Historisch Archief 1877-1940
JA.....
GROENE AMSTERDAMMER VAN 25 APRIL 1931
No. 2812
Zijn schitterende carrière
Indische novelle
door C. G. Bender
E korto schemering was er
hot koor van duizenden
krekels zong zijn sjirpend lied
de muskieten begonnen te «wennen
de tjitjaks lagen op den loer tegen
plafond en wanden onbeweeglijk
als van steen ? de groote hitte begon
af te nemen ? onder luid gekakel
gingen de kippen op stok; zij flodder
den op den ondersten lagen tak van
een boom op het erf. ,.. dan viel de
duisternis in.
Donker, stjkdonkcr. zou men in
Holland zeggen, was het thans;
langzaam kwam een gedempt, blauw
achtig licht aan den hemel. De hooge
kruinen der klapperboomon staken
scherp omlijnd af tegen dit blauwe
schijnsel, de lange blaren stonden
strak en star en onbeweeglijk....
daar deed eensklaps de tokêh zijn
eentonigen roep hooren; de
tropenavond, de geheimzinnige, zwijgende,
stille tropenavond was gekomen !....
Af en toe weerklonk het piepen
der kalongs die fladderden rondom
het huis, jacht makend op muskieten;
een laatste gekakel van een onrustige
kip op den lagen tak; een nkele
hanenkraai hiet sjirpend koor van
duizenden krekels had plots gezwegen;
de badjing was óók ter ruste, niets
viel er meer te hooren, niets, allén
met geregelde tusschenpoozen de
monotone, doffe roep van den tokêh.
Een droeve, geheimzinnige, melan
cholische, zwijgende tropenavond....
* *
De jongeman op zijn dekstoel in
de voorgalerij met een glas ajérblanda
naast zich en op een bijzettafeltje
een stopflesch met sigaren en siga
retten, lag op zijn rug en staarde naar
de maan, daar hoog aan den hemel,
dia hij juist even kon zien tusschen de
hooge kruinen van twee klapper
boomen door. Hij luisterde naar den
roep van den tokêh daar hield hij
wel van ; keek naar het jagen
deirazend vlugge tjitjaks die als katten
op een muis op de muskieten loerden,
soms elkaar vijandig nazittend.
Ook bewonderde hij het geluid dier
kleine vluggerd», die vele minuten
lang, onbeweeglijk, als verstard, met
opgeheven kop, op een muskiet in
hun nabijheid kunnen loeren om dan
plots, inéns, bliksemsnel, met een
sneltrein vaart op hun prooi af te
schieten en deze op te happen.
In de binnengalerij las Hendriek,
zijn blonde vrouw, de tijdschriften
uit de leestrommel, zoowat do eenige
lectuur en de eenige afleiding van
de vele lange avonden in Indië.
Zachtjes weerklonk de schuifelende
tred van AU om den hoek van de
voorgalerij, aarzelend kwam hij na
derbij en alweer hoorde Kik hem,
vragen
', Toeaan, minta satoe pitjis di bios
koop?" 1)
Hier, zeide de toean. hier heb ,je
een dubbeltje, moet je nou alweer
naar de bioscoop? Eiken avond, al
een héle week, zie je avond aan
avond dezelfde film, zeker een mooie
inbraak, het openbreken van een
brandkast of zooiets, ja?
Terima?kasih banjak, toean, 2)
fleemde AU en liep vergenoegd het
erf af, nu was hij niet bang voor
geesten dien dag waren deze be
paald niet gesignaleerd den toewan
overlatend aan zijn gepeins.
Diens gedachten voerden hem ver
weg, hél ver!
Naar Holland, naar Zuid-Limburg,
dat prachtig heuvelland, waar hij
zoo'n mooie positie bekleedde, doch
als zoovelen, aangelokt door het in
schijn hooge salaris, was hij overge
gaan in den Indischen Dienst. Men
had hem zóó gezegd, ga toch naar
Indië, u gaat daar eene schitterende
carrière tegemoet! Hij was er dan
ook maar toe besloten, want al was
zijne positie goed, het was rekenen en
nog eens rekenen om behoorlijk rond
te komen. Zoo ging hij heen, benijd
door velen om zijn mooie carrière.
Maar de Voorzienigheid had anders
beschikt!
