??*-> DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 MEI 1931 No. HOOFIEN'S ROOMBOTER WORDT SPECIAAL BEREID Franse hèboeken Over Detective-romans door J. van Nijlen X* A den oorlog ontstond in sommige l ' literaire Fransche kringen eene groote belan$stellmgvoordetective- en avonturenromans. Was dit een deivele gevolgen der oorlogsneurose ? Ten deele, misschien wel. In elk geval, hadden reeds voor den oorlog eenige schrijvers, zonder bizonder groote autoriteit, maar met een verfijnd en onbetwistbaar talent, onder anderen P. J. Toulet en P. Gilbert, met klank beweerd, dat Paul Féval en Alexandre Dumas lang niet die stompzinnige en voor alle literatuur verloren zonen waren, waarvoor het meerendeel hun ner literaire tijdgenooten hen hielden. Er was toen eenige moed toe noodig om luidop te verklaren dat de menschelijke avonturen van Le Bossu en Les Trois Mousquetaires interessanter waren dan de bleeke kamerliteratuur van het einde der negentiende eeuw. Maar het bleef bij die enkele uitingen van eenige origineele critici. Na den oorlog was de toestand geheel anders, en was het aantal schrijvers die zich voor den detective-roman interes seerden vrij aanzienlijk, vooral onder de jongeren. Jean Cocteau beweerde dat de tijden rijp waren voor eene luxe-editie van de werken van Gaboriau. Men ontdekte ook dat tal van werken van Victor Hugo, Balzac, G. Sand niets anders waren dan doodgewone avonturenromans of deteotive-verhalen. !<> waren er zelfs die het weer opnamen voorEugèneSue. Die periode van platonische liefde voor hét detecfcive-genre lijkt nu voorbij; een aantal jonge schrijvers hebben de daad bij het woord gevoegd en zijn zelf detective-verhalen gaan produceeren. * * Aan den anderen kant hebben tal van uitgevers, zooals Gallimard, Fayard, Librairie des Champa-Elysées,' enz. nieuwe series van dergelijke wer ken opgericht. E n het zjjn niet meer die onooglijke, op slecht krantenpapier gedrukte populaire boeken, die wy tot voor den oorlog kenden; het zijn thans uiterlijk verzorgde, netjes en behoorlijk gedrukte boekwerken, die er even goed uitzien als de geschriften van den meest geniaïen aller profeten. A TE'G SCHRUF-FACTUREER-EN BOEMOUDMACHMES MET REKENWERK Amsterdam. Rokin113 Tel. 35660 Agenten door het geheela land. Dat is in orde. Maar de inhoud? Een detective-roman die nogal van zich heeft doen spreken, omdat hij met den grand prix du roman d'aventures" werd bekroond, is Le Testament de Basil Crookes l), van den jongen schrijver Pierre Véry. Deze is de auteur van Pont-Egaréen Danse d l'ombret twee werken waartegen men, vooral wat het laatstgenoemde betreft, heel wat bezwaren kan hebben, maar die getuigen van een zeer persoonlijk talent en eene meer dan gewone intel ligentie. Verder verschenen nog de twee detective-verhalen van G. Simenon 2) Monsieur Gallet décédéen Le Pendu de Saint-Pholien. Ik citeer enkel deze werken, omdat zij typische voorbeelden zijn van het hedendaagsche detectiev-genre. Al deze romans vertoonen eenzelfde gebrek. Zij zyn het werk van intellectueelen, die het voornemen hebben gehad een boeiend schrander-bedacht en tevens goed geschreven detective-verhaal in het licht te zenden. Het is vooral dit al te zichtbaar voornemen dat hinderlijk is. Ik zal niet beweren dat hunne boeken minder interessant zijn dan die van de engelsche specialisten in het genre, maar zij hebben altijd den schijn van zeer intelligente parodiën. Het gegeven er van is altijd te gezocht» te subtiel. Men heef t si schts te denken aan De dubbele Moord in de rue Morgue van E. Poe, om te begrijpen welk groot verschil er bestaat tusschen een wer kelijk, goed detective-verhaal en de meest spitsvondige historie, die wel zeer goed in elkaar zit, maar waaraan wij geen oogenblik geloof hechten. Ik meen dat vooral in dit genre het onderwerp zich aan den auteur moet opdringen. Alles wat bedacht lijkt wekt de ergernis van den lezer. Men gelooft aan Poe en Gaboriau, aan Conan Doyle en Maurice Leblanc, maar niet aan Véry en Henry Bor deaux, die ook al met eene verjongingskuur door middel van den detec tive-roman is begonnen. Ik vrees dat langzamerhand de detective-roman een soort literaire industrie gaat worden. Die mode is principieel verwerpelijk en zelfs als reactie tegen de meest vervelende psychologische kamerliteratuur zal zij niet erg veel nut hebben. Men kan dit alles aannemen als een tijdelijk amusement, en als onze tijd daarmee genoegen neemt, zie ik daarin nog geen reden om zich uitermate daarover te verblijden. 