Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 MAART 1931
No. 2806
Wetenschappelijke Varia
Een Chirurgisch Warenhuis
STEUHZOLEN
STST. PROF. HOFFA'
HAAR MAAT'
door Dr. P. van Olst
MKPIIISTO zegt in zijn raad
gevingen aan den groenen stu
dent, die raad wenseht over de keuze
van zijn faculteit over het medisch.
beroep on speciaal over tle medische
behandeling der vrouw: ..es ist ihr
weh und ach, so tausendfach. aus
cincm l'unkte zu kurieren". Met een
kleine variant kan men thans over
tle kwalen der menschhoid in 't
algemeen zeggen: ..es ist ihr weh
und ach. so tausendfach in einem
l'unkte zu kurieren". Dat no punt
'waar alle heil te vinden is, is dan tle
beroemde- Jl/<f//o-kliniok in Amerika.
Over deze inrichting voor
massachirurgie hoeft Dr. M. de Kok
motlodoelingen. gedaan in het gen. vtu-.r
Natuur- (Jeneos- en Heelkunde, na
een pelgrimstocht naar dit beloofde
land der geneeskunde. Nauwelijks oen
halve eeuw geleden stichtte M'om*//
Mttyo, een kundig dorpsgeneesheer in
Kochester oen kliniek, die door de
uitstekende resultaten, die er bereikt
werden, een steeds grootere uitbrei
ding kroeg, l'it heel Amerika -stroom
den de patiënten toe. zoodat
voortdurend nieuwe medewerkers moesten
worden aangesteld. Thans is tle
kliniek, onder leiding van twee zoons
van Worrell, nml. \\"tlli(nn en Charles
Maya uitgegroeid tot iets
verba/ingwekkends. William heeft naast zijn
operatieve gaven ook oen organiseerend
talent; hij reist de wereld rond om
tle modernste medische nieuwigheden
te leeren kennen en alle verbeteringen
in zijn kliniek too te passen. De in
richting beschikt over vier ziekenhui
zen met te samen MOOO boddon: o f is
een instituut voor -oxporimonteele
chirurgie aan verbonden, waaraan
een twintigtal doktoren werken, ter
wijl het aantal geneesheeren dat aan
tle geheelo Mayo-kliniek werk A imlt.
vijfhonderd bedraagt, l'cr iltuj melden
zich gemiddeld 500 nieuwe patiënten
aan, welk aantal op drukke dag.en tot
750 kan stijgen. Zooals wij straks
zullen zien wordt de diagnose pas
gesteld na oen zeer uitgebreid alge
meen-onderzoek,, dat gemiddeld een
week in beslag neemt, zoodat er. dus
drie a vierduizend patiënten tegelijk
in de kliniek onder behandeling zijn.
De kliniek waar de patiënten onder
zocht .worden is een gebouw van
veertien verdiepingen, waarin op ie
dere verdieping n onderdeel der
medische wetenschap beoefend wordt;
zoo is er een verdieping gewijd aan
Röntgenologisch onderzoek, een voor
de neurologie, een voor interne ge
neeskunde, een voor urineohderzoek,
bloedonderzoek, enz. enz. Over alles
heen welft zich een koepel waarin
de geneeskundige bibliotheken ge
borgen zijn met een vergaderzaal
waar de medische staf tweemaal
per week bijeenkomt om te
confe.reeren over de belangrijkste medische
evenementen, die er voorvallen. ?
. - -'' * * ' '??'..
*'
Uëgeheele organisatie der
Mayokliniek is gebaseerd op een
kaartsysteem, terwijl de grondbeginselen
van dit medisch grootbedrijf dezelfde
zijn als van andere Amerikaansche
groot-bedrijven nml. een zéth' ver
doorgevoerde specialisatie, der mede
werkers, zoodat iedere medicus slechts
een klein onderdeel ,van zijn vak
beheersen t (maar dan ook volkomen!)
en ten tweede een stamlaardeering
tier ondor/oek-methoden. wat tijdbe
sparing geeft en gemakkelijke controle.
Stel dat iemand als patiënt deze
kliniek opzoekt. Nadat hij ingeschre
ven is, waarbij een kaavt voor hem
wordt ingevuld met een nummer dat
vertier op alle andere kaarten van
dezen patiënt ook voorkomt, wordt
/ijn/iektegeschiedenisgenotcerd. Daar
na krijgt hij een vijftal kaarten en
daarmee moet hij de geheele kliniek
..ondergaan", /on men het beste
kunnen zeggen. Onafhankelijk van
zijn kwalen of klachten wordt hij in
alle opzichten onderzocht, dus ook
over datgene waarover hij niel klaagt.
