portret) van de Toulouse Lautrec een aantal litho's eveneens, die de verfijning en de ironie, hem eigen, opnieuw deden zien; er waren een paar Ibels, waarvan de omtrek een zware karakteriseerende lijn, het ken merkende was evenals een Forain in zijn soberheid (twee figuren in bed en een staande) een beschaving deed erkennen, zonder te fel sarcasme in dit geval. Er was echter nog meer, en dat was een schilderij van Picasao, uit de blauwe periode. Drio figuren, een man, een vrouw, een kind, vorm den de zoogeheeten voorstelling. Maar iets anders dan dit was do wezentlijke waarde van dit werk van een schilder, die altijd op zoek naar het nieuwe, niet altijd het bewijs gaf wezentlijk te zijn, niet altijd het bewijs gaf een groot en diep geankerd gevoel te bezitten. De wezentlijke waarde van dit schil derij zit' hem inderdaad in de f Ionkerende blauwen, in den rijkdom der blauwen". Het woord rijkdom" is hier in geen enkelen zin overdreven. Het is praecies, juist. En deze rijkdom is er geen van vertoon, maar een van een zekere vaate beschaving. Dit schilderij was na de nuchtere beschouwing (en tot geen ander soort beschouwing was daar aanleiding) van Me j. van Heukeloms werk een verkwikking. Er wordt veel geschil derd in deze waereld; soms is er inder daad schilderkunst tusschen; diéwas hier. PLASSCHAERT drama's. Het drama van Hendrik den Achtsten, zooals een lersche journalist het .in dit meesterwerk uitschreef, is een van de grootste. E. STRAAT LOV OSTERBEE EK \WONINGINRICHTINGEN\ BETIMMEKINGfN SeaJIorse de allerbeste uouiwjn Je/iever M.P.POLLEN6-ZOON ROTTERDAM STEUNZOLEN SYST. PROF. HOFFA/ HAAR MAAT' FA J. A.M AS S ING COMM.VENI O.Z.VOORBURGWAL334 AftsUrtam */? TIET BINNENGASTHUIS ff» F. SINEMUS Leld«ch««traat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maai vanaf f 9.50 PRIMA COUPE Eigen Atelier. No. 2804 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 FEBRUARI 1931 Licht in de Duisternis door G. F. Roosenschoon Maart '29 Juni '29 Sept. '29 Dec. '29 Maart '30 Juni '30 Sept. '80 Dec. '30. algemeen indexcijfer onkosten levensonderhoud Amsterdamsen gezin met / 2000.?inkomen basis 1923/24 = 100 ?totale daling sinds 1023/24 Daling voedingsmiddelen afzon derlijk berekend 95.4 95.7 _ 4.6 _ 4.3 7.1 5.8 94.4 94.8 92.2 91.8 - 5.Ü5.2 7.8 8.2 91.8 88.7 - 8.2 11.3 9.1 7.9 13.4 13.0 13.1 17.5 Algemeen indexcijfer onkosten levmsonderhou-J van Amstirdamsch gezin met f 2000.?inkomen. De afnemende koaten van het levens onderhoud l>e marge tusschen groothandels- en kleinhandelsprijzen. WIJ leven in een eeuw van cijfers. Meer en meer wordt ons leven geformuleerd in cijfers. Sinds onze geboorte zijn wij geclas sificeerd en gerubriceerd met cijfers en teeiens. Indertijd begon dat op school, maar nu misschien al in de babycrêche, waar de kinderen tegenwoordig hun intrede in dit leven doen. Van schoolcijfer wordt men soldaat met een lotelingennummer,een registratienummer, een kleeding?en een wapennummer. En als we dan het geluk hebben per gasaanval of anderszins naar het hier namaals geholpen te worden, dan wordt onze levensformule besloten met het zooveelste nummer van ?de zooveelste verlieslijst. Doch in ons vreedzaam land is de kans grooter, dat onze getallenreeks .zich verder zal ontwikkelen. Het cijfer heeft de groote kwaliteit stemmingsloos te zijn. Het is slechts de samenhang der cijfers, die er de beteekenis aan geeft l'art de grouper les chif f res .... Wanneer wij dus hieronder enkele cijfers laten volgen, dan gelieve men steeds in het oog to houden dat cijfers doode dingen zijn. op min of meer willekeurige manier bijeengebracht. Het zijn gemiddelden, uitkomsten van vermenigvuldigingen -en deelingen en dus slechts juist in algemeenen Als eerste cijferreeks laten wij dan volgen de percentages, waarmee de kosten van het