DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 MAART 1931 No. 2807 No. 2807 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 MAART 1931 DIT IS VANDAAG AL HAAR VIJFDE PORTIE Wat een verschil bij vroeger, toen moeder steeds met leede oogen moest toezien, hoe zus haar melk met tegenzin naar binnen werkte, absoluut geen trek had en vaak in haar doen en laten alle teekenen » van ongesteldheid toonde. i Hag-koffiemelk, het heerlijke mengsel van coffeïnevrije koffie Hag en melk, bekomt de kinderen uitstekend. Door deze gegarandeerd onschadelijke koffie te ge bruiken, wordt elke prikkelwerking op het gevoelige organisme der kinderen uitgeschakeld. Met Koffie Hag gemengd; wordt melk door de kin deren gaarne genomen. Het heerlijke aroma en de fijne smaak van Hag maakr Hag-koffiemelk tot een (gezonde en voedzame drank voor oud en jong. Inderdaad, Koffie Hag beteekent voor het geheefe gezin..........'. meer genot en betere gezondheid TAALSCHUT XXXIV. Oer . ...en dien troost heb ik. dat, blomme, gij mij bidden doet, en wezen zoo" ik'wezen moet: aanschouwende en bevroedende in elk uiterste einde 't oorbeyin.... DE makers van taaiboekjes plaat sen oor- in den stoffigen hoek der onproductieve" voorvoegsels. Oezelle, die sluimerende taal wakker riep, vertelt het ons hier anders. En wij gelooven hém. Oorzaak, oorsprong, oordeel, oorbaar. oorkonde en nog een paar meer. De rij is klein, de rij is edel. Oor- leidt terug naar débronnen der Dietsche'tong en taal. Oor- is het eerste, het ontstaan, het begin. De koude menschen van spraakkunst en woordenboek doemen het tot onvruchtbaarheid. Het mocht wat?! Zij die de taal, ook waar zij droomende is, weten te wekken, doen oorwederom tot haar ingaan. Uit moet het zijn met haar bezoedeling door oer-, den bovenlander, den barbaar. En na de blijde hereeniging, daar geschiedt de forsche baring: oordriften, oorinstincten, oormenschen, ooratroomen, oorwouden, oorntachten, oorkruch* ten, Oorgermaansch, oirvsjwant. Daar, gaan de blaadjes der produc tieve taaimeesters in snippers, daar davert het neer op de koppen der woordenboekmakers, daar zoekt het ur-gezin 1) van Van Deyssel een goed heenkomen naar Chaldea. Elke kracht die in het Nederlandsch gewerkt heeft» kan werken wederom. Bedenkt dat, die Nederlandsche schrijvers 'wilt zijn. Bloodaards, onmachtigen, zij die bab belen van archaïsmen, die bibberen voor doode vormen. Zet open het oog, reinig de hand, grijpt sterk toe, van zoo verre mogelijk. Bij frissche aan raking wordt wat u steen leek vleesch en brood. Gij moet u niet meer oplappen met het beetje rommel van u zelf. Gaat voor in, gaat vooal ook diep in de voorraadkamers van uw volks weeldige taal. Oerkoniisch is in al zijn leden een duitsch monster, maar wat te zeggen van oeroud, oerdoin, oersterk, oerverma* kelijk en andere van dien aard? Hier heeft oer- de waarde van in de hoog ste mate", door-en-door". Deze over gang uit eerste begin" kent ons oorniet of nauwelijks. Daarom doet oerin zoodanige afleidingen aan oor- recht streeks geen afbreuk. Maar wel aan andere voorvoegsels, want oeroud is in gevestigd Nederlandsch overoud, aloud-, oerdom: aartsdom,, oervermakelijk: dolvermakelijk, oersterk: ijzersterk. Intu,sschën wordt het geval iets min der bedenkelijk, als het Nederlandsch dit oer- by gelegenheid weet te gebrui ken voor hét maken van vormen, die het Duitsch niet heeft aangedurfd: een oerellendige geschiedenis was die oermiserabele berechting van de moord zaak te Rotterdam, maar oerkranig daarbij de houding van Mr. Kokoerski, wien deswege oergemeende hulde zij toegebracht. Ze weten nog maar geen weg met, de volksnaamwoorden, de heeren Schutting en Blink. Uit het Tijdschrift voor Economische Geographle: Estnisth (neen: Estlandsch of Eslsfh, of schrijft u ook Poolnisch?), Burmtsisch l, Birmaanseh astublleft), Assamesischl (jawel de Siamesische tweelingen). C. P. HA JE. 1) Het leven van Alberdingk Thijm, bl. 4. N.V. Residentie Hypotheekbank 's-GRAVENHAGE Anna Paulownastraat 97 TRUSTEE'S EN ACCOUNTANTSCONTROLE. Hypotheekbrieven in circulatie ? 