1) Pierre Véry, Le Testament de Baail Croolcea. Paris, Librairie des Champs Elysées. 2) (j. Sintenon. Monsieur Gallet décéd Paria, A. Fayard ld. Le Pendu de Saint-Pholien. Paris,' A. Fayard. Vertaalde boeken Helmuth Unger,Dienaren der Menschheid.'De levensroman van .Robert Kóch. Uitj het Duitse h vertaald door H. J. Smeding. Uitgave N.V. Maatsch. tot verspreiding van Goede a Goedkoope Lectuur, Amsterdam. tov OOSTTR D E E K, DESKUNDIG BEZOEKT DE Bollanilsche Badplaatsen In het voorseizoen tot 15 Juli zeer verminderd tarief ZANDVOORT: HOTEL D'OHARQB en HOTEL DBIBHUIZtN" WIJK AAN ZEE: BADHOTEL «n ZEE-DÉPEHDAMCB. Voor Bloedvafcea, Hart, enz. e-n Jong, Zowigr en Winter, Ztektn «n Gezonden. ieder reisbureau. Sea-Horse c/e ol/erbeste nouérijn Jenever M.RPOUEN fr ZOON ROTTERDAM STEUNZOLEN SYST. PROP. HOPFA/ HAAR MAAT' FA J.A.M ASSING COMM.VE«I O.Z.VOORBURGWAL 554 */? HET BINNENGASTHUIS 6t f L ?? jQLen DIJ * ? JL* y 457 b,'j hef Xonrfppfem. %M3286. /fz Schoof of Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr., Culemborg". De room van OUD-BUSSEM is altijd een lekkernij 4% Slechte n afdoende hal p: DE- ACOUSTICO1H J f Vraagt ons gratis 8O pp boek over dit onderwerp, ? N.V7ABEBICAN ACOUSTICÖN - Nieuwe Plein 84 - ARNHEM THE AMERICAN LUNCHROOM Cy. KALVERSTRA'AT 16-18 A M S T E R D AM RESTAURANT A LA CARTE PLATS DU JOUR BLARIGUM (Gooi). Pension 't Matthijsscnhout" LARENSCH LANDHUIS Modern Comfort. Uitstekende verbindingen met Amsterdam en Utrecht. Prospectus op aanvrage Tel. 442. N o. 2813 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 MEI 1931 Ketel-Pension 'T V EL T-H U Y S" Tel. 17. HATTEM. Tel. 17. met eigen dennenbosch van 5-H.A. Tennisbaan, Garage, kamers m. str. water, centrale verwarming, enz. Geïll. prosp. op aanvrage. Vóór en naseixoen reductie. WAALENBURG door J. Drijver HET is nog niet zoo lang geleden, dat Texel verschillende drassige brakwaterpolders be zat, ieder een vogelparadijs op zich zelf. Het eene voor, het andere na zijn die terreinen evenwel ?ontwaterd en in een beteren vorm van cultuur gebracht, wat onherroepelijk tot den ondergang van de rijke vogelbevolking moest leiden. Alleen Waalenburg, in het hart van het eiland, bleef ?zooals het honderden jaren geweest is, een wateribak met veel schraal hooiland. Jaren lang is er al gesproken over en gezocht naar middelen, om de productiviteit van den polder -te vergrooten, en eindelijk is een oplossing gevon den, die alle eigenaars wel niet bevredigt, doch die nu als onafwendbaar moet worden beschouwd. Waalenburg zal worden bemalen, in den komenden herfst reeds, en dan kan worden begonnen met greppelen en met slooten, met mesten en met ?zaaien. Zulke veranderingen vinden overal en altijd plaata en in den regel maakt de buitenwacht ?.zich daar niet druk om. In dit geval is het anders; ?de aanstaande bemaling van Waalenburg zal door velen met ontsteltenis vernomen worden. Hier gaat iets verloren, dat de tallooze bezoekers van het eiland terecht hebben leeren waardeeren. Ja, dikwijls wordt Texel vereenzelvigd met Waalen burg, Waalenburg met Texel. Zonder overdrijving kan gezegd worden, dat geen enkel deel, geen enkel product ook van het eiland zooveel tot zijn j-oem heeft bijgedragen als juist Waalenburg. Daar moeten de vermaarde schapen het zelfs bij afleggen. De polder, die binnenkort zijn oude