Historisch Archief 1877-1940
II
l
- «
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 16 MEI 1931
No. 281$
Schlaraffia
Twee en zeventig jaren geleden
hebben drie en twintig kunste
naars: acteurs musici, zangers on schil
ders van wie de meesten verbonden
.waren aan het Duitsche Theater te
Praag, in hun stamlokaal dat '/Joh in
dat gebouw bevond Schlaraffia ge
sticht, een naam die gelijk men weet
Luilekkerland beteekent. Deze kunste
naars?en vooralhun leider, een '/anger
die bekend is geworden ala OJraf
Gleiclien hebben med« de kunst
van organiseeren verstaan, zoodat hun
kring niet alleen nog bestaat, doch
is uitgedijd tot 13.000 leden over de
geheele wereld, waar Duitsch gespro
ken wordt. In elke plaats van
beteekenis in Oostenrijk. Duitschland, het
tegenwoordige Tsecho-Slowakije is een
Schlaraffenrijk, ? zooals de kringen
genoemd worden, gevestigd; boven
dien overal daar waar belangrijke
Duitsche nederzettingen zijn. Hieruit
behoeft niet afgeleid te worden dat
Schlaraffia een specifiek Diiitsche
vereeniging is. In Amerika hebben de
medeburgers van andere afkomst soort
gelijke genootschappen gesticht, waar
men zich van de Kngolsche taal be
dient.
Jn ons land is te Amsterdam een
Schlaraffenrijk. dat in Den Haag en
Rotterdam ook leden heeft, liet is
Amstelodamia genaamd en bestaat
reeds meer dun vijftig jaren. In alle
rijken heerschen dezelfde wetten n
gewoonten, welke door (irnf Cüeichen
zijn opgesteld. Schlaraffia zoo heet
het in de Schlaraffen-Spiegel of wet
boek is de innige gemeenschap
van mannen die Humor, Kunst en
Vriendschap beoefenen.
De laatste uitteraard liet zuiverst.
want over humor of kunst kunnen de
meeningen nog wel eens uiteciüoopon.
doch aangaande de vriendschap zal
wel overal ter wereld dezelfde op
vatting heerschen. liet lidmaatschap
is dan ook sinds lang niet meer be
perkt tot kunstenaars. ?
Tot het .Schlaraffenrijk worden
slechts Mannen toegelaten van onbe
sproken gedrag, van rijperen leeftijd
en die een gevestigde maatschappelijk*?
positie hebben.'Deze laatste mag hoog
of laag zijn, daar wordt verder nL't
naar gevraagd (de tamelijk hooge
contributie sluit echter een zekere
wel vaart'in). Politieke of godsdiensti
ge gezindheid komt bij de toelating niet
ter sprake; tijdens de bijeenkomsten
mogen deze onderwerpen in het ge
heel niet te berde worden gebracht.
Zelfs tijdens den oorlog heeft, men in
de Amsterdamsche bijeenkomsten ge
sprekken over pro of anti vermeden.
De Schlaraffen zijn behalve 'door
vriendschap verbonden door eenige
zinnebeeldige woorden, gebaren en
teekens.
Elk Schlaraffenrijk staat onder de
hoede van een Uhu. ? Een beeld van
de uil vindt men dan ook in elke
Schlaraffenburcht. zooals de
stamlokalen worden genoemd.
Ken goed Schlaraffe is nimmer
hevig ontstemd; de onaangenaam
heden des levens vergeet hij als hij
in den vriendenkring is, wellicht zelfs
in het vooruitzicht van deze samen
komsten, welke Sippungen worden
genoemd.