Onderweg begon het noodlot hem
al te achtervolgen! Vier dagen en,
vier nachten lang kampte de groote
stoomer in den Indischen Oceaan
tegen de woedende golven en het was
een verbitterde strijd; zes matrozen,
gegrepen door een roller", sloegen
overboord, twee verdronken. Dien
Donderdagmorgen, negen uur; nooit
zou hij dat oogenblik vergeten, werd
hij wakker en keek, nog half soezend,
door de patrijspoort tegenover 'zijn
couchette.
In zee, in de golven, vlak voor
hem, dreef het lijk van den boots
man, met uitgespreide armen en
beenen ! Die aardige zeerob met wie
hij Zondagmiddag, vóór de storm
losbrak, nog had staan praten ! En
hij had net vannacht gedroomd dat
hij schipbreuk leed en ronddreef op
een stuk wrakhoüt op de woedende
golven !....
Zonder zijn vrouw wakker te maken,
haar wilde hij dien schrik besparen,
schoot hij zijn sloffen aan en bereikte
met heel veel moeite het schip
slingerde hevig het dek.
Hecht voor den boeg uit zag hij
plots een arm boven water komen,
de hand greep naar een boei.. . .,
greep mis.... en verdween !
Het was de jongste lichtmatroos!
Men vertelde hem dat de vier andere
matrozen door een ,,roller" weer op
het dek waren geworpen, slechts licht
gewond.
De storm was uitgeraasd; de zee
had haar twee slachtoffers.
Nog dagenlang zag hij in ieder glas
water,, in miniatuur, den bootsman
achterover op zijn rug liggend in de
golven met uitgespreide armen en
beenen !
Kik", klonk een stem uit de
binnengalerij, ,,nu niet piekeren over
die reis enzoovoort! Je weet wat
de dokter gezegd heeft."
*?* *
Op deu donkeren weg naderde
een lichtje. Was het een sado of
een ebro? Neen, hij hoorde geen
paardengetrappel, het was de post.
De. besteller kwam het erf op. lm
Boerat, toean" 3) klonk oen stem uit
het donker en de inlander reikte
hem een brief over in zér officieel
couvert. Bij de schemerlamp zag hij
haastig den brief door en riep, ver
heugd opspringend, uit .,Hendriek,
wij gaan terug, wij gaan naar Holland
over acht dagen al!" ?
Dat had ik nooit durven hopen,
juichte zij, uit débinnengalerij
komend. Nou Henriette, 't is niet
mis, n jaar ziekte verlof, volgende
week vertrokken wij met
de Oranje, weg is mijn
schitterende carrière!"
Er viel een stilte. Sa
men zaten zij U* luiste
ren naar den tokêh.
Hem zal ik wel erg
missen, zeide Kik ineens,
maar nog liever hoor
ik den koekoek. Heeft Simah goed
gekipast, dan ga ik maar slapen;
trek in eten heb ik heusch niet. Nog
TUYNENBURG MUYS
hondje en Dina de groote temer
heerlijk te snurken; Tommy Haak,
de kat met een knoop in zijn staart,.
acht keer slapen; nog ucht keer; nog lag te spinnen op den dekstoel van.
den baas, het was doodstil, alleen.
ritselde er af en toe iets op het erf.
Uit een hél verre kampong weer
klonken in den stillen tropenavond
gedempt de doffe, droeve tonen van.
een ^ftmeldn een lichte brie»
maai- acht keer J....
Buiten weerklonk nog steeds, met
geregelde tusschenpoozen, de eentonige
roep van den tokêh de kruinen
der klapperboomen, hoog in de lucht,
stonden strak tegen den hemel,
af en toe hoorde men het piepen deed plots de hooge kruinen
deider vleermuizen, die fladderden rond
om het huis.
In de goedang deed baboe Simah
een tukje, zij wachtte op haar man
AU; op de mat in de voorgalerij lagen
Nènèh (grootmoedertje)' het oude
klapperboomen zaehtkens bewegen.
l) toewun, mug ik een dubbeltje voor
de bioscoop J
2) dank u wel. toeican.
3) Een brief voor u, mijnheer.
er is in de stad een typiste!
die wist wat geen anderen nog wisten,
hoe komt z' aan zoo'n kop?
haar licht steekt ze op
in de uitkijk", bij filmartisten.
P.W. P. DE VPIES
1 SINGEL MG
AMSTERDAM
Belangrijke Kunstveiling
R. W. P. DE VRIES (Dr. I. G. C. de Vries)
AMSTERDAM - SINGEL 146
Moderne Prenten, Etsen, Lithographieën,
Oude en moderne Teekeningen,
Schilderijen Antiquiteiten.