levens* ?onderhoud in Amsterdam zijn afgenomen voor een gezin met een inkomen van omstreeks ?2000 per jaar, dus met zeer bescheiden middelen. Een zoodanig gezin geeft ruim 40 pCt. van zijn totale uitgaven uit aan voedingsmiddelen, terwijl een .gezin met / 8000 inkomen slechts ruim 25 pCt. van zijn uitgaven daaraan besteed. (Ontleend aan -de publicaties van het Bureau voor statistiek van Amsterdam. Zie boven.) Dit is ook volkomen logisch. Béter gesitueerde monschen eten niet mér, maar lekkerder. Zij koopen beter qualiteit of laten zich dezelfde waren <luurder verkoopen, maar mér eten ze niet, tenzij meer vleesch en minder boonen, oesters inplaats van hutspot, enz. Waar nu echter de landbouwproducten de laatste jaren veel harder in prijs zijn gedaald is het ook logisch dat de daling van de kosten van het levens onderhoud voornamelijk wordt veroorzaakt door S' de daling van de prijzen der levensmiddelen Zeer eigenaardig is, dat do andere onkosten ook een veel grootere totale daling zouden te zien geven, als de huren niet zoo hoog waren. deze zijn nml. nog steeds 8 pCt. hooger dan in de periode 1923/24. Het zal interessant zijn de ver anderingen in huurwaarde te volgen die de komende jaren zeker zullen meebrengen als het algemeen prijsniveau zich op het huidige lage peil stabili seert. Maar hoe de prijzen der levensmiddelen zich ook mogen bewegen, n ding verandert vrijwel niet en dat is de afstand tusschen groothandelsen kleinhandelsprijzen, die ondanks crisis en malaise steeds nagenoeg gelijk blijft. Hieronder volgt een vergelijking der groot handels- en kleinhandelsprijzen, waarvoor de ge gevens zijn ontleend aan de maandelijksche publi catie van het Centraal Bureau voor Statistiek betreffende de prijsvorming. De prijzen zijn over het algemeen berekend per K.Cf., de melk per liter en de eieren per stuk. Men ziet daaruit dat do lasten die op de verschillende levensmiddelen worden gelegd, nadat zij de handen van den pro ducent verlaten hebben, vaak meer dan 100 pCt. bedragen en als men dan bedenkt, dat de boer natuurlijk geen netto groothandelsprijzen ontvangt maar deze prijzen verminderd met de winst of de provisie van den opkooper, dan is het duidelijk dat het voor de boeren geen vetpot is. Men kan over deze cijfers lang of kort praten, het is nu eenmaal zoo dat de tusschenhandel de levensmiddelen ontzettend duur maakt in ver houding tot de productenprijzen. Naar verluidt houdt men zich er in Genève ook mee bezig, maar waar houdt men zich in Genóve niet mee bezig l Oenève is de Europeesche Klaagmuur, maar een oplossing van de questie is van dien kant niet te verwachten. Ook de verbruikscoöperaties zijn gebleken dividendmolens voor de leden te zijn, in plaats van prijsregelende instituten in handen van de verbruikers. Eén ding is zeer frappant en wel dit, dat de margarine (bedoeld is Blue Band) zich van de algemeene prijsdaling niets aantrekt. Twee jaar geleden was de prijs in het groot / 1.?en in het klein / 1.20, en nu nog. Een vaste rots is dus blijk baar de margarineburcht. Cijfers mogen dan dor lijken.ze belichten sommige toestanden scherper dan eenig ander middel van publiciteit en dus: Zeg het met cijfers t ?g:.<0. aardappel 1 s I 5 '"E 1 boonen erwten fc .* 1 s taO 1 macaroni l margarin u S O tt) 3 'S;. ** « ^ ** 4> ~ <2 e c; ? T> 2 S *> £. 6 S -S > c- S4 Kleinhandel.., ?Groothandel .. Verschil Kleinhandel... ?Groothandel .. Verschil 4?17 26 22,5052 32.5048 28 1.5?7.5 16 12 24 13.60 41.20 i8_ ót 120 2.30 8 38 100 1.86 7 16 200 200 120 9.50 115 100 100 *-5 ,9-5 10 28 18.90 6.80 10 20 0.44 i 6.50 85 loo zo Juli '; 4>5_IO 23 22.5036 28 48 27 6l 120 2.52 13.50 18 215 200 130 ;a?6 15.50 9.70 17.6411 39.8016 40 roo 2.05 10.20 11.50 115 02 7-50 18.; 8.20 it 21 200.47 3.30.6.50100 108 36 Dec.'29 Kleinhandel . ?Groothandel Verschil Kleinhandel . -Groothandel Verschil 5?12 4?8 24 13-75 21 9.60 ?