Jlij begint met de
tandhealkutuligfafdeeling! Hier wordt zijn gebit
nagekeken en er worden niet minder
dan /even Höntgonphoto's genomen
van zijn bovenkaak en dito zeven
van /ijn onderkaak. De/e H photo's
worden tot een schema vereenigd.
De bedoeling van dit alles is om te
ontdekken of er aan een der wortels
ook misschien een ontsteking voor
komt, een infectiehaard, die volgens
tle opvatting, die' in de Mayo-kliniek
gehuldigd'wordt, zeer grooten in vloed
heeft op het verdere lichaam waar
door allerlei kwalen kunnen optreden.
die men er niet dadelijk mee in ver
band zou .brengen (theorie tier focale
infectie). Mavo en de /ijnen nemen
aan dat tle meeste ontstekingen van
tle inwendige organen hun oor/aak
vinden in ontstckingsluumleii in aman
delen of bij een wortel van een tand5
of kies. die een ../onmvbohandoling"
hebben ondergaan, dus dood /ijn.
Heeft iemand blindedarmontsteking,
dan dient men nauwkeurig na te
gaan of er ook een dergelijke,
aanleidende infectiehaard is. Men is in
Amerika dan ook veel guller niet
kie/entrekken dan bij ons en veel
gebitten worden geofferd aan de focale
infectie-theorie.
Dan komt de patiënt met een
tweede kaart van zijn vijftal, terecht
op tle afdeeling waar zijn amandelen
nauwkeurig onderzocht worden, ook
al om de/elfde focale-infectie-reden.
Vervolgens gaat hij met zijn derde
kaart naar de Höntgenológische ver
dieping, waar een stereoscopische
opname van zijn borstkas wordt ge
maakt voor long- en harttmderzoek.
Deze afdeeling is zeer goed uitgerust
niet twaalf Höntgenapparaten, ieder
met een eigen staf van onderzoekers
en helpers. Ieder apparaat wordt uit
sluitend voor n soort opname ge-i
bruikt, wat de onderzoeksnelheid be
vordert; bij ieder toestel is een eigen
ontwikkelingskamer. Het aantal op
namen per jaar bedraagt dan ook
honderdduizenden. .
Met de vierde kaart gewapend komt
de patiënt in de afdeeling van blopdr
onderzoek, waar zijn
haemoglobinegehalte wordt bepaald, roode en
witte bloedlichaampjes geteld worden,
enz. enz., tot een
Wassermannreaetie' incluis.
Eindelijk komt hij met zijn vijfde
kaart op de verdieping voor schei
kundig en microscopisch onderzoek
der urine. Voor dit alles zijn een drietal
dagen noodig geweest en . nu komt
, de patiënt met de vijf ingevulde kaar
ten bij zijn dokter terug, .die hem de
poneert in de afdeeling voor specia
listisch onderzoek waar de man thuis
hoort, waar vele en velerlei onder
zoekingen plaats vinden voor zijn
FA J.A.M ASSING conn.vcm
O.Z.VOORBURGWAL 334 AMtrdun
*/? MET BinNKflCASTHUIS
Sea~Horse
l c/c allerbeste
Mouktijn Jenever
M.P.POLLEN 6- ZOON ROTTERDAM
tlEUBILEEIlINGEH
_BCTII1I1EDINGEN
_5TDFFEEDIMDEH
.YEDSIEDINGEN
~ TAHUTEN
[ATALDEU5
LöV 005TEDBEEK
.???FILIALEN
HDBBEHAKADE
_Atf STERDAM
STDELORAAIEBfTD
.GRONINGEN
KORTE NIEUW5TP
.UTRECHT
JANS 5 ING EL
.ARNHEM
PLANTAGEVEE
_ POTTEBDAM
VICTORIA-WATER
Heeft gunstigen
invloed
OBCR1AMM1TE1M
op de
spijsverrteing
No. 2806
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 MAART 1931
speciale ziektegeval. De voorloopige
diagnose wordt nu gesteld, waarna
oor lichtsignalen het afdelings
hoofd in consult wordt geroepen, die
eindelijk de definitieve diagnose op
maakt. Ts een operatie gewenscht, dan
komt natuurlijk de chirurg mede in
consult, die alle gegevens bestudeert
en zijn meening zegt. Deze chirur
gen zijn ook weer uitermate
gespeciaaliseerd. De een opereert alleen gal
blazen, een tweede alleen kroppen,
een derde alleen magen. enz. Ieder
jaar echter wisselen de chirurgen van
onderwerp ! Het spreekt vanzelf dat
door deze inrichting de patiënten «nel
en door zér geoefende operateurs ge
holpen worden. Het aantal operaties
is dan ook zeer groot. Een dagpro
gramma met vijftig operaties is niet
zeldzaam en men moet niet denken
dat dit .«kleinigheden" zijn zooals
breuk- of blindedarm-operaties, want
bijna uitsluitend zeer ernstige patiën
ten maken de verre reis naar de
Mayokliniek uit alle worelddeelen. Per
operateur worden per dag gemiddeld
acht groote operaties gedaan. Tech
nische details laat ik maar rusten,
behalve dat ik als merkwaardig
schoonmaakverschijnsel memoreer dat bij
iedere inaagoperatie tegelijk even do
galblaas wordt geïnspecteerd en de
blinde darm wordt weggenomen.