Verzamelingen: D.H.vanBiemaNijkerk,Parijs
P. A. Boer, Laren e. a.
Veiling: 28?30 APRIL a.s. '« avonds 7 uur.
Kijkdagan; Zaterdag, Zondag an Maandag
25, 26 en 27 APRIL a s. van 10-4 uur.
Geïllustreerde Catalogus f 1.?.
Flatbouw Laan v. Meerdervoort-Hoek Zoutmanstraat
DEN HAAG
Nog enkele flats voor *?-','
ALLEENWONENDE DAMES EN HEEREN
te huur, in prijzen van fl. 1150,?- fL 1400,?per jaar. Alle
woningen zijn voorzien van volledige badkamerinstallatie en
ieder modern comfort. Centrale verwarming, warm en koud
water, telefoon etc. in den huurprijs inbegrepen. Centrale keuken
en restaurant aanwezig. Desgewenscht volledige bediening.
Geen kapitaaldeelname.
Inlichtingen verstrekt N.V. HERMANSEN'S Maatschappij voor Handel
en Beheer Javastraat 36 t VGravenhage Telefoon 180420.
G ER AR D B. RIJKE Jr.
BINNEN ARCHITECTUUR
KEIZERSGRACHT 559 ~ Telef. 30559
Complete Meubileer in g
i
£ Indisch Restaurant en Lunchroom &
j. VAN GEEMERT U
g Laan van Meerdervoort 12 - DEN HAAG - Tel 12869
No. 2812
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 25 APRIL 1931
Croquante
Croquetjes
door
Alida Zevenboom
UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE
ZE zeggen wel dat de stemming
geheim is, maar ik kom er rond
voor uit dat ik meneer Walrave
Boissvvain gestemd heb. Ik heb hem eens
«?p een plaatje in de krant gezien in
zoo'n nieuwerwetsche peulenbroek,
/?>o een die uit de verte op een
vrou\vertrok lykt en ik vond dat het hem
erg mooi stond en toen ik las dat
hij een echte Hugenoot is en regelrecht
van ze afstamt, had ik wel tweemaal
op hem willen stemmen, maar de
heeren Van het stembureau legden
me uit dat dat niet kon. Bij ons
thuis in de voorkamer, waar wij alleen
op Zondag mochten komen als er
visite was, hing een schilderij, dat
de Sint-Bartholomeus-nacht voorstel
de, waarop al de Hugenooten vermoord
werden, en dat is me altijd bij gebleven
en ik begrijp niet goed hoe de
achterover-opa van meneer Boissevain ont
snapt kan zijn en naar Holland is
gekomen, als zij allemaal vermoord
werden of zou die opa misschien dien
nacht thuis zijn gebleven ? In dat geval
kunnen wij hem niet genoeg zegenen,
want waar zou ons geslacht der
Boissevains zijn als hij ook een slacht
offer geworden was van de Jezuiten ?
Meneer Charles van de
Van-Dag-totDag's" van het Handelsblad" zou
den wij dan niet gehad hebben en
sinds hij niet meer schrijft, is er toch
maar geen een journalist meer, bij wie
zoo de zon in de inktpot 'scheen als
bij hem en laat ze het hem maar
eens nadoen! Wat kon hij toch mooi
over ons Koninginnetje schrijven dat
de tranen je in de oogen kwamen en
den volgenden dag had hij het soms
over een nieuwe uitvinding, een
vreemd soort lampeglas of een
wrijfmiddel tegen rheumatiek, want daar
scheen hij nog al last van te hebben
en hij schreef er net zoo mooi ove
als over ons Oranje-kindje en in welke
krant vind je dat tegenwoordig?
