Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN u APRIL 1931
No. 2810
Tikblaadj es
door Dr. R. Feenstra
ovorlerfde tram
D K tram sterft partout zijn na
tuurlijken dood. Hij was een
maal een type in een stadium der
verkeers ontwikkeling. M n ar dit type
raakte overleefd; en alleen door
dwaze bescherming zal dit fossiel
het hier en daar niet slechts nis mu
seumstuk, maar ook: als een schim
melend vegeteerend bedrijfje, nog
ademend, enkele decennia kunnen
uithouden.
De Gooische stoomtram bestaat
vijftig jaar en gaat feestvieren! Inplaats
aich harakiri te maken, na intijds
oen CJooische bus en taxi en bestel
dienst als doopeling te hebben ge
presenteerd Phenix van pa wordt
er aan pa geknipt en gecoif f eerd, om er
nog iets dat mékan, van te
fabviceeren. De grijze nekharen vallen
onder de tondeuze; dat waren de
stoomlocomotieven. De rimpels wor
den weggewerkt met coldcream dat
is de kosmetiek van het dienst
rooster, en een opvoering der rijsnel
heid der motorwagens tot vijftig kilo
meter; en de heele pa wordt eigenlijk
gesteinacht, doordien de hoof d ver
keersweg, dien hij bedierf, met zijn
adem, en zijn onveiligen loop. zich
zelf van hem af heeft ontwikkeld:
in een richting, die hem langzamer
hand op een..apartrailtracee"plaatst
dat nog slechts hier en daar den ver
keersweg krxiist of hindert.
Nietteming stond er van de week
in de kranten te lezen: de inschrijvin
gen op de Gooische stoomtram-obli
gaties 5 pCt. zijn ten volle toegewezen.
Terwijl Staat en stad, die straks Ook
?de moeilijkheden krijgen te voelen
van hun expansief en luxueus beheer
volop tegen 4 pCt. kunnen leenen
krijgt de Gooische stoomtram niet eens
tegen 5 het aangeboden millioentje.
Is het wonder, en moet niet ten
minste iemand die een paar centen
te beleggen heeft, voelen dat trots
de dwaze bescherming door den Staat
de interlokale tram een ding is van
gisteren; een ding dat er onherroepe
lijk geweest is, en er aan zal gaan:
omdat de verkeei-s-eischen en moge
lijkheden andere zijn geworden, waarin
de tram, hoe ook gemoderniseerd.
eenvoudig niet meer kan meekomen.
* *
*
Delenda est tramvialis ? schreef
kortelings een Fransche krant ??die
in ons: poque de vie intense et
mouvante, oütout qui.'so déplace doit
viser a la souplesse, a la mobilité. a
i»'.
j t
A E G
SCHRIJF- FACTUREER- EN
BOEKHOUDMACHINES MET REKENWERK
9fTX,,;.K.,,«.--., ,,.... ... - ,. ,. ...... ., ,. . ...
mm SCHRIIffWHIHEHAHDEL N.Ï.
Amsterdam
R«kin 113 Tel. 35660
Agenten door het geheele land.
l'allégement," de tram een mastodont
vond, iets voorwereldlijks.
En die ten slotte na een saus van
schoone woorden tegen de
venerabele" en ,.stupiede" tram het volgende
requisitoir velde:
a) N'avance que sur rails, c'est-ü-dire droit
devant lui, sans pouvoir dévier d'un pouce, a
la f a <; in d'un caïman ankylosé, et cela a une
poque oüIe foisonnernetit de la circulation
exigerait la vlvacitéde l'angullle;
b) Sa longueur, equivalente en
accouplement a celle de deux autobus du type normal,
est une garantie absolue d'encombrernent.
c) Sa perchc essentielleitient déréglable
(modèle avant dcpuis longtemps fait ses
pretives) constitue un système de panne infalllible
et de dépannage problématlque.
d> Ses roues d'acier en font quelque chose
d'inconfortabte et de particullèrement bruyant.