Op deze Sippungen kunnen
uietleden geïntroduceerd worden; zij
heeten Pilger. Nadat een geïntroduceerde
drie zittingen heeft bijgewoond kan
hij als Prüfling voorgesteld worden;
zijn naam wordt in het tijdschrift
Der Schlaraffia Zeyttungen" dat van
uit Praag verspreid wordt, vermeld,
zoodat ieder in de gelegenheid is be
zwaren tegen hem ia te brengen, het
geen binnen negentig dagen moet
geschieden. Wordt de beproefde toe
gelaten dan is hij Knappe geworden
en wordt onder volgnummer inge
schreven. Hij mag de bijeenkomsten
bijwonen, als hij het wooitl voor een
voordracht verlangt dan kan hij dat
door bemiddeling van den
jonkermoester krijgen. Als hij tien zittin
gen heeft bijgewoond en er is niets
op zijn gedrag aan te merken geweest
dan kan hij in den J imkerstand ? wor
den verheven; doch hij moet dan
eerst een voordracht van'letterkun
digen, wetenschappelijken of
lumioristisrheu aard houden ten genoège
van het plaatselijk bestuur (geheime
Obersehlaraffenrat). De Jonker wordt
bij zijn voornaam genoemd, welke hij
verliest als hij tot lïidder wordt
geslagen. Dit kan geschieden, indien
hij wederom tien. zittingen heeft bij
gewoond, waarin hij zich onberispe
lijk heeft gedragen. Ken Itiddor&lag
vindt slechts eenmaal per jaar plaats.
waarbij wederom een voordracht moet
worden gehouden op een der genoem
de gebieden. Men mag zelf zijn
nieuwe naam kiezen, onder welke
inen in het vervolg zal worden aan
gesproken. Het Schlaraffenrijk te
Praag, het centrum of Allmutter van
alle rijken, heeft het recht deze naam
niet te willen aanvaarden. De ridder
ontvangt een ridderbrief, een zwaard
(onschuldig) en een helm. Jonkers en
knapen mogen slechts mutsen dra
gen. Indien een Schlaraffe zijn goede
reputatie verliest, dan wordt hij na
een rechtszitting geschrapt als lid.
In de wekelijksche bijeenkomsten
vermaakt men zich niet humoristi
sche voordrachten of verrijkt men
zijn kennis met. de-' kennis' van een
der mede-schlaraffen. Kr mogen geen
kranten worden gelezen, er mag niet
worden gekaart en niet over beroeps
zaken, godsdienstige of politieke on
derwerpen worden gesproken. Hoofd
zaak blijft de zorgen des levens te
vergeten en de levensvreugde anderen
deelachtig te doen worden.
H. M.
KIEST
IOV
OO5 TERbEEK
voor uw
WOMfHCIMtfCimNC
STEUNZOLEN
SYST. PROF. HOFFA'
nAAR MAAT'
FA J.A.MASSING comtVEtfi
O.Z.VOORBURGWAL 334 Amstrdun
*/? HET BINNENGASTHUIS
SeaJforse
de allerbeste
Mouiwijn Jenever
M.RPOLLEN & ZOON ROTTERDAM*
BEZOEKT DE
In het voorseizoen tot 15 Juli
zeer verminderd tarief
ZANDVOORT:
HOTEL D'ORANGE en
HOTEL DHIEHUIZEN"
WIJK AAN ZEE:
BADHOTELen
ZEE-DEPENDANCE.
THE AMERICAN LUNCHROOM Cy.
K A L V E R S T R A AT 16-18 AMSTERDAM
RESTAURANT A LA CARTE
PLATS DU JOUR
Yoghurt van OUD-BUSSEM:
licht verteerbaar en voedzaam
Voor
Bloedvaten,
Hart.enz.
, Voor
Oud e-n Jong,
.?r en Wititer,
2iek«n en. Gezonden.
Veder reisbureau,
KWATTA'S
Manoeuvrereepen
= MELK EN PUUR=
MET GELDIGE XWiïTA-SOlDJUÏJES
Spoor's
Mosterd
W, A. Spoor Jr., Culemborg".
