???*! £>£ GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 MEI 1931 No. 2817 De H.B.S.-leerling en de Volkenbond door J. P. Duyverman Het hiervolgend «rtikel geeft een kleinen indruk van hetijeen de jeugd iussehen 14?17 jaar over een belangrijk instituut als De Volkenbond denkt. Wij bevelen het ter overweging aan onze lezers aan, en in het bijzonder hun, die dagelijks uit den aard van hunne werkzaam heden met die jonge Xederlanders hebben te maken. Wij souden nog verder tcillen gaan en hun vragen: neem een dergelijke }troej met de aan Ut? opvoedende zorgen toevertrouwde jongens en meisjes en zend ons de resultaten. En tevens: welke wegen kunnen naar het insicht van U. leeraren en leeraresnen aan inrichtingen van gymnasiaal en middelbaar onderwijs, tot een beter inzicht in doet en werk van den Volkenbond leiden J REDACTIE J N de gunst van hoevelen verheugt zich tegen woordig de Volkenbond? Welke is de appre ciatie van den ,,man in the streef ? Elke leider zal erkennen, dat de mentaliteit der, massa bepalend is voor de mate, waarin propageerend ageeren succes kan hebben. Welke zijn de gedachten van de groote men"? Hoe velen spreken over den Volkenbond slechts in schoudertaai? Maar wie zal niet, erkennend, dat, zoo iets der wereld heil kan brengen, dit organisatie in eenigen vorm zal zijn, zichzelf echter nog niet of niet meer voldoende moedig bevindend, zien met iets als hoop naar de jeugd, opgroeiend gelijk met den Bond en van hem toekomstige, dus belangrijke steunpilaren? Haar meening mag niemand onverschillig laten. En wanneer ik nu in het onderstaande eenig materiaal ter kennisneming bied, dan mogen daaraan enkele opmerkingen voorafgaan. Mocht iemand na lezing de critische opmerking zich veroorloven, dat de geciteerde uitlatingen invloeden van buiten doen onderstellen, dan be geeft hij zich daarmede niet in moeilijkheden. Hij heeft gelijk. Sterker. Mon zal nauwelijks mogen aannemen, dat iots van eenig belang aan eigen brein ontsproot. Doch doet dit ter zake? Waar het op aan komt is, dat kindoren van 14?17 jaar desgevraagd in 10 a 15 minuten uit hun bewustzijnswereld naar voren riepen, hetgeen zich het snelst roepen liet. t.w. hot onderstaande. Of de bronnen zijn: ouders, 'vrienden of couranten, de ' gedachten, die zij het eerst meenden te moeten uiten waren de volgende, gedachten, die een deel van den te bewerken bod om doen kennen, ge dachten, die van do toekomst liet beste moeten doen..'.. hopen. * * * En nu de kloino enquóte. In 1030 viel hot mij in, in twee Ille klassen oonor LB.School het oordeel over den Volkenbond te A-ragen, zonder daarvan iets van beteekenis te hebben meegedeeld. Uit de 40 a 50 ingekomen antwoorden hield ik na schifting de onderstaande resultaten over. die mij om Verschillende redenen de vermelding waard lijken. '.. Een maand geloden heb ik de proefneming eens herhaald, echtor niet zonder enkele verbeteringen aan te brengen. Vooreerst was in het geheel niet van den Bond gerept, voorts was er gelegenheid wat meer tijd ter beschikking te stellen en ten slotte behoefden de schrijvers hun namen niet te vermelden, hetgeen natuurlijk ten gevolge had, dat enkelen een' blanco papier inleverden (was toegestaan) en anderen het werk aan beide kanten teekenden* Ditmaal verkreeg ik 41 inzendingen. Zonder dat hier treuren plicht is, bemerkt men toch een zekere afwezigheid van idealisme (zijn zij daarvoor te jong?) een cynisme en oen skepsis, een