In dit requisitoir, dat slechts de
,,eigenschappen" opsomt, ligt reeds
de veroordeeling besloten.
En inderdaad is dit vonnis reeds
vrij unaniem. Twee dingen zitten nog
de eind-uitspraak een tikje dwars: de'
macht der gewoonte, het conserva
tisme, dat de tram zoo lang ervaren
en geduld heeft n de officieele
bescherming.
Deze kijkt in ons land overwaardig
naar de geïnvesteerde bedrijfsmid
delen. Deze zijn verloren of gaan ver
loren: en aan iets wat verloren is, al
werd het nog niet afgeschreven is
meestal alle hulp verspild". Men
houdt den tijd niet tegen. R eeds slecht
te Wiesbaden al zijn trams; reeds
komen interlokale taxi-diensten op,
waar men den bus had weggedrongen.
Welk een verschil in mentaliteit
tusschen een Regeering, die poogt te
handhaven, wat overleefd is en die
eener leiding als bijv. van onze
Indische scheepvaartbelangen, die
slechts wil handhaven, wat léft en
Wat leef krachtig is; en die morgen
bereid ware haar eigen mailschapen
af te schrijven, wanneer de dag voor
een hoogerwaardiger verkeersmiddel
zou blijken te zijn aangebroken.
Dit jaar krijgen wij de eerste
luchtautobussen Keulen?Frankfort; met
een uur vliegtijd en een half uur
vertrek-int(jrval, in continudienst
viceversa. Is dat eigenlijk nog een ..tijd"
voor een Gooische om te gaan feest
vieren?
Nieuwe uitgaven
Jan H. Groot, Zomerzon, versjes
voor kleuters. Plaatjes van Adri Alindo.
"Uitgave P. Noordhof, Groningen.
Henriette Roland Holst?van der
Schalk, Tolstoi sijn icezen en zijn werk.
Uitgave W. L. A: J. Brusse. Rotterdam.
Cornelia Kikkert, Stemmingen. Uit
gave N. V. Hollandia-drukkerij, Baar n.
Nel Engelkamp Caesar. Uw land
is mijn land. Uitgave Nijgh & van
Ditmar, Rotterdam
W. (V Jolles, Advent t een spel van
verwachting. Uitgave van Gorcum &
Comp. N.V. Assen. r
J. H. Brouwer, De Gouden Ure,
verzen. Uitgave Brandenburgh en Co.
Dr. A. de Vletter, In moeilijkejaren,
een boekje voor oudei's en opvoeders
van jonge menscheu van 12 tot 20
jaar. Uitgave -N.V. Hollandia-druk:
kerij Baarn.
O. Asscher?-Pinkhof, Zet wijd je
ooren open, Illustratie's van Miep de
Feijter. Uitgave Gebrs. Kluitman,
Alkmaar:
Joh, Ph. Hoogwout en Wiebe
Cornet, Het batikken. Uitgave W. A.
Eisma Cz. Leeuwarden.
K. en J. Veldkamp,
VolkszangBundel, vervolg op A'im je nog zingen
zinr/ don mee!" serie Van Alles Wat.
Uitgave van P. Noordhof, Groningen.
?UUM CEWAARMEMCT
Sea~Horse
de allerbeste
n Jenever
M.P.POLUEN 6- ZOON ROTTERDAM
BEGRAFENISVEREEN1GING
N. SAX ]r.
P.G. Hooftstraat 38 AMSTERDAM Telef.t 20341, 24250
REGELING VAN BEGRAFENISSEN EN
CREMATIES VAN UIT ALLE PLAATSEN
EIGEN LIJKKOETSAUTOMOBIELEN
STEUHZOLEN
SYST. PROF. HOFFA'
HAAR MAAT'
FA J.A.MASSING corin.vEm
O.Z.VOORBURGWAL334 AnstrdMi
VêHET BintlCnCASTHUIS
f" F. SINEMUS
Leld»ohe>traat 20-22
AMSTERDAM C.