Wijlen meneer zei altijd dat hij meneer
Charles eigenlijk met rood-wit en
blauwe inkt op oranje-papier moest
schrijven en ik heb mevrouw zaliger
meermalen over het Handelsblad"
in tranen gevonden en dat was niet
van het gapen, maar omdat meneer
Charles zoo gevoelig over kleine kin
deren kon schrijven en het was net
in de dagen dat meneer Pierre tanden
kreeg. Neen, wat dat betreft, zijn
onze kranten wel veranderd en ik
weet niet of het er beter op geworden
is. Je schrikt er tegenwoordig voor
om een krant open te slaan met al
die verschrikkelijke koppen", heet
dat geloof ik, die je het nieuws in je
ooren schreeuwen en dan is het altijd
over moord en doodslag. Ik snak nog
altijd naar een krant, waarin heelemaal
geen narigheid staat, niets dan liefe
lijke dingen en ik hoop zoo dat Pro
fessor Casimir dit onder de oogen
krijgt, misschien dat hij wat voor
mijn denkbeeld voelt. Ik geloof dat
hij zoo'n krant wel heelemaal aUeen
zou kunnen volschrijven. En als de
opa van meneer Walrave met de
andere Hugenooten mee vermoord
was, dan zouden wij ook meneer Char
les E.H. niet in ons midden gehad
hebben en ik herinner mij het nog .
als den dag van gisteren dat op een
avond, ook na de verkiezingen, hij
jsoo in de wolken was, dat hij in ,,Pa-«
^
; \
lais Royal". waar ik met den
inwendigen zendeling een potje bier dronk
hij namelijk want ik dronk een
rumgrocje?opstond en begon te zingen
van Alle Menschen werden Brüder"
en net zou hij j,Brüder" zeggen toen
een van de tegenpartij 'hem een warm
cromietje in zijn mond gooide en uit
was het met de broederschap. En als
onze raadszittingen tegenwoordig zoo
lang duren, heb ik mij door ons
actéurtje laten vertellen, die het weer
van een journalist heeft, dan komt
dat door al de te gemakkelijke stoelen
die meneer Charles E. H. aan de stad
cadeau heeft gegeven en waarin je
zoo lekker moet zitten dat je oogen
onwillekeurig dicht vallen als er een
spreker aan het woord is, die niet al
te hard schreeuwt. En. als derde ras
echte Hugenoot hebben wij nu weer
Walrave die zoo mooi kastie moet
spelen -*- golf" noemen ze dat op
zijn Engelsch, geloof ik dat hij
nooit het balletje mis slaat en als u
mij vraagt, dan vond ik hem den
knapsten candidaat van het heele stel.
Zelfs meneer Weiss moet het tegen
hem afleggen en in dien stroomt toch
Zigeuner-bloed, heb ik hooren ver
tellen op het stembureau en het ver
wondert mij dat die daar in den ver
kiezingsstrijd nooit op gezinspeeld
heeft, want dat lijkt mij nog mooier dan
lugenootenbloed* Jk heb eens een
Zigeuner met marmotjes aan. de deur
gehad en ik heb nog nooit een man
gezien met zulke donkere oogen en
ik wil u wel zeggen dat ik een paar
maal in een cafégeweest ben waar
een zigeuner-kapel speelde n ik
vond het slechte muziek, eerlijk ge
zegd, want ze speelden zoo mooi, dat
je allerlei rare dingen in je hoofd kreeg
en ik geloof al mijn leven dat het onder
den invloed van zoo'n zigeuner-fied
laar geweest is dat de inwendige n
zendeling kans gezien heeft er met
mijn taschje vandoor te
gaan, zoover had die .?' ?
zwartoog ? de zigeu- : "
ner, bedoel ik - me ?
weggespoeld. En daar
om begrijp ik niet waar
om meneer Weiss, in
plaats van ons bank
biljetten van 500 gul
den in de hand te stop
pen, waarop je geen cent
uitbetaald kon krijgen
als het nu nog aandeeltjes Ex
ploratie" geweest waren, maar die
gaan ook al niet zoo goed meer, hooi'
ik ik zeg waarom hij niet liever
met zijn viool voor de kiezers geko
men is en ze zoo naar de stembus
gespetld heeft. Want wij.vrouwen zijn
eerder te vangen niet een mooi smel
tend Zigeuner-wijsje dan met een rede
voering. .Maar ik keek toch wel er«
op toen ik thuis kwam en ik ons
acteurtje vroeg wat die Provinciale
Staten eigenlijk uitvoerden en ten
antwoord kreeg: dat zijn de lui die
Meerenberg rcgeeren". En daarvoor
stam je dan af van de Hugenooten!
Dan was ik ook maar liever in den
Bartolomeusnacht vermoord.
HOTEL NAEFF"
VELP (G.)
, BEKEM> RE8TAUKAKT
Appartementen met privébadkamer
Telepb. interc. 321S2 en 321S3
B. BEIJER
f