moedeloosheid en een re$erve, die ik tenminste niet had verwacht.; Soms' treffen ook opmerkingen door helder inzicht of zijn zij resultaat van hetgeen zij in den huiselijken kring of elders vernemen. Als ik een nauwkeurige beschrijving achterwege laat, bijv. niet meedeel hoeveel maal bepaalde 'opmerkingen terugkeeren, dan moge toch een algemeene karakteristiek daarvoor in de plaats treden. De grpote meerderheid meent en zegt dat SIGAREN! op de meest gevarieerde wijzen: het doel is goed, (er zijn er ook, die daaraan twijfelen) de verwe zenlijking verre. *) Angstvallig vermijd ik in herhalingen te ver vallen, maar ook dan rest nog genoeg, in verband met de plaatsruimte zelfs te veel, dat ter ver ruiming van ons inzicht dient te worden geciteerd. Behoudens een cursiveering hier en daar laat ik de constructie onveranderd. * * 1930. 1. ,,Een duur instituut, hetwelk in de meeste gevallen onnuttig is, daar de Staten er zich toch niet aan houden". 2. ,,Ik ben voorstander van de Volkenbond. Het zou beter zijn als het Statenbonü. heette". Beseft de auteur de draagwijdte van zijn vondst? Bond van staten, niet: Bond van Volken, of praat hij na? 3. Ik ben tegen de Volkenbond: Want daar er geen hooger beroep is, zou een Staat zich er wel eens niet bij kunnen neerleggen en dan zou er toch nog oorlog kunnen komen. En souden alle staten zich aan hun woord houden, als ze er belang in sagen te gaan oorlogvoeren?" 4. Of je er voor of tegen bent, het helpt je toch niets. Oorlog kan niet uitblijven.... Je kunt even goed een paradijs willen stichten, dat is ook niet te verwezenlijken. En nooit meer oorlog ook niet.'' * * * 1031. Een uitvoeriger antwoord bevatte o.a. de volgende passage: . 1. ..Een indirekt nadeel lijkt mij, dat als er geen oorlog komt, er wel eens te veel menschcn voor .,onze kleine wereld" zouden kunnen komen. Hetgeen mij opvalt is, dat bijna alle landen, die zijn aangesloten bij den bond toch oorlogsmaat regelen nemen voor een mogelijke oorlog. Waar is dit voor noodig ? Er zou nu toch gén oorlog meer komen?" De eerste opmerking uit dit antwoord was meer dan ik kon verwachten, al behoeft men er zich niet gelukkig mee te achten. Een schrijver met den schuilnaam Vampa geeft onder meer het volgende ten beste. 2. ,,lk vóór mij zie er al hél weinig goeds van uitgaan. Men vergadert gewichtig, maakt veel reclame voor vrede enz. (schrijft met mooie pen houder). De kranten schrijven groote kolommen over dezen wereldvrede terwijl een eindje verder een uitvinding staat van een nieuw soort vliegmachine met l bestuurder, 50 bommen, 10 ma chinegeweren, 300 K.M. vaart enz. Zoo lang deze hooge en voorname hoeren blijven vergaderen komt er nooit vrede. Het ligt geloof ik niet zoozeer aan de volkeren, die hebben wel idee voor vrede, maar het groote kapitaal^vcnacht geloof ik' geen vrede". Hoe kinderlijk, hoe vol vertrouwen, deze beide klanken uit 1931 ! Een volgende: 3* Ze bespreken de dingen wel, ze willen het dan ook doen, maar er is altijd een maar en er komt dan zoodoende niets van terecht". , ' ' 4. Het doel is geen oorlog meer te voeren. Dit is zeer juist gezien uit Christelijk oogpunt. Som migen zeggen, dat een wereldalachting wel eens noodig is voor de maatschappij. De bevolking krijgt dan meer energie". ? ? In een langere ontboezeming uit zich een jong auteur, die weinig hoop heeft, zelfs niet met reserve van goede bedoelingen rept. Hij -laat zich aldus hooren. 