Boven den ingang der Mayo-kliniek
mag wel staan: ,,wie binnenkomt
laat alle organen varen!" Mij dunkt een
patiënt moet zich na afloop voelen
als een varken, dat in Chicago com
pleet behandeld is.
Dr. de Kok maakt de opmerking.
dat een dergelijke goede en goedkoope
massa-productie een typisch ,
Amerikaansch verschijnsel is, dat hier even
min kan aarden als een Ford-fabriek.
Maar mi wij in Amsterdam deze laat
ste krijgen, zou er dxis ook wel eens
een mogelijkheid zijn voor het krijgen
van een Amsterdamsch chirurgisch
warenhuis.
-VUit de Natuur
Maart
door Dr. Jac. P. Thijsse
De kievit
VAN de data die de jaargetijden begrenzen. ?
hebben de twee. die de Lente omsluiten, wel
de duidelijkste beteekeiüs. Omstreeks 2 1 .luni
eindigt het volle nachtegalenlietl. dikwijls precies
op 21 Maart hooren wij het eerste tjiftjafjo.
Nu heeft voor de volksverbeelding do t jiftjaf lang
niet het/elfde prestige als tle nachtegaal, maar hij
is toch lang geen onbekende en velen geeft het
stamelend liedje, op een malscheii lentemorgeti
weer voor het eerst' gehoord, een diepe ontroering.
De terugkeer der trekvogels is reeds in .lanuuri
begonnen, maar bijna alle die tot nu toe tot ons
kwamen, waren gedurende tien winter ook al ver
tegenwoordigd. De tjiftjaf op 21 Maart echter is
de' drager van het nieuwe geluid en tle voorbode
va'i tle breetle schaar tier zomergasten bij uitne
mendheid. Intusschen mogen wij niet over het
hoofd zien. dat twee ..echte zomorvogols" reeds
aankomen in de laatste week van Februari ii.L
de ooievaar en tle lepelaar, maai- beide zijn zoo
zeldzaam en plaatselijk, dat hun aankomst vaak
onopgemerkt blijft.
Omstreeks 21 Maart, gemiddeld een dag of zes
eerder, wordt het eerste kievitsei gevonden en alle
kranten geven er trouw bericht van. Wanneer
het rapen van kievitseiereii eens werd verboden.
zoviden wij het smakelijk nieuwtje -weldra, moeten
missen. In Kngeland is sedert korten tijd het rapen
van kievitseieren werkelijk verboden, zelfs mogen
ze er niet to koop worden aangeboden. NVe zijn
er benieuwd naar, of deze maatregel zal -gedijen
tot heil van de kievitwereld. Sommigen meenen.
dat on/e manier van doen op den duur misschien
een beter uitwerking heeft. Daar is al veel over
gepraat en geschreven.. ?
Ongeveer tegelijkertijd dat de kieviten beginnen
, te leggen, gaan de zanglijsters hun nesten bouwen.
Menigmaal zijn ze in 'mijn tuin begonnen precies
op 21 Maart. Xe werken het drukst in den morgen
en maken er geen geheim van. .Te ziet ze rondvliegen
niet groote pruiken half vergaan blad in den bek
en meestal zetten ze koers naar halfwas-conifecrtje»
of dicht takkenwerk van hakhout. Ts'a eenige dagen
gaan ze ander materiaal gebruiken en ten slotte
brengen ze geen sprietjes of bladeren, maar brokjes
modder, want dan zijn ze bezig, om den binnen
wand af te pleisteren, de merkwaardige, effen
viltige laag, die het zanglijsternest zoo typisch doet
verschillen van al onze andere vogelnesten.
Koninkl. Boomkwuktrij
Charles van Qinneken ft Zoon, Zondert, N.Br :
Het van ouds gunstig bekende adres vcor
Dennen.ter bebossching (uitsluitend inheemsch zaad)
J&xotische Dennen-1 en Sparrensoorten,
Bosch- en Haagplantsoen,
Boomen en 'Heesters.