15.300.000.?. 4 12 pCt. Hypotheekbrieven tegen 100% pCt. Directie: K. E. ABBING. D. VAN OORDT. N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst I 8.400.000, waarop 10 pCt. gestort. Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot hét kantoor der Bank, Schiedamsche Singel 89 te R'dam of tot hare Agenten.. De Directie: Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C.v. Wijk, Mr. B. van Rossem. H.V. Insulaire Hypotheekbank te ZIERIKZEE, geett uit 4J % Pandbrleven 101 %. Aan Pandbrleven In omloop voor ± f 21.000.000. Haaaaiaiaa^^ N.V. Maatschappij voor Hypofair Wet in Nederland, ? gevestigd te 's-Gravenhage, Nassaulaan No. 23, waarin opgenomen de Maastrichtsche Hypotheekbank voor Nederland te Maastricht, St. Servaasklooster 8. BIJKANTOREN: Amsterdam, Westermarkt No. 2, Utrecht, Boothstraat No. 15. Groningen, Turfeingel 9. De Directie. EaaaaaaB^^ Engelsche en Fransche boeken Over U. H. l,uwrene«> The Virgin and the (lip*!/. Lnnden, Martin Scckcr. lioschreven te midden van het lawaai over ,.Lady Ohatterley's Lover" <-n na den dood van den auteur ge publiceerd, krijgt deze korte roman «.Is Lawrence's laatste werk" 1) oen relief, dat een juiste schatting van zijn waarde belemmert. Men moet y.ich weren tegen de neiging, er ,,het laatst^ woord" in tézien van een nchrijver, die met achterstelling van zijn kunstenaarschap, steeds open lijker optrad als de eenzame, zijn afgedwaald volk toornig vermanende profeet. Het is immers wel zeker ?dat Lawrence's lichamelijke dood geenszins samenviel met het voltooidzijn eener ontwikkeling, welke langs velerlei ,,voorwaardelijke uitzichten" heeft geleid tot het aan Lady ('hatterley's Lover" ten grondslag liggende dogma: dat de huidige mensch volstrekt in zich zelf geïsoleerd is, en verlossing uit Ktjn opgeslotenheid slechts kan hopen en verwachten van de genade eener complete sexueele ervaring, lleeds in zijn verdedi ging tegen de wilde critiek op die belijdenis heeft Lawrence het nauwe dogma, misschien onbewust, verbreed tot den eisch, dat de mensch bevre diging van zijn persoonlijke, opper vlakkige, tijdelijke begeerten" zal verwerpen ten behoeve van ,.the inner, impersonal, great desires that are fulfilled in long periods of time" waarmede mij implicite de moge lijkheid van Kelfbevrijding ook zonder .sexueel optimum erkend lijkt. Kn "weliswaar worden in .,the Virgin and the Oipsy" de geslachtelijk verschrom pelden voor Lawrence zijn dat gij en ik, arglooze lezer! niet de oude gramschap .verdoemd en uitgespogen, maar de fanatieke rechtleerschheid waarmede ons in ..Lady ('hatterley's Lover" de verrukkingen di>r sexueele genade werden opgedrongen, is om geslagen in een aarzelende, schuchtertastende, uiterste teederheid, die niet uitsluitend door het thema het sexueele ontwaken van een jongmeisje is bepaald. In prachtigbroze bladzijden, in van alle materie verloste dialogen heeft Lawrence hier do hartstochtelijke teederheid van yjjn beste veinzen teruggevonden wie zal dan bepalen, wat de toeval ligheid van zijn sterven heeft afge sneden en hoe kostbare getuigenissen vati zijn liefde Voor alles wat nog echt Onaangeroerd is in deze wereld, te loor zijn gegaan. Aan haat