ï'fl 13 24 9 40 24 34 35 i.* 60 36 120 IOO 2.O6 I/M) 6.50 14. 6 8. 50225 30 T 15. 2OO IOO 69 6O 10.25 ? 15 J5 5,6012 24 '20 0.37'0.50 6:20 110 «31 40 Juli'30 6?9 ^4 19.4324 20 40 22 56 120 1.9511 15.50 205 I.So 90 4.29 7.6010.62,6 10.34 7.6033.5010.5034 loo i 59 8.20.9.16105. 55 $(> 1.711.4013.38?13.6612.40 6.50 11.5022 ' 20 0.36 2.80 6.34100 125 31 Dec.'30 CHAMPAGNE KRUG&CO REIMS IN KWALITEIT AAN DE SPITs! KRONIEK Het vloekverbod EEN regeering van eenigszins christelijke en ongetwijfeld reactionnaire beginselen begint altijd met zekere verplichtingen, die.... zij ge woonlijk of niet of maar ten halve nakomt. Dat ligt zoo in de natuur.... der omstandigheden. Een christelijke regeering behoorde de loterij af te schaffen, en alle Zondagsbezigheid, en alle drinkerij te verbieden, en alle prostitutie, en alle dansgelegenheid en.... zoo meer. Maar, omdat een christelijke regeering ook graag de ,,kerk in het midden" wil houden, doet zij geen van deze dingen en laat haar idealen liever blauw-blauw. Gelyk idealen dan ook eigenlijk behooren te zyn en te blijven. Om echter haar goeden wil te toonen aan de kies-broeders en zusters, volbrengt zij kleine, petieterige hervorminkjes, in de hoop,, dat dezelve broederkiezers gelooven zullen, dat de groote daden later zullen volgen, en content zijn. Zoo wordt bijv. de pornografie hevig vervolgd en bij tijd en wijle de ,,Zondagschennis", terwijl zij er voor zorgt een radioraad van zuivere zedelijkheid saam te stellen, om tenminste het Nederlandsche Oor voor vrijheden te behoeden, waar zij het Oog wel vrij geven moet. En verder kan zij misschien zoo iets geweldigs volbrengen als het strafbaar stellen van het vloe ken of wel het fnuiken van Godslastering. Daar is men nu zoowat aan bezig en het kan best zijn, dat deze allergewichtigste sociale maatregel haar parlementair beslag krijgt. En dan mogen wij niet meer vloeken en dat zal een hevig gemis zijn, want de gemiddelde Hollander vloekt altijd, bij alles, in vreugd of smart, in vroolijkheid of in woede. Waaróm ? Simpel omdat hij 't niet laten kan. Hij bedoelt geen kwaad er mee, hij weet amper wat hij zegt. Het zijn maar woorden, altijd dezelfde, die gemakshalve voor hem ongeveer alle emoties vertolken. Want zijn geest is niet rijk en zijn taal evenmin, en /po behelpt hij zich met wat ieder begrijpt en niemand aanstoot geeft. Behalve dan de Christenen, die veinzen te meenen dat het zoo echt en zuiver Nederlanclsch ..God-verdomme" ook nog eenigen zin heeft. Terwijl het toch inder daad niet meer beteekent dan de aanmoedigingskreet van de supporters" bij een wedstrijd, of de herinnering aan zijn manlijkheid bij gevaar of schrik. Ja. daar was eens een tijd, dat de Hollander rijk en gevarieerd vloekte. In de dagen onzer Gouden Eeuw wist koen en robuust Oud-Holland y.ijn ontroeringen te uiten in een schitterende, ruige en beeldrijke vloekentaal, vooral aan den Bijbel ontleend. Maar die schoone dagen keeren niet weder en de Ilollandsche Jan Salie stamelt een slap gofferdomme. Helaas, waartoe zijn wij gezonken ! Het stemt bitter, dat zelfs een Christe lijke Regeeriug niet inziet hoe haar taak, in stede van het vloeken te verbieden, moest bestaan in het aanmoedigen van zulk een manlijk krachtige, rijkgeschakeerde Vloektaal, als waarmee eenmaal de Geuzen onze gewetensvrijheid hebben ver overd. 1- G. Hotel Duin en Daal" - filoemendaal Str. kond en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS - LIFT - Telefoon 22223 Nieuwe Uitgaven M. E. Ravage Opkomst en bloei van het . Huis ItothsMltl. Uit het itsch vertaald. Uitgave van Allert de Lange te Amsterdam. C'. Rijnsdorp, Koningskinderen, Tweede druk. Uitgave van Koning's Uitgeverij te Baarn. VAM HELLES ? TABAK* KTOWU.ITST