5'. De Volkenbond is do grootste bedriegerij. Het is om menschen aan goed betaalde baantjes te helpen en om fijne diners te hebben. Bijv.: Staat er iets over de Volkenbond in de krant, dan is het over een diner of zoo iets. bbhtaiHnTVELT-HUYS11 Tel. 17. HATTEM. Tel. 17. met eigen dennenboscb van 5 H.A. Tennisbaan, Garage, kamers m. str. water, centrale verwarming, enz. Geïll. prosp. op aanvrage. Vóór en nwelioen reductie. (Schuilt in hem iets van den demagoog, of bevorderen geïllustreerde dagbladen dit eenzijdigkennisnemen? Inderdaad kan men het belang rijke werk niet met photo's verduidelijken of kan dit nu juist wel?) Bovendien nog het feit, dat Belgiëer zeer groote sommen gelds voor over heeft. Dat is ook al bedenkelijk. Belgiëis op het oogcnblik bezig. met een rij vestingwerken.... Tot slot verzuchthij: Zoo lang er menschen zijn, zal er nooit vrede zijn". Oi ,.Op het oogenblik zijn ze nog niet verder gekomen dan elkaar naar den mond praten en lekker eten en drinken". Dit meende de schrijver te moeten opmerken. omtrent den stand van het ontwapeningsvraagstuk.. Van meer waardeering, maar van minstens zoogrooten twijfel geeft de volgende blijk. 7. De Volkenbond is ongetwijfeld een mooieinstelling. Maar naar mijn bescheiden meening, is het niet een te verwezenlijken ideaal waarnaar zij streeft. Zij wil nml. geschillen, die tusschen een paar staten ontstaan zijn tot een oplossing trachten te brengen. Maar lost de Volkenbond dit geschil op, dan is er dikwijls een van beide partijen,. die zich verongelijkt voelt en dan toch zijn wil. zal trachten door te zetten. En nu zou de volken bond dan met de andere staten te samen die onwillige staat dwingen om zich bij die oplossing. neer te leggen. Maar 't zal altijd een groote vraag. zijn of staten, die lid van de volkenbond zijn en absoluut geen belang bij het geschil hebben zich* vrijwillig in oorlog zullen begeven". Het mag niet verwonderen, dat voor veler* spreken over den Volkenbond is spreken over deontwapening, bijv. de hierna volgenden. 8. Waarom komt de ontwapeningsconferentie pas in 1932 of 1933 bij elkaar en waarom hebben, 'ze dat niet vlak na de wereldoorlog gedaan. Delanden, die erbij aangesloten zijn storen zich toch eigenlijk ook niet aan de bond. Ze bouwen immerstelkens nieuwe oorlogsschepen, vliegtuigen en ver der materiaal. Waarom vei-biedt de Volkenbond dat dan niet. Als ze wilden zouden ze dat toch best kunnen doen, desnoods met geweld." en 9: De Volkenbond wil ook wel voor ont wapening Averken doch de meeste landen werker* hier niet in mee, daar de n bang is voor de ander en elkaar niet vertrouwen." En eindelijk wordt hier zij het schuchter naareen uitAveg gewezen: 10 ,Zoolang ieder volk alleen aan eigen' voordeel denkt, is een goede samenwerking on mogelijk. Op zoo'n manier wordt er wel veel ver gaderd, maar weinig tot stand gebracht." * * * Moge ik hiermee de rij sluiten. Het bovenstaande, zonder dwang en zond etvrees neergeschreven, heeft me, in zijn onbe holpenheid soms, doch in zijn eerlijkheid steeds* in die mate geïnteresseerd, dat ik ook anderent kennisneming ervan wilde mogelijk maken. Het was niet mijn bedoeling hen te doen ont stellen. Doch bedoeling en resultaat! ? *) Bijna uitsluitend zien zij nml. den Volken bond als vredesicerktuig alleen. Doch hoevelen be vinden zich niet in dit gezelschap? Kon, Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co, DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM Bewaarplaatsen voor