en profetengramschap heeft hij ons in zijn oeuvre al mér toebedeeld dan ook l) Tot veler verrassing heeft Martin Secker de vorige week de verschijning aangekondigd van een posthuum werk van Lawrence, The Man who died", Ik ben zeer benieuwd of het boek de kentering, die ik in Virgin and the Oipsy" meen te bespeuren, zal be~ vestigen. zijn oprechtste bewonderaars kunnen verduwen. Wie herademt in de fris sche gelouterde atmosfeer, waarin de kern van y.ijn laatste werk is gedrenkt, betreurt des te meer, dat er nog zooveel van de oude, uitdagende, onverteer bare woede is overgebleven. Een gaaf geheel is Maagd en Zigeuner" dan ook niet geworden. Tegenover het eenvoudige, maar met feillooze divinatie gedane verhaal van Yvette Saywell's ontwaken tot de beleving van haar geslacht, staat de grimmige schildering van het milieu waarin zij leeft. Ken stokoude, nog steeds naar macht hongerende groot moeder, voor wie Lawrence de liefe lijke vergelijking vindt van een vette pad, die, voor een bijenkorf gezeten. elke nitvliegende bij opslokt. Een uitgedroogde tante, wier laatste restje menschelijkheid verteerd wordt door green flares of rage" over een ver loren leven. En een vader, voor wien Lawrence zijn giftigste zinnetjes re serveert: ..His thoughts, secretly, were something tot be scared of.... Somewhere in his mind hèwas thinking unspeakable depravities aboiit his daughter. He was powerless against the lowest insinuatums of his own mind.... He had convulsions of sadistic horror, thinking what might be the actual depravity of his divorced wife. Even his own love for her, which had been the lust-love of the born cowed, had been a depravity, in secret, to him." Meen niet, lezer, dat hier een exoeptioneele schurk wordt gebrandmerkt: och nee. Mr. Saywell is een hooi gewone meneer met weinig andere gebreken en deugden dan waarmede wij allen behept zijn. Heeft Law rence zich geschaamd voor de verteodering van zijn hart. en heeft hij zich compensatie willen verschaffen door nog eens flink uit te pakken? Dit zijn z'n eigen ..groene schichten van haat" waarmede hij al zoovelen tot protest heeft gedwongen. Protest uit zelf verdediging. Wantwie Lawren ce leest, moet kleur bekennen. E.STKAAT Over «I. .**ui»crvi«'!l«' JHÜPEHVIELLB is eonzeev vrien delijk, geestig auteur, een deimeest sympathieke voorzeker van al de schrijvers die in de laatste tien jaren tot de publicatie van hun werk over gingen. Xijne boeken zijn zeef modern van toon, maar hebben niet die agres sieve moedwilligheid, waardoor zoo vele jonge schrijvers in de laatste jaren de aandacht op zich trachten te ves tigen. Hij heeft een zeer bizonderen humor en men vermoedt dadelijk bij de lezing zijner werken, dat hij een man is met menschenkennis en erva ring.. Het feit dat hij eerst op rijperen leeftijd begon te schrijven, of althans te publiceeren, verklaart misschien zijne literaire houding, die steeds ge reserveerd en vaak ironisch is. Na een paar bundels verzen die nog al curieus waren, gaf J. Super» vielle l//Io)H>ne des Pr/w/Hifl, een zeer vermakelijk boek met een eigen klank en La fuleur d'enfuntu, een mengeling van comedie en tragedie, die iets eonigs is in de moderne fransche literatuur. Thans verschijnt L'enfunt de /« Ar/uto mer 2). een bundel sprookjes. (NVij /uilen liet den auteur niet aanrekenen dat bet publiciteitsstrookjo nm het boek van niets minder spreekt dan van een nieuwe Andernen). Het sprook je is de eerste en meest natuurlijke uiting van het monscholijk heimwee naar het wonder dat bovennatuurlijk is, maar toch nooit de aarde verlaat. Zooals de sage of de legende. Niets is zoo moeilijk literair