Y' , ? 1 i! l i » t r r ii d e a 1. v d g z t« k n w ti n d. w m P' gi di zi. ze di ve za lec pa zit ra> lec h scl in scl ve: te c ai Ki uit eei er Be O ter hot Orj de: ver hai ori< , Li om Zui een ote: woc SOtt geb\ »be zeei (drc die mei JD ko. DE GROENE AMSTERDAMMER VAN u APRIL 1931 No. 2810 Chineesch Theater door Dr. A. Melchior NElUiEXS liggen China en de Vereenigde Staten van Noord .Amerika dichter bij elkaar dan in San Francisco, waar de groote Chineesche Wijk direkt in Market Street, ?den hoofdverkeersader uitmondt. En* kele pompeuze' curiosity-shops vor men de poort, die velen weliswaar naar Chinatown' lokt, maar waarin velen ook stranden. Ze missen daar door het meest typische, de kleine, minder wereldsche straatjes met hun ontelbare winkeltjes van allerlei. En ook het kosteiyke kijkje op het schilderachtige Chineezenvolk. Toen we in den zachten Calif ornischen voorjaarsavond doelloos wat rond.slenterden door 't hartje van de 'Ohineesche stad, stonden we opeens voor den ingang van een theater, ?dat met zijn kunstige letterteekens en zijn bescheiden smakelijke ver lichting de zonen van het Hemelsche Rijk tot binnentreden lokte. Dat de voorstelling al om zes uur begonnen was leverde voor de velen, die nu, een paar uur later, binnengingen blijkbaar geen bezwaar op.Voor ons nog minder, omdat we van het gesproken woord toch niets konden begrijpen. Door een aantal gangetjes en deuren, langs een paar stalletjes met vreemdsoortige etenswaren werd ons ongevraagd den weg gewezen naar <le schouwburgzaal door het gegons van vele stemmen en het plotseling oplaaiend misbaar van bekkens en trommels. De armoedig uitziende zaal was goed bezet; allemaal Chineezen. Maar ik kan niet zeggen dat de voor stelling hun aandacht onverdeeld ge boeid hield. Het publiek praatte en lachte, rookte, at en las. dicht onder de zwakke lampen, de krant, terwijl anderen in het halfdonker op en neer wandelden. Ik kan het de Chineeaen echter bij de urenlange duur van hun tooneelvoorstellingen niet kwalijk ne men. Bovendien waren er verschei dene, die aandachtig naar het tooneel keken, waar het spel in vollen gang was. Hoewel het kosteloos verstrekte dichtbedrukte programma mij na tuurlijk niets wijzer maakte, was van , de handeling toch wel iets te be grijpen. De spelers en, wat iets nieuws is, ook de speelsters, be wogen zich met statige, sierlijke gebaren over het tooneel. De beenen wat afgemeten in de stijve zijde, de armen met de slangachtige doellooze bewegingen, die de Europeanen in ons Indiëzoo typisch en oneerbiedig ,,kippen vangen" noemen. Qp de wijs van de melancholieke eentonige mu ziek zongen ze hun langgerekte mono logen en dialogen. Met langzame voorzichtige passen draaiden, ze om elkaar of om een blijkbaar onmisbaren stommen tegenspeler heen.Natuürlijke ménschelijke gebaren .kwamen niet voor. Ook van dansen was geen sprake. Schijnbaar geheel ongemotiveerd zette het orkest plotseling zijn oorver?dooven.de roffels in, waarvan niemand eenige notitie leek te nemen. Spoedig uitgeroffeld kreeg steeds de monotone melodie weer de overhand en waren de eensnarige violen, de wonderlijke guitaren en de klagende bamboe fluitjes weer onbeperkte leiders van de voorstelling. Tot na verloop van tijd de lange broodmagere Chinees van de trommels en de kleppers het onverwachts weer te kwaad kreeg en beslist even uit moest razen. Midden op het tooneel, dat ver sierselen zonder een aan ons bekende beteekenis voorstelde zat een af schrikwekkend man. De beide meer dan twee meters lange f aisanteveeren, die zijn kleurige hoofdtooi bekroonden gaven zijn rechterlijke waardigheid aan. Een aantal zwarte strepen boven zijn schuine wenkbrauwen duidden op zijn groote gestrengheid. Met een ongemaakt afschuwelijke stem zong hy vanachter een met draken ver sierde tafel een sombere eentonige strophe tegen een jonkman en een jongedochter, die in hun ryke kleurige gewaden van zware zijde schijnbaar zonder doel om zijn rechterstoel wiek ten. Als van alle spelers waren hun gezichten wit geschminkt en de