Witte Tanden: Chlorodont
de heerlijk verfrisschend smakende pepermunt tandpasta Tube 35 cent en 6O cent
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 16 MEI
Met het Concertgebouw-orkest in de
klankfilm-studio
door L. J. Jordaan
ZOO is dan alles gereed voor de eigenlijke
klank-opnamc'.Hefc geluidsapparaat, dat orgen4
ver van de rommelige studio verwijderd, de klanken
moet registreeren, wordt gecontroleerd evenals
de motor, die sound-camera en beeldcamera's
nauwkeurig synchroon zal doen draaien. Een
laatste proef van de mixing- en versterkersin
stallatie. ... all right! Het vreemde snorren
van het apparaat midden in de studio houdt
op en de assistent roept het fatale woord:
Moteur!" het fameuse Interlock !" der Ameri
kanen. Dit is het definitieve sein tot den aanval:
het beteekent, dat de synchroon-motor is inge
schakeld en zoowel klank- als beeld filmstrook
door de respectieve camera's wordt voortbewogen
met de voorgeschreven snelheid van 24 beelden
per seconde.... de opname is begonnen. Onze
kobold met de latten, in close-up voor de camera
geplaatst, slaat zijn houtjes op elkaar: op het
moment dat de latten in het camera-beeld elkaar
raken, bereikt het droge, harde geluid, Via micro
foon en mixingroom, den klankfilmband en laat
daar een dikke, zwarte mop achter. Moeten
later het geluidsspoor en de beeldreeks naast
elkaar op denzelfden filmband worden afgedrukt,
dan voegt men eenvoudig de strooken dusdanig
tezamen, dat de twee elkaar rakende latten en
de zwarte mop elkaar dekken.
Intusschen speelt het orkest de
..Oberoiv'ouverture en men kan /.ich wellicht een meer
gesoigneerde doch stellig geen meer geladen om
geving denken. Diep in den schaduw der
practicabels en lamp-giganten verborgen, zitfen wij, sup
porters, en onze in de cantine gekochte sandwiches
blijven halverwege de monden steken. Hoog boven
onze hoofdpn, op do stellage, die de groote came
ra voor de medium-shots draagt, werken drie
mannen, geruischloos en vol intense spanning
aan de beeld-opname. Hét zijn de chef-operateur
met twee camera-men en zij hebben zoo van be
neden gezien in hun standbeeldachtige verstee
ning iets van een moderne J^aokoongroep. Terwijl
de lichamen onbewegelijk blijven, stellen nerveuse
en gevoelige handen het apparaat: met het oog
vast tegen den zoeker gedrukt richt de chef zijn
instrument en wentelt voorzichtig en regelmatig
den slinger, die de camera langzaam doet rond
draaien en het orkest-panorama bestrijken. Een
der operateurs bedient het hoogtestuur" den
slinger, die het objectief doet rijzen of dalen. De
andere schroeft voortdurend de lens in en uit,
teneinde het beeld scherp te houden. Uit het
achtereind der zware, gecapitonneerde doos, die
het apparaat als een geluiddempende etolp over
dekt, steekt de dikke kabel waarlamrs de stroom
M
Onze modelkamers
zijn een voortdu
rende, doch steeds
wisselende tentoon
stelling, voor ieder
toeganlcélijlc.
M EU BEL FABRIEK
PARKSTRAAT IO
DEN HAAG
gaat, die de film langs het camera-venster voort
beweegt. Beneden staan de electriciens bij hun
lampen onbeweeglijk gefascineerd dcor dien
petit diable d'un Hollandais"
Het slotaccoord sterft weg de maestro heeft
zich omgedraaid naar hot enthousiaste publiek
dat er niet is en buigt. Buigt nogmaals, in de
diepe, spookachtige stilte en geeft het orkest het
bekende teeken om op te staan. Het is een wonder
lijk, beklemmend moment, dit vertrouwde manuaal
dat wij alleen kennen onder orkanen van applaus en
enthousiasme, te zien opslorpen door een wijde,
gapende stilte.... Dan klinkt het verlossende
woord: ,,Stop !" en als met tooverslag keert alles
tot leven en beweging terug. De Laokoon-groep
daarboven is in koortsachtige activiteit, om nieuwe
iilmcassettes in te zetten de electriciens dooven
de lampen het orkest doet, wat alle orkesten
onder alle omstandigheden doen: het gaat stemmen
Mengelberg, en nage door de geweldige hitte
der gloeilampen, daalt voorhoofdwisschend van
het podium Max Tak speecht weer en wij nemen
den eersten gretigen hap van onze
sandwichesau-jambóu."