karakter zal verliezen, is een wereldbekend vogelland en ieder jaar neemt de belangstelling ervoor nog toe. Waar ook ter wereld aan vogelstudie ?en vogelbescherming gedaan wordt, de naam van Waalenburg is er bekend. Vooral in Engeland, waar de belangstelling voor vogels veel grooter is <lan in de meeste andere staten van Europa, is het mode geworden, Texel in ornithologische uitstapjes te betrekken en het is in de eerste plaats Waalenburg, dat de vreemdelingen bekoort -«n boeit. Menigeen laat zelfs het overige deel van 'Texel voor wat het is. Men moet den polder eigenlijk kennen om dat 4e kunnen begrijpen, men moet hem in vollen tooi .gezien hebben in de tweede helft van Mei. Van alle planten drukt dan het Engelsen gras wel het meest' zijn stempel op het lage landschap; bunders en bunders zijn dan overdekt met een zachtrose kleed: de tienduizenden bloemhoofdjes van ?deze zoutminnende plant. Of kom nog iets eerder ?en ge zult verbaasd staan over den purperen gloed, -die over den polder ligt uitgespreid. Een gevolg van de ontelbare nog gesloten bloemkoppcn van het Engelsch gras. Overal waar die bloemenzee zich uitstrekt, kunt ge vogels verwachten, vogels van velerlei pluimage. De lucht is vervuld van hun lentegeroep, het is, alsof de polder zelf zingt. De strakomlijnde sierlijke vogelvormen steken overal af tegen den diepblauwen voorjaarshemel. Aan alle kanten houden tureluurs hun dansvlucht, op en neer; overal komen grutto's klagen boven den wandelaar. Kieviten duikelen over den kop en roodbeenige scholeksters gaan in gestrekten draf voor den mensch uit. Vischdiefjes en kokmeeuwen vliegen af en aan en. hortend jagen de zwarte sterns boven de killen en plassen. Kluten eu strandpleviertjes draven over de kale moddervelden; waterhoentjes en meerkoeten keffen in de rietslooten. Midden op een grintweg houden de kemphaantjes in hun bonte kleedij hun steekspel, zonder dat zij zich veel aan onze belangstelling gelegen laten liggen. Er is nog veel meer te zien: futen en dodaarsjes, slobben en talingen, kleine karekieten en rietgorzen, gele kwikstaarten en graspiepers. Daar komen dan nog de soorten bij, die niet in Waalenburg broeden, doch er geregeld komen azen, tot bergeenden en' lepelaars toe. Waar ter wereld vindt men tegenwoordig nog zulk een museum van vogels, van levende vogels in hun natuurlijke omgeving? De jarenlange be scherming heeft al die vogels een groot deel van hun schuwheid doen afleggen; dat maakt Waalen burg als studieterrein des te aantrekkelijker. Er ia 'wel eens gevreesd, dat de overgroote be langstelling voor Waalenburg een gevaar zou worden voor de vogels, maar dat loopt nog al los. De bewakers van de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten en van de Vereeniging tot Bescherming van Vogels regelen het bezoek zoodanig, dat dit nadeel tot het minimum beperkt blijft. . Tot nu toe is de belangstelling voor Waalenburg vrijwel tot den broedtijd beperkt gebleven, maar dat zou stellig anders zijn geworden. Immers, Strandpkviertjes van Waalenburg (Foto A. Burdet) Texel zal binnenkort zijn vogeltrekstatkm be zitten, het eenige in Nederland. Welnu, voor doortrekkende en voor overwinterende vogels is Waalenburg van evenveel belang als voor broed vogels. Van kleine strandloopers af tot wilde zwanen toe kunnen er in het winterhalfjaar Verwacht worden. Is het niet merkwaardig, dat dit trek- en overtvinteringsgebied verdwijnen gaat, juist in den tijd, dat het trekstation zijn werkzaam heden gaat beginnen? Op Tesel ondervinden de bemalinj?splannen geen onverdeelde instemming; men kan zelfs wel zeggen, dat de oude toestand iedereen be vredigde, behalve de grondeigenaars. Al die vogels leggen den eilandbewoners geen windeieren; ieder, die belang heeft bij het vreemdelingenbezoek en dat zijn er velen op een eiland ? '/.iet de toekomst somber in. Waar elders heeft men twee goede seizoenen per jaar, een in den broedtijd en