Catalogi op aanvraag gratis en franco.
Tel. Interc.No.l. Telegr.-Adr.: Wil heimina, Zundert
Doorgaans in de laatste week van Maart vintien
we er het eerste zanglijster-ei. prachtig donker
blauw met enkele bruine, bijna zwarte, vlekken.
Tegelijk met den zanglijster, zelfs iets vroeger.
bouwt en broedt het heggomuschje en slaagt er
zoodoende in. om n broedsel uit den dop te
krijgen, eer de koekoek komt, die zoo dikwijls
zijn huiselijk geluk verstoort.
De terugkeer tier vogels is een der indrukwek
kendste verschijnselen van de lente, maar wij mo
gen ook wel eens aandacht schenken aan den terug
keer der insecten. Die komen nu niet uit verre
landen; dat gebeurt pas later in het jaar. In Maart
echter komen tal van vlinders te voorschijn, die
in volwassen staat overwinterd hebben, in hoeken
en gaten, op zolders, in hooibergen, in holle hoornen.
takkebossen, dichte klimoptwijgen, ricthoopen. enz.
De zomei'sehe dagen van Februari brachten zo ui
soms te voorschijn, doch Maart geeft ze pas in merk
bare hoeveelheid, l'it dezelfde schuilhoeken komen
ook de gewone wespen te voorschijn. Maar het
mooist van alles is nog, om te zien. hoe de aarde
zich opent en daaruit te voorschijn kruipen do
groote kleurige. hommelkoninginnen en velerlei
soort van graafbijtjes, klein en groot en daaronder
vele met prachtige kleuren van staalgUmzen en
bruin fluweel. Op gunstige plaatsen overwinteren
deze graafbijtjes. honderden en honderden bij
elkander en' wanneer ze dan op een zonnigen
Maartmorgen te voorschijn'komen, de mannetjes
doorgaans iets vroeger dun tle wijfjes, dun geeft
zoo'ii wegberm, helling of boschzoom oen schouw
spel te zien. dat niet onderdoet voor de groote
verschijnselen van den vogeltrek.
liet leven der bijen is onafscheidelijk verbonden
aan dat der planten. 'Door allo seizoenen heen.
van Februari tot November, kunnen we treffende
correlaties opsporen tusschen hot leven van wespen,
on bijen en planten. Het massale te voorschijn
komen van de/e insecten in Maart gaat dun ook
gepaard inet den massa-Ion bloei van sommige
planton on dat zijn dan in do eerste plaats de wil
gen, die hun zoowol honig als stuifmeel geven, in
milden overvloed. Do bloemen van.onze tuinen:
crocus. sneeuwklokje, sneeuwrt:ein en het zonnige
bloempje van do ruigten, het Klein lloefblad.
holpen ook wol mee. maar de lage wilgen, nog
tmbebladertl, doch dicht overdekt met grijsgroone en
goudgele bloeikatjos. blijven toch tien hoofdschotel
leveren. Zij staan, om zot» te /eggen, midden in
Maart als tle sterkste uiting van hot plantenloven
in tle vroege lente.
Dat Maart nog wel eens, in het begin, e,on
laat wintertje kan brengen, hebben vvo deze week
. ervaren.
Tentoonstellingen
CHAMPAGNE KRUG&CO
REIMS
IN KWALITEIT AAN DE SPITS!
A1 j r NT t N FONNt- S & 7OUN GIK>NINGE:N
KRONIEK
Kunsthandel Huinck en Schefjon, Amsterdam.
Nederlandsche Schilderkunst van omstreeks 1850
tot heden. Tot 15 Maart.
Kunsthandel D. G. Santee Landweer, Amster
dam. Prentkunst van Fransche Kunstenaars. Tot
15 Maart. .
Kunsthandel Aaldcrink, Amsterdam. Japansche
Prenten. Tot 10 Maart (D?IK uur).
Gebouw K.A.I. te Amsterdam. 29ste Beurs van
de Dameskroniek. Tot lüMaart.
Kunstzaal van -Lier, Werk van de pottenbakster
Nel Houtman. Tot 28 Maart (Ü18 uur).
Arti et Amicitiae te Amsterdam. Werken van
Lizzy Ansingh, (J. van Nifterik, Coba liitsema en
Ueorgina Schwartze. Tot 28 Maart (10?17 uurj.
Kunstzaal Willem Brok, Hilversum. Schilde
rijen door Peter van der Brake. Tot 31 Maart.
Kunstzaal Vecht, Amsterdam. Werk van
Conrad Kickert. Tot l April.