Terwijl alles voorbereid wordt voor het tweede
nummer, de Marche Hongroise" van Berlioz,
wordt een kleine repetitie gehouden van het begin
der film. Teneinde het levend visioen der muzikale
glorie van ons tijdvak zoo compleet mogelijk vast
te houden, zal het nageslacht er volledig getuige
van zijn, hoe wij generatie van 1030 de
concertgebeurtenis bel .'ofden. Geheel volgen» de
traditie, zal Mengelberg de dirigentenloge verlaten
de trappen naar het podium afdalen?de on
vermijdelijke woorden met ,,hct koper" wisselen
en zich tusschen de lessenaars door naar zijn
plaats begeven. Curieus deze mise-en-scene,
die in de concertzaal vóór \le moordendste pre
mières vanzelf gebeurt en altijd raak is wil
hier niet lukken. Twee driemaal moet de
dirigent den spitsroedenloop herhalen A-oor en
aleer de regie tevreden is. Als men hem eindelijk
met rust laat gaat hij nog gauw even repeteeren.
Want belangrijker dan het heele klankfilmgedoe
is voor dezen onverbeterlijken muzikant toch
altijd nog de vraag, of de eerste triool der trom
petten in de Marche Hongroise" er onberispelijk
uitkomt. En terwijl alles geduldig wacht om verder
te gaan, zijn dirigent en koper" verdiept in de
kwestie van het fameuse Ra-ta-ta-taaaa !"
Eindelijk Silence, pour la, rêpétition !".
De 'marsen' zal gespeeld worden ten einde de
geluidsingenieurs gelegenheid te geven hun ap
paraten in te stellen op het formidabele
klankvolumen. Er wordt dus nog niet gedraaid ? als
vanzelf is aller onverdeelde aandacht geconcen
treerd op de muziek.... en ons orkest geeft zijn
eerste concert voor een publiek van nuchtere werk
lieden, technici, regisseurs en enkele timide suppor
ters. Het effect is overweldigend. In den
tuimelenden roes en het verrukkelijk lan van dit
meesleepcnd fragment der Damnation" beginnen
oogen te schitteren richten landerige figuren
zich op. Changeurs en timmerlieden, die moorden
en liefdesscènes verveeld den rug toedraaien,
volgen in spanning de bewegingen van den kleinen
man, als hij in het schetterend trompetgeschal en
daverend slagwerk heroïsche visioenen oproept....
patethisch, krijgshaftig, Franscb! Een oogenblik
behecrscht de muziek-de situatie de wilde,
roodharige fantast van 1030 domineert over de
machines van 1030.... een spontaan, frenetiek
applaus barst los.
Dan betreedt de heer de Marez Oyens, organi
sator en leider der expeditie, het podium en
kondigt een uur pauze aan. Wij laten den
vlammenden geefet van Berlioz alleen met de
koudglanzende Debrierapparaten en gaan koffiedrinken.
Zoo is het leven.... l
OJE2M2KAAL
VOOR
AMATE im-KIMO- UITRUSTING
FOTO-SCHAAP & Co.
SPUI-8 AMSTERDAM
KRONIEK
Het telefonlsrh Vredesnet
ALS de 19e Mei daar is, zal er iets heel liefs
gebeuren. De couranten berichten:
Op 18 Mei zullen de jongeren der geheele wereld elkaar
vinden. Dan zal de aarde omspannen worden door een ge
sloten telefonisch vrede-net.