Inboedels v» i DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 MEI 1931 No. 2817 Hotel Duin en Daal" - Blocmendaal Stijging van den broodprijs in Duitschland Str, koud en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS - LIFT - Telefoon 22223 u _ Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek SPREEKZAAL Kantteekening Met belangstelling volg ik de kanttoekeningen bij de litteratuurgeschiedenis" en allengs heeft de heer (.Ireshoff mij er geheel van door drongen, dat hij een der leidende critici der jongere generatie moet zijn. Maar toch kost het mij moeite een artikel als dat van den l (Uien Mei waarin hij y.ich over den criticus" Borel op vernederende wijze uitlaat ten volle te waard eeren. Het is te hopen dat de heer Greshoff in de manier waarop hij tegen Borel fulmineert en den senielen grijs aard" dit schuim van afkooksels van domineos" op zijn plaats tracht te zetten allén blijft staan en andere critici aan hun argumenten kracht zullen weten te verleenen zonder tot een dei-gelijke bok sers-vocabulaire toevlucht te moeten nomen, want «leze kantteekeningen met-schuim-op-de-lippen- gescnreven passen al zeer slecht in het kader van een bezonken critiek. Ik vraag mij dan ook in gemoede af of de heer Greshoff zich er wel van bewust is hoe deze opeenhooping van smakelooze krachttermen vermoeit doch geenszins overtuigt en hoe uiteindelijk slechts belangstelling wordt gewekt voor Borel zélf, die zich niet kan of wil verdedigen en die r.'èn déplaise (ireshoff nog steeds het lezen waard blijft. Na dan Borel en de zijnen de huid te hebben volgescholden besluit de heer Greshoff. blijkbaar in een staat van uitputting geraakt, dat hij niets persoonlijks tegen Borel heeft. Gelukkig maar! Want tot welke excessen zouden deze kantteekeningen ko men ware dit wél het gpval? Zelfs de anders zoo liberale Groene zou dan moeten gaan concurreeren. M. J. GERZON Gezagssche mering Aan verscheidene mijner inlandsche opnemers (Javanen, Padangers. Komeringers) vroeg ik. wie Ir. Soekarno was. Geen hunner was in staat, mij te antwoorden, behalve n, die mij vertelde, dat het een inbreker was. tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld. Wel klinkt do stom van Soukarnn door van Kota-Radja naar Fak-Fak, van Oeloeslaoe bij Menado naar Timor" (welk.een heerlijke frase, den Hollandschen volksnienners waardig) ! De 100 koelies, waarmee ik hier in het oerbosch werk. bestaan voor de helft uit Javanen, voor de helft uit bewoners der strook zelf (Komeringers). Strenge afscheiding is noodzakelijk, het bouwen van twee ver van elkaar gelegen-woonverblijven, oen en ander om ongeregeldheden eii vechtpartijen te voorkomen. Ach. heer Daan van dei- Zee. wisten deze lieden maar. dat zij tezamen hot Indonesische volk" vormen, wier gemeenschap pelijk zuchten" onder het Xederlandsche gezag hen tot eensgezindheid zou moeten aansporen! O, egocentrisch Holland. Waarom toch eischt. gij van ons in Indiö, dat wij xiw klassenhaat en klassenstrijd zullen overnemen, die, hier worden tot rassenhaat en rassenstrijd. Waarom moeten wij worden gezegend met een Volksraad met partijen", die slechts hiervan doordrongen zijn. dat ze elkaar moeten bestrijden? Het klimaat. het land, de aard van den Oosterling is kalmte en rust; waarom deze met geweld verstoord, waarom moeten inlanders en wij elkaar gaan haten? Waar vandaan haalt gij, lieden in Holland, de vermetelheid, de bedenkelijke toestanden die bij u