Kunsthandel van Meurs, Amsterdam. Werk
van Steinlen. Tot l''April.
Kunstzaal Schelf hout, Amsterdam. Schetsen en
teekeningen door Jan Toorop. Tot l April.
Stedelijk Museum, Amsterdam. Italiaansche
Kunstnijverheid. Tot l April.
Kunstzaal Heeker, Haarlem. Schilderijen van
Jac. P. v. d. Bosch en Ueorges A. M. Uussenhoven.
Tot l April.
Kunstzaal van Lier, Amsterdam. .Schilderijen
van Van.Hasselt. Tot 'A April (9?18 uur).
1it> Htuilrrremle Jcutgd
IN de Studentenwereld verontrust men zich,
blijkens een artikel in een Studentenmaandblad,
,,t»ver tle algohoolo geest van slapte en lauwheid"
onder de studooiondo jeugd, waarvan do sporen
overal zijn aan te wijzen. En men «vil de ooi-zaken
van dezen ongewensehten geest vinden allereerst
in de ..malaise", die van zoovele onbezorgde,
geestige en vroolijke jongelingen, noodgedwongen,
..obscure", giinunige werkers maakt op niets belust
dan afstudeeren en een ..baan" bemachtigen.
Dan schijnen radio en bioscoop ook al mee te doen
in het verwordingsproces van den .rasechten
l'orpsstudent, mitsgaders de gymnasiale
voreenigingen.die het vroolijk studentenleven eigenlijk al op
het gymnasium doen aanvangen, zoodat hot nieuw
tje er af is. Kn ten slotte heet het doen
de vele bals en soiree's van de burgerlijke
vercenigingen ook vél kwaad. De studentenfuifon zijn
niet moor iets bijzonders en het gaat op deze eigen
lijk net zoo toe als op do feestavonden, die bijv.
een buurtvereeniging organiseert.
Dit laatste vooral is oen pijnlijke bekentenis
van een overigens eenvoudige waarheid. De
Student hooft al sedert lange jaren opgehouden tot
een aparte kaste te behooren en alle uiterlijke
runitierighoid kan dit niet gebet-oren. De Htiuleerende
Jeugd is niet moer bandeloos, niet meer vrij, niet
fierder, niet lustigor. niet moediger tegenwoordig
dan alle andere jongelui, die zich., op kosten hunner
vaderen, een tijdlang voor iets zoeken to bekwa
men, l'itzonderlijke positie hebbon zij niet meer,
bijzondoro -voorrechten bezitten zij niet meer en
zoo onderscheidt hen alleen de mate van geld.
tlie zij te vertelen hebben. Doch dit is een onder
scheiding, welke overal opgaat. Kn do geest.
beschaving on originaliteit, die hen vroeger nog wel
eens van tle leden eonor buurtvereeiiijjing deed
verschillen <-n hun fuiven een afzonderlijken
..stempel opdrukte", is er ook niet meel1, sedert
tle democratie ? overal- binnendrong en ook haar
zoontjes naar do. academies zond. Vo.lcn van de/en
blijven buiten het corps, maur die er binnen treden,
hebben geld on vieren er hun voorloopig gemis van
beschaving uit op een wijze., die. .. . men ook wel
(studentikoos kan noemen. Zoodat. alles welbezien.
de studontonjeugd precies is als do
niot-studenten? jeugd: oen bootje materialistisch, een beetje on
verschillig, een beetje grof. een beetje onbe
schaafd en over. 't geheel ongemotiveerd zelfge
noegzaam. Xij. doen aan sport, zij. praten over
auto's on radio, zij bezoeken de bioscoop, zij lezen
is'ick Carter, maar dit /ijn allemaal geen oorzaken.
' doch gevolgen van den staat huns geestes. Ik
tlenk, dat do Kuiopeesche menschheid zoowat moe
geworden is,on thans in oen soort ongeestelijken
winterslaap Uezig is nieuwe krachten op t o doen.
l .aten wij ons vooral hoeden haar daarin te storen
en rospeeteercn wij dus de niet altijd interessante
praat on drukte der hedendaagsche jeugd,
studeerende of andere.
F. C.
Aymeris
Maurois heeft zich %'ergist, toen hij schreef,
dat de geïllustreerde uitgave van ,,Aymeris"
zeldzaam is. Het schijnt dat La Sirene"," waar
het boek werd .uitgegeven, eenigen tijd moeilijk
heden had en weinig- werk van de reclame maakte.
Maar ze adverteert het nu weer (00 frs.) en het
zou mij verbazen als in oen paar weken,alle ex.
verkocht waren.
Dr. N. J. BEVERSEN
?i