Overhemden
naar maat van a l f
PRIMA COUPE
Eigen Atelier.
THE AMERICAN LUNCHROOM Cy.
K A L V E R S T R A AT 16-18 AMSTERDAM
RESTAURANT A LA CARTE
PLATS DU JOUR
Voor suikerzieken
geen voortreffelijker spijs dan
OUD-BUSSEM's zachte roomkaas
VERWEEGEN
&KOK
AMSTERDAM
t) DEN MAAG
Kastkoffers in meer dan 70 modellen
Prijzen van f 60.?af
VICTORIA-WATER
Uitstekend te
vermengen
OBCRLAMMSTEIM
met wijn of
vruchtensappen,
No. 2810
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN n APRIL 193*
Uit de Natuur
KRONIEK
APRIL
door Dr. Jac. P. Thijsse
IN Februari meenen we recht te hebben op vier
zomersche dagen, van April verlangen wij
,,groene" Paschen. De eisch schynt onredelijk,
>vant de datums voor Paschen kunnen het eene jaar
bij het andere weken verschillen. Nu is het wel
waar dat de uiterste datums voor het in blad
komen van onze boomen ook voor milde lentes en
:gure voorjaren zoowat drie weken uiteen kunnen
liggen; vergelijk maar eens 1917 met 1921. Doch
zulke uitersten zijn zeldzaam en kloppen niet dan
; zeer buitengewoon toevallig met de Paaschdatums.
De eisch blijft dus onredelijk. Een geheel groene
hier te overwinteren, zooals baardnxeesjes, roer
dompen, rietgorzen. Wanneer de kamperfoelie in
het najaar zijn bladeren laat vallen, dan heeft hij al
lang nieuwe knoppen gereed en die gaan dan meteen
ontluiken. In sommige winters loopt dat verder
zonder ongelukken af en zoo is mijn kamperfoelie
dan wel eens drie jaar achtereen groen gebleven.
In den regel echter verschrompelen die eerste
blaadjes gedurende de vorstdagen van Januari en
Februari of ook wel bij zeer langdurigen guren,
drogen oostenwind.
Groot Hoe/blad
Paschen is trouwens onmogelijk, want de eiken en
beuken groenen pas in de eerste week van Mei,
«enkele wonder jaren uitgezonderd.
Wij zijn dan ook al heel tevreden, wanneer de
liooge heesters in blad komen: de vlier en de
lijsterbes, de vogelkers en de nooit genoeg
tebewonderen kamperfoelie. In parken en tuinen is
het altijd eerder groen dan in het bosch, daar
voor zorgen de uitheemschèheesters, zooals de
sneeuwbes, die uit Amerika komt en sommige
Japanschc en Chineesche Spiraea-soorten. Maar
van al het groen in de lente is misschien toch wel
het mooist het eerste doorbreken van de knoppen
van de. meidoorn. Die groen bespikkeldó
meidoornhagen zien we reeds in Maart.
De kamperfoelie, onze mooiste.'klimplant,. duet
lederen winter zijn best, om groen te blijven en ia
?dus min of meer te vergelijken niet do vogels,
waarvan ik in Januari vertelde, die probeeren.
Die schrale wind kan trouwens heel wat bederven
en wanneer ooit boomen en struiken er schamel
uitzien of om met Gezelle te spreken als een
schooiersbende", dan is dat wel na een regenlooze
veertien dagen met oostenwind in de tweede helft
van April. Wanneer eenmaal de bladeren uit de
knop zijn, dan kunnen ze niet meer terug. Het
eenige, dat ze voor hun veiligheid kunnen doen is
het aannemen van een afwachtende houding. De
hazelaar en de linde vertoonen dat het mooist,
het jonge lot blijft dicht opeengepakt
benedenwaarts gerichte n wacht zoo betere tijden. Komen
dan de beroemde, maar helaas zeldzame ,,milde
regens" van April (zie Chancer en Shelley) dan is
het alsof ingehouden energie zich plotseling uit en
alles is opeens groen.