Uit de hoofdsteden van alle landen der wereld zullen
kinderstemmen langs de wereldtelefoonlijnen goede wenschen
doen glijden, goede wenschen voorden vrede onder de arme
zoo vaak verdwaasde groote menschen. '
Die kinderwenschen zullen voor geheel de oude wereld
samenkomen in Londen, Downingstreet 10, residentie van den
Britschen Minister-president Ramsay MacDoiald. En voor ge
heel de Nieuwe Wereld in het Witte Huis" te Washington
residentie van president Hoover. En ten slotte zal een
schoolboy of -girl te Londen rriet een schoolgirl of -boy te Wash
ington telefonisch verbonden worden en de symbolische
vredesketen is gesloten. De ..Goodwill" tot den vrede van de school
jeugd over de heele aarde zal president Hoover worden
overgebraqht. Daarvoor zal deze op het Witte Huis" present zijn.
Het schijnt billijk, dat al die Goodwill op
president Hoover uitloopt, want de geheele dier
bare machinerie zal wel in de Vereenigde .Staten
zijn uitgevonden. Xaast de gruwzaamste
dollarnuchterluid staat daar immer de onnoozelste
sentimentaliteit. Ten bewijze van de veelzijdigheid
des mcnschdoms waarschijnlijk. Deze edelaardige
argeloosheid heet dan World $ Federation of
Education-associations en heeft natuurlijk overal
haar broedplaatsen. En de l,Se Mei is de dag. dat
M2 jaar geleden in den Haag d«> beruchte eerste
Vredesconferentie bijeenkwam, diezooduidelijk een
vredesbankroet liet voorgevoelen. De meiischheid
heeft alle reden om mi het geen i n 1!M4 gevolgd
is over zulke data te zwijgen, zoo zij ze al niet ver
geten kan. Maar er zijn blijkbaar altijd
Amerikaansche menschen. die, als enfants terribles, het
gepast achten ons juist zulke herinneringen'op te
dwingen, ter onzer beschaming' en bitterheid.
Maar zijzelven verlustigen en verteederen zich, als
kinderen, in een bepaald grootsche symboliek van
..Telefonische vredesnetten", waar men
goedgeloovige zielen in vangen kan. Men moet niet zeggen.
dat zij toch geen kwaad doen. Zulke propagandis
tische manifestaties van zielige dwaasheid zijn
nooit onschuldig, omdat zij verzwakken, verklei
nen de positieve krachten van afweer, die in de
toekomst broodnoodig zullen zijn om den oorlog
tenminste zijn allerscherpste tanden uit te trekken.
Veel beter en nuttiger dan zulke optimistische
vredeszoetsappigheid, is bijv. de speech, door
den vroegere n chiïstclijken oorlogsminister Van
Dijk gehouden op een bijeenkomst van christelijke
onderofficieren in den Haag. De Christelijke
Oorlogsman heeft daar vierkant den eisch dea
oorlogs uit naam der Evangeliën, gesteld. Op
grond van CJods woord, zeide hij niet te gelooven,
dat de oorlog van de aarde verdwijnen zou. En
zoo was de oorlog dan ook iets zeer zedelijks.
Mij dunkt, een ruime verspreiding dezer christelijk-'
bloeddorstige rede zou meer goed doen aan de
zaak des vredes, dan alle Vredesnetten" (tele
fonische en andere) die enkel dienen om kinder
zielen ijdel en week te maken.
F. C.
MUNHARDT's
Hoofdpijn-Tabletten 60ct
Kiespijn-Tabletten.. 60ct
Laxeer-Tabletten..60ct
Zenuw-Tabletten .75 * ,
Maag-Tabletten 7 5ct
Bij Apoth. en Drogisten
s
t