een in den vacantietijd ? Men vraagt zich nu al af, of dévele binnen- en buitenlandsche vogelvrienden niet elders hun fortuin zullen gaan zoeken. Intusschen is de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten ook in dit geval op haar post; zij zoekt reeds maanden lang naar een middel om althans het belangrijkste gedeelte van Waalen burg als vogelbroedplaats te behouden. Kan zij met de eigenaars tot overeenstemming komen, dan dient zij niet alleen de belangen var de vogels en van de vogelvrienden, doch niet minder die van Texel. , Dat het behoud van vogeloorden ook uit een zakelijk oogpunt, niet onderschat mag worden, is juist daar wel duidelijk gebleken. Onze modelkamers toonen U de nieuw ste snufjes op ons gebied. Uw bezoek stellen wij op prijs. ijt ^H BUDELFADRICK MESKER PARKSTRAAT IO DEN HAAG KRONIEK Het Palete?Roaühuia DE heer Frank Van der Goes is in een brochure, op zijn eigen zuiver onderscheidende en scherpzinnige wijze, opgekomen tegen den ruil handel, die Rijk en Gemeente met het Dampalels willen drijven. Zyn eenvoudige meening is, dat dit democratische gemeentebestuur geen spat voelt voor traditie, maar des te meer voor geld, nl. de vijftien millioen, waarmee het rijk ons goedkoop aan een nieuw gemeentehuis wil helpen. Hebben wij zoo lang, vraagt hij, met geduld en hardnekkig heid onderhandeld, betoogd, geëischt om het erf goed der Vaderen, in een troebelen tijd onsontnomen terug te krijgen, dat wij het als een zaak van weinig waarde zoo maar van de hand zouden doen, nu het ons eindelijk werd gegeven? Wat wij er mee willen doen, komt er voorloopig niet op aan, in elk geval gaat het den staat niet aan, die ten lange leste erkende er geen aanspraak op te hebben. Hij be hoort het dus terug te geven zonder verder verwijl en vooral zonder voorwaarden, die den schijn wekken, alsof onzerzijds toch niet van den vollen eigendom sprake was. Daarom al behoort het gemeentebestuur niet mér te onderhandelen" mei de regeering dan precies noodig is om te komen t .t de overgave van, het gebouw, pur et simple. Dat is e?n eisch van eenvoudig recht, en eerst als dat geschied is. kunnen wij onder elkaar ons beraden over zijn nieuwe bestemming. En het is wel duide lijk en verklaarbaar in welke richting de wenschen en gevoelens der Axnsterdamsche burgeren dan gaan. Zij willen dat oude, imposante gebouw, weer het levende middenpunt zien van gemeente lijk leven, gelijk het nu het doode middenpunt is van het drukke stadsverkeer. Zij willen het, niet n kleine week in een vol jaar , maar dag aan dag geopend, bewoond, verlicht, Verlevendigd zien, niet open deuren en ramen eh menschen. die in en uit gaan. Zij willen er zelf bij wijlen toegang hebben, in die ontzaglijke zalen en deftige, hooge vertrekken, als min of. meer medebestuurders van de stedelijke zaak in dit symbolisch paleis van Amsterdams oude' grootheid, dat dan eindelijk weer, na meer dan honderd jaar, aan zijn glorieuse bestemming zal voldoen. Zoo moge het komen. Het argument, dat toch de heele gemeenteadministratie bij lange na in het gebouw niet gevestigd kan worden, is van geen waarde. Nu al zit diéadministratie hier en daar en overal, en verspreidt zich al verder. Een nieuw stadhuis, dat kan men voor geld altijd wel krijgen, maar Jacob van Kampens statige bouw blijft, eens ver geven, dan, voorgoed) verloren. En wij mogen. weer jaar op jaar tegen dien doodschen, grauwen kolos aankijken, maar nu met de bittere weten schap, dat het anders had gekund. ''.' ? , ? ' ' . .''?? . ' . F. C.' ' ? Zeist als Woonplaats* BOUWTERREIN TE KOOP In het centrum van Zeist, aan den verkeersweg Utrecht Arnhem, In de onmiddellijke nabijheid van het Raadhuis, de Hotels Hermitage en Figi en het Slot van Zeist. Prachtig opgaand geboomte, stofvrije wegen, ?voorzien van rloleerlng, gas, water en elcctricltelt. Nadere gegevens worden verstrekt door de N.V: PARK KERSBEKGKX, Montaubanstraat 4, Zeist. i ? I