oog holten vuurrood. Alle droegen ze sier lijke puntschoenen met de dikke vilten zooien. Opvallend was de tegenstel ling tusschen de kale armoede van dezen schouwburg en den glanzenden rijkdom van de kleeding der spelers. Telkens verschenen ze in andere zijden toiletten, waaraan geen bor duursel gespaard was. Zelfs met een goede prismakijker kon ik er geen teekenen van slijtage of ouderdom aan ontdekken, noch tooneelgoud of papier. De armoede van de grauwe zaal, vol kleurlooze Chineezen, werd vergeten door de smaakvolle kleuren pracht op het tooneel. De huiselijke eetpartijtjes van het publiek en zijn gemoedelijk kranten stoorden in het minst de edele deftigheid van de spelers. liet geroezemoes van de schouwburgbezoekers was een onge zochte en welkome camouflage %'an de stuk voor stuk afschuwelijke stemmen op de planken. Héosch en schor krijschten ze hun eindelooze verzen met de klagende eentonige muziek mee, ononderbroken, uren lang. Het scherm daalt gedurende de voorstelling nooit. In hun dagclijksche straatplunje liepen de tooneelknechts heen en weer. Soms verzetten ze een stoel of vervingen ze een kussen door een ander, wat blijkbaar van groote beteekenis was. Soms zelfs kwam er een stoeltje bij, waar dan een nieuwe of opnieuw verkleede speler in zijn dikke zijden gewaden met stijve bewegingen tegenaan ging zitten, in statig zwijgen of klaar om op fijn beurt met heesche stem zijn' eentonige toespraken te gaan zingen voor den gaanden en komenden man. Nooit was het tooneel leeg. Meestal zingt er iemand, altijd be weegt er iemand. Altijd strijkt een dikke kromme strijkstok over een van de primitieve violen en onafge broken, met nimmer verflauwende geestdrift, blaast een van de Chineezen zijn melancholieke melodieën uit de rieten fluit, oiiverdroten, tot 't einde van de voorstelling, soms tot na middernacht. CHAKEL ' eraden naarmaat Bij ons verkrijgbaar N.R.V. MONTA SCHOENEN STOOKT DEM KETEL van uw oentrale verwarming met een HERINGA-JOHNSON OLIEBRANDER Geen bediening, zindelijk, eenvoudig HERINGA & WUTHRICH CENTRALE VERWARMINGEN Amsterdam, HAARLEM, Den Haag heb geen zorg voor de plannen van morgen. mocht u zondag eena aleoht weer bezorgen, welnu, mopper dan niet ook al regent 't dat 't giet! wie naar ,»d'uUklik" gaat, i» goed geborgen! LETTERRAADSEL LVIII l Uit onderstaande lettergrepen moe2. t611 10 woorden gevormd worden, 3 wier vierde en eerste letters, de laatsten van beneden naar boven gelezen, een citaat uit ,,De Kinderkruistocht" van Marcel Schwob vormen. 4. S 9. 10 11. 12. 13 14. 15. cho - daad - de - dek - der - don - dop droom - e - ee - ei - ei - er - gard - gen greb - hengst - i - in - je - lent - lo lou - lus - mach - nan - mg - rich - rin sis - spel - streek - ta - ta - tan - tes ? - wijk - za - zaan '"' '' De omschrijving luidt; '' j( Ned. diplomaat, 2. onrecht? matig optreden, 3. meisjesnaam, 4. ?????? Europ. hoofdstad, 5. natuurverschijn10. ...'...' sel, fl. tooneelstuk, 7. stad in Frankrijk, 17 8. Egyp. godheid, 9. Grieksch mythol, 1Q persoon, 10. mannerinaam, 11. deel lo, » »??».?«? van een ontbijtservies, 12. aanleg, 13. lö' uniek, 14. deel van N. Holland, 15. 20. /. ..." paard, 10. beslist. Voor de inzenders van de goede oplossing zijn als prijs beschikbaar: BOEKWERKEN OF GRAMMOFOONPLATEN naar keuze van den winnaar f er waarde van tien gulden Inzendingen, liefst op een briefkaart, voor Woensdag as. s uur. Op adreszijde vermelden: Oplossing LETTER RAADSEL LVlII. Oplossing Letter-Raadsel LVII Bet leven schept genoopt zich eigen maten H. Boland?Holst 1. Hoover, 2. Empedoclès, 3. Titus, 4. Luzern, 5. Elias, 6. Vichy, 7. egel, 8. neiging, 9. Schagen, 10. evenbeeld, 11. Panama, 12. Tamino, 13. Oranada, 14. El ten, 15. Nielsen, 16. ornaat. Prtfswinner werd (na loting). Mevr. M. A. de Witt?Luhrs, Fred. Hen drikplein 57, Den Haag, die gelieve op te geven wat verlangd wordt aan heb secretariaat van de redactie, doch zonder vermelding Letterraadsel. TYPt N.V. AMST. BOEK- EN TEBNDEUKKBBIJ V/H. BLLBRMAN, HABMS & Oo." r A .t : l l l i'i l j» ; '!