heerschen voor oogen, hier uw politiek te komen prediken, o.a. de Uquidatiepölitïek" van den heer Daan van der Zee c.s., die óproerlingen tot helden stempelt en rechtvaardige vonnissen als gruwbaar" en schandelijk" bestempelt? SCHAKEL ' HEILIGEVVES 11-17 ? AMSTÊQOAM . Kleermakerij T A WC" feu Michel: Alweer duurder! Dat noemen ze nu bescherming! Bij ons verkrijgbaar N.R.V MONTA SCHOENEN Zou voor ons, Hollanders in Indiö. misschien het oogenblik /ijn aangebroken, ons op dit punt mot ?Soekarno te vereenigen: te streven naar losmaking van den band niet Nederland, dat ook voor ons geen moederland meer is. voordat door toedoen van ,.land"genooten als de heer Daan van der Zeo c.s. aan don laatsten schemer van ons gezaj; in Indiëeen eind is gemaakt? ,T. VERDAM Bivak A er Gilas (Palombam*) 2S April 1931. ( Van redactiewer;e bekort) De Charivariusherdenking (Met toestemming van Dr. Haje plaatsen wij dezen aan hem gerichton briof. die blijkens den slotzin oorspronkelijk voor publicatie bestemd was.) Met veel pleizier volg ik wekelijks xiw artikel Taalschut". U doet er een goed werk mee. Nu vraag ik uw aandacht voor het artikeltje, dat Zaterdag (o, bittere ironio) rui ast uw Taalschut was afgedrukt. Ik ben aan veel gewond geraakt.. maar dit loopt de spuigaten uit. Wat dunkt u van deze taal en van dezen stijl? De auteur begint met voor eenige dagen terug,",enz. U kunt nog meer van dit fraais krijgen. Mijnheer Ilaje. zoolang nog zulke monstra voorkomen in de taal van liodon die, God beter het, een man als Charivarius willen, eeren, heb ik weinig hoop op succes van uwen arbeid. Waarom maakt deze taalkundige brekebeen een zoo kwistig. gebruik van accenten. behalve waar ze eigenlijk hadden moeten staan? Waarom schrijfthij op-gesteld" ? Onze nationadltaal is bij dezen stumper in slechts handen. Dit geknoei ergert des te meer, omdat 't om een waardeeringRuiting voor Oharivarius ging. Hét is schitterend. Signaleert u s.v.p. dit geknoei eens in de Groene. Déschrijver moet naar Charivarius en u gaan en vergeving vragen voor de belcediging der taal. Dit ellendig produkt van onkunde en godsjammerlijke taalvorknoeiing is opgegroeid tot een monster onder zijn pen. Ik walg van zijn maak sel. Stik in taalbedcrf en verdwijn! Wilt u over dit fraaie geschrijf eens den staf breken? U zult er velen mee aan u verplichten. Eerst dacht ik in de Groene een ingezonden stuk te doen opnemen. maar omdat de ruimte beperkt is, en men het dus misschien toch niet opneemt, wend ik me tot u. Tentoonstellingen Kunsthandel W. H. Hofstee Deelman. Amster dam. Schilderijen, van Manuel Ortiz de Zarata. Tot l Juni. Kunsthandel Van Lier. Am.stornam. Schilderijen en teoketiingen van Herman Kruyder. Tot l Juni. Schilderijen van Koes van Urk. Tot 7 Juni. Art i et Amicitiao. Amsterdam. Voorjaarstentoonstellinsï. Work van 'Loden. Tot l Juni. D! Kunsthandel Buffa on Zoon. Amstordam. Schil derijen van IVrmoko. Tot l Juni. Huizo van Hasselt. Rotterdam. Afürhes van C'assandiv. Tot 2 Juni. Kunst/aal ..Vita Nuova". te Bussum. Werk van Jan Sluytors. Tot S Juni. Baarnsch Lyceum. Baarn. Work van A. on F. do Miranda en', van B. de Miranda?Kerkhoven.. Tot l-U Juni. Kunstzaal Jac. Niokerk te"s-Gravenhage. Werk van O. Wild. Haerendol on R. I ras?. Tot 13 Juni. Kunsthandel Keezer en Zoon, Amsterdam. Vroeg Nederlandsch aarde- werk 10e en 17e eeuw. Tot 15 Juni. Kunstzaal W. J. G. van Meurs. Amsterdam, Ma i tres do Barbizon. Tot 28 Juni. l .?.,,. .j