Trouwens haast alles gebeurt in dezen tijd sprongs
gewijs. In de hagen groenden reeds lang de
grondbladeren van uitekruid, lookraket, gouwe en er
was weinig of geen verandering in te bespeuren.
Maar nu gaat het zich roeren in het hart van het
bladrozet en de bloeistengels komen te voorschijn
en die kunnen dan in enkele nachten centimeters
hoog opschieten. We wachten nog altijd op iemand
die eens uur voor uur de bijzonderheden van dezen
groei zal waarnemen te gelijk met de wisselingen
van weer en wind, in het bijzonder de temperatuur
van bodem en lucht, vochtigheidstoestand, neer
slag, elektrische verschijnselen ter plaatse zelve.
In ,,Klima und Boden auf kleinstem Haum" is
reeds in deze richting gewerkt. Natuurlijk kunnen
dergelijke onderzoekingen het heele jaar door ge
beuren, maar wie van snelle uitkomsten houdt,
kan zich die liet gemakkelijkst verschaffen in April.
Dit is meer te beschouwen als een aanmoediging.
dan als een lichtvaardige aansporing tot opper
vlakkigheid.
Wanneer de eerste pinksterbloem bloeit of de
eerste lookraket, dan wordt het ook tijd om uit
te zien naar de oranjetipvlinders, net kleine
witjes, maar de mannetjes met een opzichtige
oranje vlek aan de top van de voorvleugels. De
wijfjes leggen hun eitjes aan de bloenulelen van
lookraket, pinksterbloem, scheefkelk en de rupsjes
voeden zich met do rijpende vruchtjrs. Hier moet
dus ook een gunstige schikking van tijd bestaan.
Koninkl, Boomkwiekirij Jilhelinini,''
Charles van.Glnnekenfr Zoon, Zondert, N.Br:
Het van ouds gunstig bekende adres voor
Dennen.ter bebossching (uitsluitend inheemsch zaad)
Exotische Dennen- en Sparrensoorten,
Bosch- en Haagplantsoen,
Boomen en Heesters.
Catalogi op aanvraag gratis en franco.
Tel. Interc.No, 1. Telegr.-Adr.: Wühelmina, Zundert
Zoo is er ook samenhang tusschen den ontwikke
ling van het insectenleven en het broeden van de
vogels. De jonge zangvogeltjes worden met insec
ten gevoed, trouwens de jonge van veel andere
vogels ook. liet gebeurt wel, dat de vogels in gure
voorjaren niet eens tot broeden komen, wanneer
?zich weinig insecten vertoonen. Ook hieromtrent
zijn nadere waarnemingen gewenscht. In het
bijzonder zouden we graag willen weten of de
handelingen van de vogels .ook bepaald kunnen
worden door de toekomst. Soms krijgen wij den
indruk, dat dit wel eens het geval zou kunnen zijn.
Daarom is hot ook alweer van belang, om do waar
nemingen omtrent ,de broedtijd van do vogels
in verband te brengen met data over de ontwikke
ling van planten en insecten. Xoo leeron wij dan de
natuur zien als een groot samenhangend geheel,
planten en dieren levend i'n een onderlinge af
hankelijkheid, die zich veel verder en dieper
uitstrekt dan de meeste menschon wel verwoeden.
En juist in April is deze afhankelijkheid het
duidelijkst te aanschouwen.
Het Hoc lal la t lach PaaBchel
HET Paaschcongres der S.D.A.P. was voor
wie er een oog aan waagde; ik weet niet
of vele ,,andersdenkenden" dit nog doen ook
dit jaar weer niet hetgeen men een geestverkwik
kend schouwspel" noemt. Eigenlijk meer andersom.