te definieeren als het sprookje; het staat zoo ver boven alle literatuur. En terwijl er in de we reldliteratuur een vrij groot aantal vooraanstaande romanschrijvers, dich ters en dramaturgen is aan te wijzen, kan men gemakkelijk de echte sprook jesschrijvers op de vijf vingers tellen. In de eerste plaats loeren ons de sprookjes van J. .Supervielle dat dit genre niet noodzakelijk den klassieken vorm .moet hebben dien wij kennen uit Perrault en Andersen. Ten tweede leert ons zijn boek dat niet alle sprook jes voor kinderen zijn geschreven. zelfs niet voor kinderen van dezen tijd. De klassieke sprookjes vergen van den lezer niets anders dan de goedgeloovigheid van een kinderlijk gemoed. De sprookjes van Supervielle eischen van den lezer eene meer subtiele mede werking, die deels literair, deels philosophisch is. Daaruit Kullen sommigen de conclusie trekken dat de verhalen uit ]* enfant de lu haute nter in den echten zin geen sprookjes zijn. Dit kan waar zijn voor eenige stukken zooals La piste et la mare, dat een zeer aardig verhaal is, maar waarvan de atmos feer niets sprookjesachtig» heeft. Die atmosfeer van wonder en droom is wel degelijk in vele verhalen van het boek aanwezig. Het eerste stuk L'enfant de la haute mer is daarvan het meest typische voorbeeld. Kr is wer kelijk iets hallucinants in die geschie denis van een meisje dat midden in de verlateiiheid van den oceaan in een dorp woont waar alles toegaat als op de bewoonde aarde; er zijn straten en winkels, een stadhuis en een school. en het meisje heeft dezelfde dagelijksche bezigheden als hare zusters op hot verre vasteland. Dit verhaal is als een gebouw van kristal, een fata mor gana dat teer is als een levend beeld, omdat in een stillen, blauwen nacht, in de oneindigheid van water en hemel. een matroos zoo mateloos innig en zoo intens aan zijn overleden kind heeft gedacht, dat zijn gedachte dezen vorm van gedroomde werkelijkheid heeft aangenomen. Het is een zeer sugges tief symbool dat met een zuiver gevoel voor de beminnelijkste fantaisie wordt uitgebeeld. Diezelfde fantaisie vinden wij ook in L'&ne et Ie boen ? de la crèche, waarin débeschrijving van al de dieren der schepping die hulde komen brengen aan het Christuskind bijzonder tref fend en geestig is. 2) Jules Supervielle, L'Enfant de la haute mer. Paria, Editiona de lu jVouveile Revue franfaiae. CADILLAC Het feit, dat d: Cadillac dikwijls voor veel duurder wordt gehouden, dan ze in werkelijkheid is, pleit wel zeer sterk voor de hooge plaats,di; d; CADILLAC in de algemeene achting inneemt K. LANDEWEER UTRECHT AMSTERDAM Biltstraat 74 ~ Stidhoudtukidt 93-94 Het eigenaardige van doze sprook jes is hun achtergrond van beminne lijke ironie, die geenszins spottend is, maar het spel van een geest die in zijn eigen fantaisie behagen schept. Daar door zijn ze wel van dozen tijd en be stemd voor lezers die. zoo ze nog voor een deel kind zijn gebleven, toch niet zoo erg veel meer van de argeloosheid en den eenvoud van de kinderen deivorige generaties hebben behouden. Maar althans nog genoeg om met ge noegen naar dezen bekoorlijken fantaisist te luisteren. J. VAN NI JLEN Ontvangen Franse h e Boeken: Lucien Souchon, De Sedan 'd Lo~ carno. A. Fayard, Paris. Charles de tfaint-Cyr. L'auire livre dTscuït, Po mcs. Editions F. Roches, Paris. PAASCH EITJES van Droste zijn iets bijzonders. In diverse exquise smaken, o. a.: KERSEN-EITJES, de kersen Betuwsche Meikersen op kirsch. h Droste-specialiteit. Ziet toe, dat ge Droste*s krijgt. ALTIJD WELKOM* Witte Tanden: Chlorodont de heerlijk verfrisschend smakende pepermunt iandpasta Tube 35 cent en 6O cent