Van dat front geen nieuws, of, familiaarder gezegd,
het idealistisch revolutionnaire vet is daar finaal
van den ketel. Hoe zou 't ook anders? De leider
zelf memoreerde het, dat in ongeveer alle landen
tegenwoordig de sociaal-democraten deel nemen
aan de regeering Inde schaduw vanhetkapitalisme,
natuurlijk. Want het bleek aanmerkelijk lichter
wat mee te gaan regeeren, dan het kapitalistisch
productiesysteem om te zetten. Feitelijk probeerde
men dit ook niet meer, sedert het meeregeeren
op zichzelf al heel wat profijtelijks voor ,,de Ar
beidende Klasse" afwierp. En het ideaal van een
Rechtvaardigen Heilstaat, waar een ieder naar
werken zou beloond worden, kon ook nog wel
wachten. Zoo \verd de Partij, langs wegen van
geleidelijkheid, van proletarisch meer bepaald
burgelijk en zelfs kleinburgerlijk, en van socialis
tisch meer bepaald liberaal, een vooruitstrevende"
burgerlijke partij, al zijn vele leden dan ook nog
maar klein-burgers in hope en zat er ongetwijfeld
in de liberalen van '-18 meer fut dan in dezen. Het
lijkt op de voortzetting eener firma, waarvan de ?
energieke stichters ter ziele zijn: de weduwe blijft
koekbakken.
Evenwel, dit alles is redelijk en zou, als de
natuurlijke loop der dingen, gewis door niemand
gewraakt worden, ware daar niet die klaterende
revolutionnaire drukte bij elke gelegenheid, gevoegd
over de flauwst mogelijke revolutionnaire actie.
Zoo nu weer. De heer Albarda herinnerde fier aan
zijn verbazingwekkende stoutigheid in de kamer te
durven zeggen, dat de S.D.A.P. zich niet loyaal"
zou betoonen bij een mobilisatie. Maar, zei hij nu,
als 't een klein mobilisatvetje was. kon 't geen kwaad
en zelfs wel eens nuttig 7.ijn. Bovendien had de
Volkenbond nog volstrekt niet gefaald in zijn
ontwapeningspogingen, zei de heer Albarda. En
zoo, half en half, werd nu het standpunt", dat
het Congres, op voorstel van het partijbestuur,
1 besloot te nemen. Een innemend, maarwankelig
standpunt. Doch grimmig en onwankelbaar
revolutionnair was weer het Congres tegenover de
Indische vonnissen. Men moet bedenken: de
S.D.A.P. is hier nog niet in de regeering en het
Indische afscheidingsgevaar misschien nog ver.
En er zijn communistische kapers op de kust.
Dus op voor de nationale martelaren, onze bruine
broeders ! Maar 't ergst was wel de resolutie tegen
do linksche part ij genoot en, die blijkbaar wanhopig
doende waren geweest de partij-praktijk meer bij
de theorie of wel de partijtheorie in godsnaam
meer bij de practijk te doen aanpassen. In elk geval
het mocht niet, het was ondisciplinavr en wie
meedeed moest er uit. Zoo stond er in de krasse
resolutie tegen de revolutionnaire onruststokers.
Maar, werd erbij gezegd, zij zelf konden gerust
vóór stemmen., want de gestrenge Coiigres-ukase
was alleen tegen de groep" gericht en tegen geen
enkel lid persoonlijk. Er werd wel van allerlei ge
zegd en gedreigd, maar ..maatregelen" tegen
bepaalde personen of bladen zijn immers niet
voorgesteld. Niemand hoefde zich dus het standje
direct aan te trekken.... En zoo werd deze
wivedo resolutie, die het niet zoo kwaad bedoelt,
ten slotto aangenomen door ruim 800 vertegen
woordigers, dio hot er rg mee eens waren, tegen
bijna 500, die toch blijkbaar liever iets meer posi
tiefs hadden en 200. die 't eigenlijk niet goed wisten.
Waarop, waarschijnlijk onder het zingen der
Internationale, het l'aasch-lammetjes-congres ge
sloten, werd.
F. C.
Paviljoen Vondelpark'
Td. 80190-82595
Groote en kleine Zalen voor Déjeuners,
Diners, Soupers, Bals en Recepties
Huize ZOMERDgK BUSSINK.
f